Που βρίσκεται η τελευταία κατοικία της Μεγαλόχαρης; Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑ

ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ;

(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη -14/8/2021)

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ – Λαμπρή  και  μεγάλη, η καλοκαιρινή  γιορτή της Ορθοδοξίας μας, για την Παναγία την Παντάνασσα και προστάτιδα όλου του κόσμου.

Θεωρείται το Πάσχα του καλοκαιριού των Ορθοδόξων Χριστιανών, αφού έπειτα από δεκαπενθήμερη αυστηρή νηστεία θα ‘πασχάσουν’ στο πλούσιο γιορτινό τραπέζι.

Σε μερικά μέρη τηρούν το εθιμικό τάξιμο, να μαυροφορούν οι γυναίκες για δεκαπέντε ημέρες.  Χαρούμενες   οι καμπάνες των Εκκλησιών,  καλούν του Χριστιανούς, στον κατανυκτικό Εσπερινό και στην Θεία Λειτουργία τη  μεγάλη ημέρα, της Σεπτής Κοίμησης της Θεοτόκου.  Στους Ιερούς Ναούς, στους λατρευτικούς χώρους, όπου κυριαρχεί η κατάνυξη, με δέος έψαλλαν όλο  τον Δεκαπενταύγουστο,  τις Ιερές Παρακλήσεις προς την Μητέρα όλου του κόσμου την Πανάγια. Η  Μεγαλόχαρη, μεσιτεύει για την συγχώρηση των αμαρτιών και την θεραπεία των σωμάτων και των ψυχών.  ‘Προστασία των Χριστιανών’, η  πολύτιμη παρουσία της Μεγαλόχαρης, είναι παρηγοριά στη στενοχώρια και στη λύπη, ηρεμία στη θύελλα της ψυχής, ανάπαυλα στην κούραση, λύση στα προβλήματα, ελπίδα στην απελπισία και ίαση στην ασθένεια. Άλλωστε ‘Παναγιά μου βοήθα’ ή ‘ Παναγιά μου σώσε μας,’ φωνάζουμε όλοι οι πιστοί  σε δύσκολες στιγμές.

Εφέτος και πάλι πλημμυρίζουν  οι Εκκλησίες και τα Εξωκλήσια από ευλαβείς προσκυνητές. που σπεύδουν  να τιμήσουν την Αγία  Κοίμηση της Παναγίας.

‘Άλαλα τα χείλη των ασεβών, των μη προσκυνούντων την Εικόνα σου την σεπτή. ’ Εύλαλα  χείλη, υμνούν το μεγαλείο της Σεπτής Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

‘Μετέστης  προς την ζωή Μήτηρ υπάρχουσα της ζωής.’ Σύμφωνα με τον υμνωδό η Παναγία δεν πέθανε, δεν εφθάρη, αλλά κοιμήθηκε και ο Μονογενής Υιός της ο Χριστός, την ανέβασε με θαυμαστό τρόπο κοντά του στους ουρανούς. Αφήνοντας έτσι  την ελπίδα, στην Χριστιανική πίστη, πως ο θάνατος δεν είναι ανίκητος και ακολουθείται από την αιώνιο ζωή.

Δεκαπενταύγουστος, ξεχωριστός μήνας, αφιερωμένος στην Μητέρα όλων. Στην Μητέρα του Κυρίου. Μικρή δωδεκάχρονη, αγνή  παιδούλα η Μαριάμ, εισήλθε στον Ναό και ακολούθησε ευσεβή βίο, για να την επιλέξει ο Κύριος για Μητέρα του. Με αφοσίωση τον ανέθρεψε, μέχρι που τον άκουσε έκπληκτη στον μεγάλο Ναό δωδεκαετή νεανία, να διδάσκει. Σε ένα τόπο κυριευμένο από τους Ρωμαίους και ταραγμένο, από τις εσωτερικές έριδες και τα πάθη, ο Χριστός προσπάθησε να βάλει τάξη. Ο ειρηνιστής Μεσσίας, δεν άρεσε ούτε στον γεμάτο αγριότητα λαό των Ιουδαίων,  ούτε στους άρχοντες που τους έκλεβε την  υποτιθέμενη εξουσία.

Η ευλογημένη Μαρία, η Κεχαριτωμένη Μητέρα του Ιησού, παρακολούθησε με πόνο όλο το Σταυρικό Μαρτύριο, που υπέστη ο Μοναχογιός Της, αλλά αξιώθηκε   και έζησε με χαρά, το μήνυμα της   Αναστάσεως Του.

