Κυριακή 1η Ιουνίου 2025 η Εκκλησία μας τιμά την Κυριακή των Αγίων 318 Πατέρων της εν Νικαία πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, μνήμη των Αγίων Ιουστίνο και Πύρρου και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στον Όρθρο και προεξήρχε της Θείας λειτουργίας στον ΙΝ Εισοδίων Θεοτόκου Κεφάλου, με συλλειτουργούς τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Στέφανο Κουζούκα και τον Ιερατικώς Προϊστάμενο του ιερού ναού π. Ιωάννη Σεβαστάκη.
Έψαλλαν ο πρωτοψάλτης του ΙΝ Μιχάλης Κορδιστός και ο Νίκος Τσιφτσής.
Παρόντες ήταν μεταξύ άλλων ο αντιπεριφερειάρχης Χαράλαμπος Ναβροζίδης, ο Δντής του Γυμνασίο Κεφάλου Γιάννης Τσολακίδης και πολλοί προσκυνητές.
Η Α’ Οικουμεμική Σύνοδος συγκλήθηκε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας (σημερινό Ιζνίκ Τουρκίας), με πρωτοβουλία του Μεγάλου Κωνσταντίνου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διδασκαλία του Αρείου, πρωτοπρεσβυτέρου της Αλεξάνδρειας, ο οποίος υποστήριζε πως ο Χριστός δεν είναι Θεός, αλλά δημιούργημα.
Στη Σύνοδο έλαβαν μέρος εξέχουσες εκκλησιαστικές μορφές, όπως ο Μέγας Αθανάσιος, οι Αλέξανδροι Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας, ο Ευστάθιος Αντιοχείας, ο Μακάριος Ιεροσολύμων, ο Σπυρίδων Τριμυθούντος και ο Νικόλαος Μύρων. Οι Πατέρες καταδίκασαν με ενότητα την αίρεση του Αρειανισμού και διακήρυξαν με σαφήνεια τη θεότητα του Ιησού Χριστού ως «Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού, γεννηθέντα, ου ποιηθέντα, ομοούσιον τω Πατρί».
Καθοριστικής σημασίας ήταν και η σύνταξη των πρώτων επτά άρθρων του Συμβόλου της Πίστεως – του γνωστού «Πιστεύω» – που οριοθέτησαν το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. Ο αριθμός των 318 Πατέρων επικράτησε συμβολικά, αν και οι συμμετέχοντες ήταν περισσότεροι, συνοδευόμενοι από πλήθος κατώτερων κληρικών.
Η Κυριακή αυτή δεν αποτελεί απλώς μνημόσυνο προσώπων, αλλά ύψιστη τιμή στη θεολογική τους σοφία και στην ενότητα που διαφύλαξαν για την Εκκλησία, υπερασπίζοντας με γενναιότητα την πίστη στον Υιό του Θεού.
Η έβδομη κατά σειρά Κυριακή μετά το Άγιο Πάσχα είναι αφιερωμένη από την Εκκλησία μας στην μνήμη των 318 Αγίων Πατέρων, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Η σύνοδος συνήλθε κατά πρόσκληση του Μέγα Κωνσταντίνου κατά το εικοστό έτος της βασιλείας του και είχε διάρκεια 3,5 χρόνια. Διακριθείσες μορφές της συνόδου ήταν ο Αλέξανδρος ο Κωνσταντινουπόλεως, ο Αλέξανδρος ο Αλεξανδρείας, ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ευστάθιος ο Αντιοχείας, ο Μακάριος ο Ιεροσολύμων, ο Παφνούτιος, ο Σπυρίδων, ο Νικόλαος, κ.α.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως Ομοούσιον τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του αναφερόμενος στην πρώτη Οικουμενική σύνοδο και τη σημασία της, τόνισε την ιδιαίτερη ευθύνη που έχουμε μιας και ο τότε τοπικός Άγιος επίσκοπος Μελίφρων έλαβε μέρος στην σύνοδο αυτή.
Κυριακή Αγίων Πατέρων Α’ Οικουμενικής συνόδου
Πόλου νοητοῦ ἀστέρες σελασφόροι,
ἀκτῖσιν ὑμῶν φωτίσαιτέ μοι φρένας.
Ξένον τὸν Υἰὸν Πατρὸς οὐσίας λέγων,
Ἄρειος, ἤτω τῆς Θεοῦ δόξης ξένος.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως ομοούσιον τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.
