Ορισμένοι έχουν θέσει ως στόχο της ζωής τους να κάνουν περιουσία. Κάποιοι άλλοι να δημιουργήσουν οικογένειες με πολλά παιδιά, να γίνουν διάσημοι ή να ταξιδέψουν σε όλο τον κόσμο. Μια ομάδα ανθρώπων εκείνο που θέλησε ήταν να σώσει το θαλάσσιο περιβάλλον του Αιγαίου. Τα βλέμματα μεγάλων προσωπικοτήτων από όλο τον κόσμο έχουν στραφεί προς το “Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας – Αρχιπέλαγος” και στο έργο δημιουργίας του πρώτου, σε παγκόσμια κλίμακα, κέντρου απελευθέρωσης δελφινιών που μεγάλωσαν σε καθεστώς αιχμαλωσίας. Το Κέντρο δημιουργήθηκε σ’ ένα πανέμορφο, μικρό κόλπο, στη βόρεια πλευρά των Λειψών και αποτελεί την κοιτίδα της πρωτοβουλίας για τον τερματισμό της εκμετάλλευσης των δελφινιών στους ζωολογικούς κήπους όλου του κόσμου. Ήδη, η Booking.com άνοιξε το πορτοφόλι της και χρηματοδότησε ένα μεγάλο ποσοστό της συνολικής δαπάνης δημιουργίας του καταφυγίου και παράλληλα έθεσε τέρμα στην πλατφόρμα πώλησης εισιτηρίων για τα δελφινάρια του κόσμου. Ταυτόχρονα, εντός των προσεχών ημερών, μια προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας θα προβεί σε σημαντικές ανακοινώσεις σχετικά με το μέλλον αυτού του Κέντρου.
«Αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε το πρώτο παγκοσμίως Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής στο Αιγαίο, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να επιτύχουμε ένα μεγάλο στόχο, αλλά ταυτόχρονα να τιμήσουμε και την ελληνική πολιτισμική κληρονομιά. Η Ελλάδα υπήρξε η πρώτη χώρα που θεσμοθέτησε την προστασία των δελφινιών πριν 2500 χρόνια!» δήλωσε προς τη “δημοκρατική” η διευθύντρια έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος” κα. Αναστασία Μήλιου.
Το ζήτημα

Η εκμετάλλευση των δελφινιών για παραστάσεις προς τέρψη παιδιών και ενηλίκων έχει αρχίσει να στηλιτεύεται από περιβαλλοντικές οργανώσεις όλου του κόσμου. Ωστόσο, ο διεθνής Νόμος απαγορεύει την απελευθέρωσή τους στην ανοικτή θάλασσα. Ο νομοθέτης έκρινε πως το μεγάλωμα σε καθεστώς αιχμαλωσίας επιδρά καθοριστικά στα ένστικτα αναζήτησης τροφής και επιβίωσης, γι’ αυτό τα αιχμάλωτα δελφίνια είναι σίγουρο ότι θα πεθάνουν από ασιτία όταν αφεθούν ελεύθερα. Ετσι, όταν ένα δελφινάριο κλείσει οριστικά, όπως έγινε με εκείνο της Φινλανδίας, τα δελφίνια θα πρέπει να μεταφερθούν σε κάποιο άλλο “σόου” του κόσμου.
Το Ινστιτούτο “Αρχιπέλαγος” αποφάσισε να δώσει λύση. Μετά από εκτεταμένες μελέτες, επέλεξε τον μακρόστενο κόλπο της Βρουλιάς για να δημιουργήσει ένα κέντρο όπου θα μεταφέρονται τα δελφίνια που τελούσαν υπό καθεστώς αιχμαλωσίας. Εκεί εφήρμοσαν μια σειρά από δράσεις, μία από τις οποίες περιλαμβάνει το κλείσιμο της εισόδου του κόλπου με χοντρό, μπρούτζινο δίχτυ. Με τον τρόπο αυτό διαμόρφωσαν μια ιδιότυπη, προστατευμένη “δεξαμενή”, μεγέθους πολλαπλάσιου από το μεγαλύτερο δελφινάριο της Ευρώπης (βρίσκεται στην Ολλανδία). Εκεί μέσα θα αφήνονται τα δελφίνια ώστε να συνηθίσουν την ανοικτή θάλασσα.Παράλληλα, στη “δεξαμενή” θα ρίχνονται ζωντανά ψάρια (από τις ιχθυοκαλλιέργειες Λέρου) κι έτσι σιγά – σιγά τα κητοειδή θα ανακτήσουν το ένστικτο του κυνηγού.
«Σήμερα, σε όλο τον κόσμο τελούν υπό αιχμαλωσία 2.913 δελφίνια. Αυτά θέλουμε να απελευθερωθούν, διότι είναι επιστημονικά διαπιστωμένο ότι ως πλάσματα διαθέτουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης και στην αιχμαλωσία υποφέρουν» εξήγησε η κα. Μήλιου, τονίζοντας ταυτόχρονα πως το «Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής στους Λειψούς θα είναι το πρότυπο, με γνώμονα το οποίο θα μπορούν να αναπτυχθούν αντίστοιχα σε κάθε γωνιά του πλανήτη».