Παρά τις στεναχώριες που πέρασε με τα Πάθη και τη Σταύρωση του Υιού της , έζησε για ακόμη 11 χρόνια μετά την Πεντηκοστή, δίπλα  στην προστασία των Μαθητών του Χριστού και ιδιαίτερα του αγαπημένου Ιωάννου.

Η Παναγία όταν μπήκε στο Ναό ήταν τριών ετών. Έμεινε στο ιερό δώδεκα χρόνια. Τρείς μήνες αφού βγήκε από το ιερό μέχρι τον Ευαγγελισμό και εννέα μήνες κυοφορία, δεκαέξι ετών γεννά τον Χριστό. Έζησε με τον Χριστό τριάντα δύο χρόνους, άρα 48 ετών ζει την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψή Του. Έζησε μετά απ’ την Πεντηκοστή άλλα έντεκα χρόνια και εκοιμήθη στη Γεσθημανή.

Ήταν 59 ετών.

Τάφος της Παναγίας

Το Πάνσεπτο Θεομητορικό μνήμα, επίσης Τάφος της Παναγίας, είναι ένα Χριστιανικό μνημείο στην Κοιλάδα των Κέδρων – στους πρόποδες του όρους των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ και εκλαμβάνεται από τους Χριστιανούς της Ανατολής ως ο τόπος ταφής της Μαρίας, μητέρας του Ιησού.

Η Ιερή Παράδοση του Χριστιανισμού διδάσκει ότι η Παναγία πέθανε από φυσικό θάνατο (η Κοίμηση της Θεοτόκου), όπως ακριβώς κάθε άνθρωπος. Η ψυχή της Θεοτόκου λήφθηκε από τον Χριστό μετά το θάνατό της και το σώμα της αναστήθηκε την τρίτη ημέρα μετά από την κοίμηση. Έτσι, η Παναγία παραμένει ψυχή τε και σώματι στον ουρανό, σε αναμονή για τη γενική ανάσταση. Ο τάφος της, σύμφωνα με αυτή τη διδασκαλία, βρέθηκε άδειος την τρίτη ημέρα μετά την κοίμηση.

Μια αφήγηση που είναι γνωστή ως Euthymiaca Historia (γραμμένη μάλλον από τον Κύριλλο Σκυθουπόλεως τον 5ο αι.) αναφέρει πως ο Αυτοκράτορας Μαρκιανός και η γυναίκα του Πουλχερία, ζήτησαν τα λείψανα της Παναγίας από τον Ιουβενάλιο Ιεροσολύμων, τον Πατριάρχη της Ιερουσαλήμ, ενώ βρισκόταν στο Συμβούλιο της Χαλκηδόνας (451). Σύμφωνα με τη μαρτυρία, ο Ιουβενάλιος απάντησε ότι την τρίτη ημέρα μετά την ταφή το μνήμα της Θεοτόκου ανακαλύφθηκε ότι είναι άδειο. Μονάχα το σάβανό της σωσώζεται στην εκκλησία της Γεθσημανή.

Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, στο μνήμα βρέθηκε μονάχα η Τιμία Ζώνη της Παναγίας.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΖΩΝΗΣ

Όταν εκοιμήθη η Παναγία, με ψαλμούς και ύμνους την τοποθέτησαν στο μνήμα της στη Γεσθημανή. Ο μοναδικός που δεν ήταν παρών στο γεγονός ήταν ο Απόστολος Θωμάς.

Λέει η παράδοση πως όταν η νεφέλη, το σύννεφο δηλαδή, μετέφερε τον Θωμά στη Γεσθημανή συνάντησε την Θεοτόκο την στιγμή της ανόδου Της στον ουρανό.

Εκείνη του χάρισε την ζώνη Της για να μπορεί να αποδείξει την συνάντησή τους.

Όταν ο Θωμάς πήγε και εξιστόρησε το γεγονός στους υπόλοιπους Αποστόλους, άνοιξαν τον τάφο και είδαν πως το σώμα έλειπε.

Εκείνη εγκαταλείποντας τα εγκόσμια, άφησε την Τίμια  Ζώνη της, στον άπιστο μαθητή Θωμά, που ήλθε τελευταίος στην σεπτή Κοίμηση της Θεοτόκου.

Παρόντες ήταν  ‘Οι Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες στην Γεσθημανή’.

Η Αγία Ζώνη της Παναγίας, μέχρι σήμερα  φυλάσσεται στο Άγιο  Όρος.

Υπάρχει   περικαλλής Ιερός Ναός, αφιερωμένος στην Αγία Ζώνη στην Αθήνα.

