Στο Άγιον Όρος, εκεί όπου η καθημερινότητα κυλά μέσα σε προσευχή, η μαγειρική δεν αποτελεί απλώς καθημερινή ανάγκη, αλλά πράξη αγάπης και προσφοράς. Είναι μια ιερή διαδικασία, εμπλουτισμένη με την εμπειρία και τη σοφία αιώνων. Σε αυτό το πνευματικό περιβάλλον, ο Αγιορείτης μοναχός Νικήτας, βαθιά συνδεδεμένος με την Κω και την Κάλυμνο, απ’ όπου και οι ρίζες του συνεχίζει εδώ και 31 χρόνια να υπηρετεί την ταπεινή αλλά απαιτητική τέχνη της μοναστηριακής κουζίνας.
Από τις Ειδικές Δυνάμεις στην ησυχία του Άθωνα
Ο γέροντας Νικήτας έφτασε στο Άγιον Όρος αμέσως μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στις Ειδικές Δυνάμεις. Νεαρός τότε, άφησε πίσω του τη ζωή στον έξω κόσμο και εγκαταστάθηκε στο Ιερό Κελί της Παναγίας της Πορταΐτισσας, που ανήκει στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου. Εκεί, μέσα στα πυκνά δάση και τη γαλήνη του Άθωνα, βρήκε τον δρόμο της αφοσίωσης και της διακονίας.
Ως μάγειρας του Κελιού, έχει ένα από τα πιο απαιτητικά καθημερινά διακονήματα: να μαγειρεύει για τους μοναχούς αλλά και για τους πολυάριθμους επισκέπτες. Η προσφορά αυτή δεν είναι απλή δουλειά· είναι μέρος της πνευματικής του ζωής, καθώς η μαγειρική συνδυάζεται με προσευχή, ηρεμία και βαθιά ευσέβεια.
Η κουζίνα που δημιούργησε με τα ίδια του τα χέρια
Με κόπο και προσωπική εργασία, ο γέροντας έχει δημιουργήσει μια υποδειγματική αγιορείτικη κουζίνα—πανέμορφη, λειτουργική και αρμονικά δεμένη με τα παραδοσιακά στοιχεία του Όρους. Δίπλα σε αυτήν, ένας μεγάλος κήπος γεμάτος λαχανικά και οπωροφόρα δέντρα προσφέρει τις πρώτες ύλες για τα φαγητά της ημέρας, πάντα σε συνδυασμό με τα ψάρια και τα θαλασσινά, στα οποία μυήθηκε από μικρό παιδί χάρη στον πατέρα του, που ήταν ψαράς.
Μια μαγειρική που είναι μυσταγωγία
Για τον μοναχό Νικήτα, η μαγειρική δεν είναι απλώς τέχνη· είναι μυσταγωγία. Απλότητα, αγάπη, αγνά υλικά και σεβασμός στη δημιουργία χαρακτηρίζουν κάθε του πιάτο. Τα περισσότερα μαγειρεύονται στα ξύλα, όπως παλιά, ανασύροντας μνήμες γιαγιάδων και παππούδων και δίνοντας στα φαγητά βαθύτερο άρωμα και γεύση.
Η γνώση αυτή δεν μένει μόνο στο Άγιο Όρος. Ο μοναχός Νικήτας την έχει μεταφέρει σε πολλές χώρες και περιοχές της Ελλάδας μέσα από εκδηλώσεις, πανηγύρια και παρουσιάσεις. Το 2012 μάλιστα εξέδωσε το βιβλίο «Αγιορείτικες παραδοσιακές συνταγές», ένα έργο που συγκεντρώνει την εμπειρία Γερόντων και νεότερων μαγείρων του Αγίου Όρους.
Φιλοξενία στην 7μελή ομάδα από την Κάλυμνο
Με την απλότητα που τον χαρακτηρίζει, ο γέροντας Νικήτας υποδέχθηκε και φέτος την επταμελή ομάδα προσκυνητών από την Κάλυμνο—Μανώλη Μουσελλή, Νικόλα Τσαγκάρη, Μιχάλη Μπιλλήρη, Γιάννη Τσαγκάρη, Γιώργο Κρητικό, Θεόδωρο Σκαρτάδο και Μάμα Χαραμαντά.