Τη δημιουργία του Καταφυγίου υποστηρίζει και η δημοτική αρχή Λειψών. Ο δήμαρχος Φώτης Μάγγος μιλώντας στη “δ” δήλωσε ότι «είμαστε αλληλέγγυοι με τις δράσεις του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος και προσπαθούμε να δίνουμε άμεσα όλες τις αδειοδοτήσεις και να εκδίδουμε τις αποφάσεις που χρειάζονται για τη λειτουργία του Καταφυγίου».
Ένα ιατρείο για τα
μεγάλα θαλάσσια είδη
Η χρηματοδότηση του Καταφυγίου έχει επιτευχθεί μέσα από δωρεές. Η εκκίνηση της λειτουργίας του θα γίνει εντός του επόμενου έτους, αφού προηγουμένως θα έχει ολοκληρωθεί η πλήρης αδειοδότηση όλων του των υποδομών.
Στο Καταφύγιο θα παρέχεται επίσης η εξειδικευμένη κτηνιατρική περίθαλψη για τα μεγάλα, θαλάσσια είδη, που πολλές φορές εκβράζονται τραυματισμένα στις παραλίες.
Ταυτόχρονα, στις χερσαίες του εγκαταστάσεις θα λειτουργεί ερευνητικό και εκπαιδευτικό κέντρο για την παροχή εξειδικευμένης κατάρτισης στην κτηνιατρική περίθαλψη θαλάσσιων θηλαστικών και χελώνων, καθώς και σε τομείς σχετικούς με τη θαλάσσια προστασία.
Οι φάλαινες ξέρουν
από οικολογία
Το αρχιπέλαγος του Αιγαίου είναι το μεγαλύτερο πέρασμα των φυσητήρων φαλαινών. Περνούν από τη Ρόδο και από κει πλέουν προς Λέβιθα, Κάλυμνο, Λέρο, Σάμο, Φούρνους, Τουρκία και φτάνουν μέχρι έξω από τη θάλασσα που βρέχει τα πόδια του Αγίου Όρους.
«Έχουμε ένα εξαιρετικά μεγάλο πληθυσμό φυσητήρων στη Μεσόγειο» μας λέει η κα. Αναστασία Μήλιου. «Οι ανάγκες διατροφής τους είναι τεράστιες. Φανταστείτε ότι η κάθε μία χρειάζεται περίπου ένα τόνο τροφής την ημέρα. Για το λόγο αυτό τρώγοντας ακολουθούν μια μεγάλη πορεία στο αρχιπέλαγος, ώστε η διατροφή τους να μην αποτελέσει την αιτία κλονισμού της θαλάσσιας ισορροπίας μιας συγκεκριμένης περιοχής».
Έχουμε ρίξει τόσα
σκουπίδια στο Αιγαίο,
όσα δεν έριξαν όλες
οι προηγούμενες γενεές
Το αίσθημα διατήρησης της ισορροπίας στη φύση είναι ανυπέρβλητο. Ο μόνος επιβαρυντικός παράγοντας που υπάρχει είναι ο άνθρωπος. Έχει μετρηθεί ότι μόνο στις τελευταίες δεκαετίες το Αιγαίο έχει δεχθεί τόσα σκουπίδια (κάθε είδους), όσο δεν είχε δεχθεί όλα τα προηγούμενα χιλιάδες χρόνια ιστορίας.
Σε αυτό το πεδίο υπάρχει σοβαρό κενό γνώσης. Το κενό αφορά στα κυτοειδή και τους φυσητήρες του Αιγαίου, στη διαρκή επιβάρυνση του πελάγους μας με σκουπίδια, στις τραγικές επιπτώσεις που ήδη καταγράφονται, καθώς επίσης και στο πόσο ανοχύρωτο είναι το θαλάσσιό μας περιβάλλον στον κίνδυνο ενός ατυχήματος. Καθημερινά στο πέλαγός μας πλέουν μερικές χιλιάδες σκάφη, πολλά από τα οποία είναι δεξαμενόπλοια μεταφοράς καυσίμων κι άλλων υλικών. Η πρόκληση ατυχήματος δεν αποτελεί μια μικρή πιθανότητα. Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, σήμερα σε ολόκληρη τη χώρα δεν διαμορφώθηκε οργανωμένο σχέδιο, αλλά ούτε και υπάρχουν επαρκή μέσα για τον ουσιαστικό περιορισμό της ρύπανσης σε περίπτωση που κάτι συμβεί στην ανοικτή θάλασσα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι και σήμερα, έξω από τη Σαντορίνη αναβλύζουν απόβλητα, πετρελαιοειδή, χημικά και πολλά σκουπίδια από το βυθισμένο “Sea Diamond”. Το κρουαζιερόπλοιο είχε προσκρούσει σε ξέρα τον Απρίλιο του 2007 και βούλιαξε υπό το βάρος των 22.000 τόνων του. Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά, το κουφάρι του έχει εγκλωβιστεί ανάμεσα σε βράχια κι αν τελικά αυτά υποχωρήσουν, τότε η περιβαλλοντική επιβάρυνση της περιοχής θα είναι ανεπανόρθωτη.