Η κατοικία της Παναγίας, στην Έφεσο,

(Είχα  την τύχη να το επισκεφτώ)

μια μυστηριακή, υπέρλαμπρη μικροσκοπική μονή, μόλις έξι χιλιόμετρα μακριά από τον φημισμένο αρχαιολογικό χώρο της ξακουστής ελληνικής πόλης του παρελθόντος.

Στον χώρο αυτόν πιστεύεται ότι πέρασε τα τελευταία της χρόνια η Παρθένος, σε ένα μικρό πέτρινο σπίτι που έχτισε ο Άγιος Ιωάννης. Ένα σπίτι που σήμερα αποτελεί μονή των καθολικών αλλά και των μουσουλμάνων, καθώς το Κοράνι αποδέχεται την αγιότητα του προσώπου της Παναγίας.

Η οικία της Παναγίας ανακαλύφθηκε και αναγνωρίστηκε ουσιαστικά (αν και όχι τυπικά, από το Βατικανό) τον 19ο αιώνα, μετά τα οράματα μιας Γερμανίδας μοναχής, που υπέδειξαν τον συγκεκριμένο χώρο. Η Άννα Κατερίνα Έμμεριχ πιστεύεται ότι έβλεπε εικόνες από τη ζωή της Παναγίας και μεταξύ αυτών περιέγραψε την τελευταία της κατοικία, χωρίς η ίδια να έχει πάει ποτέ στην Έφεσο. Η ακρίβεια των περιγραφών της οδήγησε ιερωμένους να ταξιδέψουν στα νότια παράλια της Τουρκίας και εκεί να αναγνωρίσουν το συγκεκριμένο σπίτι.

Η αναγνώριση του συγκεκριμένου οικήματος ως η οικία όπου έζησε η Παναγία συνάδει και με την προφορική παράδοση των ορθόδοξων χριστιανών του κοντινού χωριού Κιρκιντζέ (απόγονοι των πρώτων Εφέσιων χριστιανών που εκδιώχθηκαν στη Μικρασιατική Καταστροφή) οι οποίοι είχαν ονομάσει τον χώρο Παναγία Καπουλού.

Παράλληλα και στο χωριό  Γεσθημανή, Αρχαιολόγοι βρήκαν ερείπια οικίας, που τα αποδίδουν στην κατοικία της Παναγίας, σύμφωνα με Εκκλησιαστικές και  ιστορικές αναφορές.   Εκεί  βρίσκεται και περίλαμπρος Ιερός Ναός, αφιερωμένος στην Θεία Κοίμηση της  Μεγαλόχαρης. Μερικοί  ιστορικοί υποστηρίζουν την άποψη ότι η Παναγία, ήταν πολύ ταλαιπωρημένη, ώστε να μπορέσει να ταξιδέψει με εκείνα τα μέσα, από τα Ιεροσόλυμα ως την μακρινή Έφεσο. Ούτε θα  μπορούσε να ακολουθήσει τον Ευαγγελιστή της Αποκαλύψεως, Άγιο Ιωάννη  τον Θεολόγο, μέχρι και την Μικρά Ασία.

Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία, η Παναγία κοιμήθηκε στα Ιεροσόλυμα και τάφηκε στην Γεσθημανή, δέκα χρόνια μετά τη Σταύρωση του Ιησού. Τρείς μέρες μετά το θάνατό Της, μετέστη στον ουρανό.

Αρκετά χρόνια μετά την μετάσταση Της , διατυπώθηκαν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με το μέρος που είχε ταφεί η Παναγία μητέρα του Ιησού. Η επίσημη εκκλησιαστική ιστορία αποδέχθηκε το γεγονός ότι ο τάφος ήταν στη Γεσθημανή, ήδη από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αμφισβητώντας το γεγονός, προσπάθησε να μεταθέσει την τοποθεσία του τάφου, χρησιμοποιώντας ως τεκμήριο εκκλησιαστικά κείμενα που, κατα την Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν αποδείκνυαν την εγκυρότητα των όσων έγραφαν.

Οι περισσότεροι κληρικοί της Εκκλησίας μας υποστηρίζουν την παραδοσιακή εκδοχή, ότι δηλαδή η Παναγία πέθανε και τάφηκε στη Γεσθημανή, βασιζόμενοι στα κείμενα των υμνογράφων της Εκκλησίας.

Διάφοροι κανόνες γνωστών ποιητών, ύμνοι αφανών και επιφανών υμνογράφων και άλλα έργα της θρησκευτικής ιστορίας, αλλά και οι ευαγγελιστές Ματθαίος και Μάρκος αναφέρονται στον ίδιο τόπο.