Με τον Μάμα Χαραμαντά να καταγράφει τη διαδικασία με το φακό του Kalymnos News και τον Μιχάλη Μπιλλήρη στο πλευρό του, ο γέροντας μαγείρεψε τη μοναστηριακή συνταγή «σφυρίδα με αγκινάρες», ένα πιάτο αφιερωμένο στους κατοίκους της Καλύμνου, στους οποίους έστειλε την αγάπη και τις ευχές του.
Η προετοιμασία της συνταγής – μια τελετουργία
Με ευλάβεια, ο γέροντας άρχισε την προετοιμασία:
– Άλειψε την κατσαρόλα με αγιορείτικο ελαιόλαδο.
– Τοποθέτησε προσεκτικά τις μερίδες της σφυρίδας.
– Πρόσθεσε αγκινάρες και σελινόριζα.
– Σκόρδο και φέτες πορτοκαλιού «σταυρωτά», όπως εξήγησε, για άρωμα και ισορροπία της γεύσης.
– Άφθονο κρεμμυδόζουμο, λάδι και λίγο κύμινο.
– Νερό με προσοχή, ώστε το ζουμί να παραμείνει πάνω από το ψάρι.
– Σέλινο για άρωμα, το οποίο αφαιρεί όταν το ζουμί αρχίζει να δένει.
Η κατσαρόλα μεταφέρθηκε στη στόφα με φωτιά από ξύλα, «γιατί κουμάντο κάνει η φωτιά», όπως λέει ο γέροντας. Λίγο πριν το τέλος πρόσθεσε λεμόνι και κουρκουμά, ενώ με το κατέβασμα από τη φωτιά συμπλήρωσε πιπέρι και μαϊντανό. Μετά από λίγα λεπτά, το πιάτο ήταν έτοιμο να σερβιριστεί.
Η φιλοσοφία της αγιορείτικης κουζίνας
Ο γέροντας εξήγησε πως η γη του Αγίου Όρους προσφέρει απλόχερα ό,τι χρειάζεται η μοναστηριακή ζωή: άγρια χόρτα, φρούτα, βότανα και υλικά που αποξηραίνονται φυσικά. Η κουζίνα αυτή, είπε, έχει στόχο να θρέψει όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή, προσφέροντας ισορροπία, ενέργεια και πνευματική γαλήνη.
Το δείπνο και οι ευχές
Όταν η ομάδα επέστρεψε, ο μοναχός Νικήτας σέρβιρε το φαγητό. Ακολούθησε η καθιερωμένη προσευχή και ένα ζεστό δείπνο μέσα σε κλίμα συγκίνησης και ευγνωμοσύνης.
Η σφυρίδα με αγκινάρες δεν ήταν απλώς ένα πιάτο· ήταν μια εμπειρία γεμάτη παράδοση, πίστη και αγάπη.
Ο γέροντας Νικήτας έστειλε τις ευχές του για τα Χριστούγεννα και την εορταστική περίοδο στους Καλύμνιους, ενώ ο Έπαρχος Μανώλης Μουσελλής ευχαρίστησε εκ μέρους όλης της ομάδας για την άψογη φιλοξενία.
Ένα πιάτο που κουβαλάει μια ολόκληρη φιλοσοφία
Στο Άγιον Όρος, κάθε πιάτο είναι κάτι περισσότερο από συνταγή· είναι φορέας μνήμης, παράδοσης και καρδιάς. Η μαγειρική του γέροντα Νικήτα το αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο: απλή, καθαρή, αληθινή.
Καλά Χριστούγεννα σε όλους!
Δείτε το όμορφο video που ετοίμασε ο συνεργάτης του Kalymnos News Μάμας Χαραμαντάς με όλη τη διαδικασία του μαγειρέματος.
Πηγη: https://kalymnos-news.gr/
