Πτυχές της Κωακής Ιστορίας.
8η ΜΑΪΟΥ 1945.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ Η ΚΩΣ.
Γράφει ο κ. Βασίλης Χατζηβασιλείου, Δικηγόρος-Ιστορικός.
Ο Μάϊος του 1945 υπήρξε ο κατά κυριολεξίαν ανοιξιάτικος μήνας για τα Δωδεκάνησα και ιδιαίτερα για την Κω. Κατ’ αρχήν στις 8 Μαΐου του 1945 τερματίστηκε ο πόλεμος στην Ευρώπη με την ολοκληρωτική πτώση της Ναζιστικής Γερμανίας και ο Αρχηγός των Γερμανικών Δυνάμεων Στρατηγός Wagener θα υπογράψει στη Σύμη το Πρωτόκολλο της χωρίς όρους παράδοσης των υπολειμμάτων του Γερμανικού Στρατού στα Δωδεκάνησα μπροστά στους Βρετανούς Ταξίαρχο Moffat και Ναύαρχο Tennant και στον Έλληνα θρυλικό Διοικητή του Ιερού Λόχου Συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε. Το πρωινό της άλλης μέρας της 9ης Μαΐου, ο ήλιος θα ανατείλει φωτοβόλος, για να συνεορτάσει με τους Κώους το γλυκοχάραμα της πολυπόθητης λευτεριάς.
Ο ακράτητος ενθουσιασμός και οι ουρανομήκεις ζητωκραυγές του Κωακού Λαού, που ξεχύθηκε στους κεντρικούς δρόμους με τη γαλανόλευκη στα χέρια, ξεσπώντας σε φρενιτιώδεις εκδηλώσεις υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα, θα συμπληρωθεί με την κατάληψη των ιταλικών δημόσιων κτηρίων, την υποδοχή των Βρετανικών Στρατιωτικών Αρχών (νικητών του πολέμου) και αγήματος Ιερολοχιτών, τη δια βοής του πλήθους εκλογή ως προσωρινού Δημάρχου της πόλης Κω του δικηγόρου Γιώργου Κουτσουράδη και την πάνδημη δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, όπου χοροστάτησε ο Γενικός Πατριαρχικός Επίτροπος Αρχιμανδρίτης Φιλήμων Φωτόπουλος. Στη δοξολογία αυτή είχαν παραστεί και οι Βρετανοί Ian Lapraik, Συνταγματάρχης των SBS, και C.F. Blagden, Ταγματάρχης Διοικητής της Κω, ενώ έξω από το ναό είχε αναρτηθεί τεράστιο πανό, που έγραφε: «WELCOME LIBERATORS – UNION».(Καλωσορίσατε Απελευθερωτές-Ένωση). Ο ίδιος ενθουσιασμός και πανηγυρική ατμόσφαιρα επικράτησαν και στους κατοίκους όλων των χωριών της Κω.
Αμέσως μετά την ανάληψη των δημαρχιακών του καθηκόντων ο Γιώργος Κουτσουράδης θα απευθυνθεί προς τους κατοίκους της πόλης και των χωριών με ένα ιστορικής σημασίας έγγραφο, στο οποίο τόνιζε ότι: «Από της σήμερον (9ης Μαΐου) επίσημος γλώσσα λαλουμένη και γραφομένη είναι η Ελληνική και αύτη είναι και η επίσημος γλώσσα των Δημαρχιακών Γραφείων. Επί του Δημαρχιακού μεγάρου θα αναρτάται η Εθνική ημών σημαία, ως και επί των ιδιωτικών κτιρίων και καταστημάτων κατά τας ημέρας των εορτών, Κυριακών κλπ.».
Σε λίγες μέρες συγκροτήθηκε το πρώτο 9μελές Δημοτικό Συμβούλιο, που πολύ αργότερα θα γίνει 11μελές με τη συμμετοχή και δύο μουσουλμάνων, ενώ στις 16 Μαΐου για την εύρυθμη λειτουργία της Δημοτικής Αρχής θα συσταθούν επί πλέον και ένδεκα Ειδικά Γραφεία, που θα στελεχώσουν αρκετοί Κώοι πατριώτες και θα αναδιοργανώσουν τις σημαντικές πρώην Ιταλικές Διοικητικές Υπηρεσίες. Ανάλογη δημαρχιακή συγκρότηση υπήρξε και στα χωριά του νησιού. Έτσι Δήμαρχοι των χωριών, με πρόταση των προκρίτων, θα διατελέσουν στο Ασφενδιού ο Μιχάλης Διακομανώλης, στο Πυλί ο Νικόλας Ζάρακας και αργότερα ο Χρήστος Παπαχρήστου, στην Αντιμάχεια ο Ακίνδυνος Μαύρος, στην Καρδάμαινα ο Γιάννης Νικολάου και στην Κέφαλο ο Αντώνης Νικολής.