Ο ναός έχει τριάντα μέτρα μήκος και οκτώ μέτρα πλάτος. Είναι λαξευμένος σε τετράγωνο βράχο, με κοίλωμα ενός μέτρου.

Η είσοδος στο κουβούκλιο γίνεται από τα μια μικρή είσοδο η οποία βρίσκεται δυτικά, ενώ η έξοδος από τα βόρεια.

Τα 49 σκαλιά που κατεβαίνει ο προσκυνητής για τον Τάφο της Παναγίας

Πολλοί  έως αμέτρητοι είναι οι Ιεροί Ναοί, αφιερωμένοι  στην Χάρη τη Παναγίας.

Τα νησιά, έχουν την τιμητική τους. Να αναφέρουμε  μερικά, ξεκινώντας από την  Μεγαλόχαρη τη Παναγιά της Τήνου, την Παναγιά την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, την Παναγιά του χάρου ή των κρίνων στους Λειψούς, την Παναγιά της Τελένδου και την Παναγιά της Ψερίμου.  Συνεχίζοντας θα αναφερθούμε στην   Παναγιά την  Σπηλιανή της Νισύρου,  με τα 300 πέτρινα σκαλιά, όπου ψέλνονται Εγκώμια και γίνονται κόλλυβα,  καθώς και πλήθος άλλων Ιέρων  Ναών, αφιερωμένων στην Παναγία, όπως στην  Κάλυμνο, στη Ρόδο, στην Κάσσο και σε όλα τα άλλα νησιά. Επίσης ο Ευαγγελιστής και γιατρός Λουκάς ήταν και Αγιογράφος.  Απεικόνισε  το Θείο πρόσωπο της Παναγίας σε θαυματουργές  Εικόνες, οι οποίες  βρίσκονται σύμφωνα με την Ιερά παράδοση, στην Παναγιά του Σουμελά, στο Περιβόλι της Παναγιάς στο Άγιο Όρος, στην Μεγαλόχαρη της Τήνου και στην Εκατονταπυλιανή της Πάρου, σε μια  Εκκλησία που έκτισαν ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη.

Εδώ  στην Κω, η Παναγιά η Μεγαλόχαρη,  έχει τις δικές της Εκκλησίες αφιερωμένες στην  Κοίμηση της Θεοτόκου. Έχουμε την Παναγιά την Συντριανή,  όπου πλήθος πιστών  σπεύδουν να προσκυνήσουν ευλαβικά, το Ιερό Εξωκλήσι της Παναγίας, στην πόλη μας. Έχουμε την Παναγιά της Ζιάς, το Ιερό Μοναστηριακό κουβούκλιο των Ασφενδιανών.  Επίσης  την Παναγία της Κοίμησης στην Αντιμάχεια,  την  Παναγιά τη Στυλωτή της Κεφάλου, όπου γίνεται στολισμός Επιταφίου της Παναγιάς και τόσες άλλες αφιερωμένες, μικρές και μεγάλες Εκκλησίες και Εξωκλήσια στην Χάρη της. Φυσικά όπως και κάθε χρόνο, πλήθος πιστών κατακλύζουν όλες αυτές τις Εκκλησιές, για να ανάψουν ευλαβικά, ένα κεράκι και να εναποθέσουν μαζί τις προσευχές και τις ελπίδες τους στην Παναγία, την Παντάνασσα και  Πλατυτέρα των ουρανών.

Ιδιαίτερα αυτούς τους δύσκολους καιρούς, που βιώσαμε δραματικά γεγονότα, όπως συχνούς σεισμούς και ζούμε  πυρκαγιές και μια παγκόσμια, θανατηφόρα  πανδημία.

Εκτός από το πιο γλυκό και χιλιοτραγουδημένο  όνομα  Μαριάμ, Μαρία, που στα ιουδαϊκά σημαίνει βασίλισσα και αρχόντισσα, υπάρχουν και η Παναγιώτα, η Δέσποινα, η Ευαγγελία, η Παρθένα, η Τσαμπίκα, η Μεγαλοσύνη, η Φανερωμένη,  η Χαριτωμένη, η Παντάνασσα, η Ελεούσα,  ονόματα,  που είναι αφιερωμένα στην Παναγία την Μεγαλόχαρη.

Σε εννέα ημέρες στην Εκκλησία της  Φανερωμένης,  τιμούν τα ‘Εννιάμερα’ της Παναγιάς  ή την Απόδοση της Κοιμήσεως της Παναγίας, σύμφωνα με το Ορθόδοξο Εκκλησιαστικό ημερολόγιο.

Χρόνια Πολλά  και Ευλογημένο Δεκαπενταύγουστο.

Ξανθίππη Αγρέλλη