Συνοπτική παράθεση των ιερών Κανόνων
Κανών Α’: Καταδικάζει τη συνήθεια του οικοιοθελούς ευνουχισμού και απαγορεύει τη χειροτονία ευνουχισμένων, πλην όσων για ιατρικούς λόγους ή λόγω βασανιστηρίων εξετμήθησαν.
Κανών Β’: Απαγορεύει τη χειροτονία ως κληρικών στα νέα μέλη (νεόφυτοι) της εκκλησίας.
Κανών Γ’: Καταδικάζει την συνήθεια των κληρικών όλων των βαθμών να συζούν με νεαρές γυναίκες τις οποίες δεν είχαν παντρευτεί (συνείσακτοι).
Κανών Δ’ – Ε’: Εισάγεται το «μητροπολιτικό σύστημα», το οποίο ίσχυε στην οργάνωση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, και καθορίζουν την αρμοδιότητα της επαρχιακής συνόδου στη χειροτονία των επισκόπων.
Κανών ΣΤ’: Αναγνωρίζει κατ’ εξαίρεση το αρχαίο έθος της συγκεντρωτικής δικαιοδοσίας του επισκόπου της Αλεξάνδρειας στις εκκλησίες της Αιγύπτου, Λιβύης και Πεντάπολης —όπως συνέβαινε και με την εκκλησία της Ρώμης—, ενώ εξαιρεί τη Ρώμη και την Αντιόχεια από το γενικό μέτρο του μητροπολιτικού συστήματος.
Κανών Ζ’: Ορίζεται ότι ο επίσκοπος Αιλίας (δηλ. Ιερουσαλήμ) να είναι ο επόμενος στη σειρά απόδοση τιμών.
Κανών Η’: Ορίζει τον τρόπο επιστροφής στην εκκλησία της Αιγύπτου των λεγόμενων «Καθαρών» (Μελιτιανό σχίσμα).
Κανών Θ’: Αναφέρεται στην συνήθη περίπτωση χειροτονίας πρεσβυτέρων των οποίων δεν εξετάστηκαν τα προσόντα ή οι οποίοι δεν παραμένουν άμεμπτοι.
Κανών Ι’: Καταδικάζει τη χειροτονία πεπτωκότων.
Κανών ΙΑ’ – ΙΒ’: Καθορίζεται η μετάνοια των πεπτωκότων, με αυστηρότερα κριτήρια.
Κανών ΙΓ’: Δέχεται ότι είναι δυνατόν να παρασχεθεί Θεία Ευχαριστία επί της επιθανατίου κλίνης.
Κανών ΙΔ’: Ορίζεται η μετάνοια των πεπτωκότων κατηχουμένων.
Κανών ΙΕ’ – ΙΣΤ’: Καταδικάζεται η επιδίωξη κληρικών για μετάθεση σε άλλες εκκλησίες.
Κανών ΙΖ’: Καταδικάζει την πλεονεξία και αισχροκέρδεια των κληρικών που προέρχεται από τον έντοκο δανεισμό.
Κανών ΙΗ’: Απαγορεύει στους διακόνους να μεταδίδουν και να αγγίζουν τη Θεία Ευχαριστία πριν από τους πρεσβυτέρους, και δεν επιτρέπεται το να κάθονται μεταξύ των πρεσβυτέρων.
Κανών Κ’: Απαγορεύει τη γονυκλισία στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής και την ημέρα της Πεντηκοστής.
Επισπρόσθετα καθορίστηκε η κοινή ημέρα εορτασμού του Πάσχα.
Τα συμπεράσματα τις συνόδου υπογράφηκαν από περισσότερους από 318 και ο αριθμός αυτός επικράτησε για συμβολικούς λόγους. Οι επίσκοποι που ήταν παρόντες στη σύνοδο συνοδεύονταν από κατώτερους κληρικούς των οποίων ο συνολικός αριθμός ανερχόταν στο τριπλάσιο ή τετραπλάσιο των επισκόπων.
Απολυτίκιον Ἦχος πλ. δ’
Ὑπερδοξασμένος εἶ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ φωστῆρας ἐπὶ γῆς, τοὺς Πατέρας ἡμῶν θεμελιώσας, καὶ δι’ αὐτῶν, πρὸς τὴν ἀληθινὴν πίστιν πάντας ἡμᾶς ὁδηγήσας, Πολυεύσπλαγχνε δόξα σοι.
