ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Του Δημητρίου Χασαπλαδάκη
Τεχνική τοποθέτηση επί των έργων υποδομής, του προϋπολογισμού
και των παρεμβάσεων απασχόλησης και ανάπτυξης Δήμου Νισύρου
Κατά τη συζήτηση των τεχνικών έργων και του προϋπολογισμού του Δήμου Νισύρου, είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα όχι αποσπασματικά, αλλά στο πλαίσιο ενός συνολικού τεχνικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού. Ο προϋπολογισμός αποτελεί εργαλείο άσκησης πολιτικής και οφείλει να αποτυπώνει προτεραιότητες τόσο σε επίπεδο βασικών υποδομών όσο και σε επίπεδο τοπικής ανάπτυξης και απασχόλησης.
- Έλλειψη χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού
Η απουσία εγκεκριμένου Χωροταξικού και Γενικού ή Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου δυσχεραίνει τον τεχνικό προγραμματισμό, προκαλεί συγκρούσεις χρήσεων γης και δεν επιτρέπει την ωρίμανση αναπτυξιακών παρεμβάσεων. Χωρίς σαφές πλαίσιο χρήσεων γης, ο Δήμος αδυνατεί να οργανώσει μεθοδικά έργα υποδομής, παραγωγικές ζώνες και αναπτυξιακές δραστηριότητες.
- Ανεξέλεγκτη βόσκηση – γεωτεχνικές επιπτώσεις
Η ανεξέλεγκτη βόσκηση οδηγεί σε απώλεια φυτοκάλυψης, καταστροφή αναβαθμίδων και αυξημένο κίνδυνο κατολισθήσεων. Το ζήτημα συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια του οδικού δικτύου, τη διαχείριση υδάτων και την πολιτική προστασία, άρα πρέπει να ενταχθεί στον τεχνικό σχεδιασμό του Δήμου.
- Αποχετευτικό σύστημα – στασιμότητα έργου
Παρά την ένταξη του αποχετευτικού έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, δεν έχει υπάρξει ουσιαστική πρόοδος. Στους Πάλους η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου δημιουργεί σοβαρό περιβαλλοντικό και υγειονομικό κίνδυνο. Η ολοκλήρωση του έργου αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε περαιτέρω οικιστική ή τουριστική ανάπτυξη.
- Ύδρευση Μανδρακίου
Η υδροδότηση δεν είναι συνεχούς ροής και βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην αφαλάτωση, χωρίς επαρκή δίκτυα και αποθήκευση. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί λειτουργικά προβλήματα και αυξημένο κόστος, ιδίως σε περιόδους αυξημένης ζήτησης.
- Παραλιακό μέτωπο Πάλοι – Λιές
Το παραλιακό μέτωπο Πάλοι – Λιές παραμένει χωρίς βασικές τεχνικές υποδομές (οδική πρόσβαση, ηλεκτροδότηση, ύδρευση), ενώ οι ακτές είναι υποβαθμισμένες. Η μη αξιοποίησή του στερεί από τον Δήμο δυνατότητες ήπιας τουριστικής και παραγωγικής ανάπτυξης.
- Διαχείριση στερεών αποβλήτων
Η απουσία ΧΥΤΑ και ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων αποτελεί σοβαρό τεχνικό και περιβαλλοντικό έλλειμμα, το οποίο επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής και την εικόνα του νησιού.
- Μη εφαρμογή κανονισμού λειτουργίας οικισμών
Η μη εφαρμογή του κανονισμού λειτουργίας των οικισμών οδηγεί σε αυθαίρετες παρεμβάσεις, αναρχία χρήσεων και υποβάθμιση του δημόσιου χώρου, με άμεσες συνέπειες στη λειτουργικότητα των οικισμών.
- Προϋπολογισμός, απασχόληση και κοινωνική οικονομία (σύνδεση με τεχνικό σχεδιασμό)
Πέραν των υποδομών, ο προϋπολογισμός του Δήμου μπορεί και οφείλει να προβλέπει παρεμβάσεις για την απασχόληση και την ανάπτυξη, ιδίως σε ένα μικρό νησιωτικό Δήμο με περιορισμένο ιδιωτικό τομέα.
Θεσμική δυνατότητα του Δήμου
Εκ του νόμου, ο Δήμος δύναται:
να ενισχύει με κάθε νόμιμο τρόπο επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας και Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ),
να παραχωρεί δημοτικές υποδομές και εγκαταστάσεις,
να καλύπτει λειτουργικές δαπάνες μέσω προγραμματικών συμβάσεων,
να στηρίζει σχήματα που δημιουργούν θέσεις εργασίας και αξιοποιούν τοπικούς πόρους.
Οι σχετικές δαπάνες μπορούν να εγγραφούν στον προϋπολογισμό ως αναπτυξιακές παρεμβάσεις.
Ώριμες προτάσεις προηγούμενης περιόδου (2019–2023)
Κατά την περίοδο 2019–2023 είχε ξεκινήσει συγκεκριμένη διαδικασία για τη δημιουργία ΚΟΙΝΣΕΠ ή συνεταιριστικού σχήματος με τη συμμετοχή κτηνοτρόφων και κρεοπωλών.
Βασικός άξονας της πρότασης ήταν:
η παραχώρηση των δημοτικών σφαγείων (παλαιών και νέων) στο συνεταιριστικό σχήμα,
η αυτοδιαχείρισή τους από τους παραγωγούς,
η κάλυψη από τον Δήμο του συνόλου των λειτουργικών δαπανών για τουλάχιστον τρία (3) έτη.
Η πρόταση αυτή συνδέεται άμεσα:
με τον έλεγχο της ανεξέλεγκτης βόσκησης,
με την οργάνωση της πρωτογενούς παραγωγής,
με τη μείωση μελλοντικών λειτουργικών δαπανών του Δήμου.
Αγροτικός συνεταιρισμός
Παράλληλα, είχε τεθεί η δημιουργία Αγροτικού Συνεταιρισμού για την αξιοποίηση αγροτικής και ηφαιστειακής γης, την ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και τη δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας. Ο Δήμος μπορεί να συμβάλει με τεχνική, διοικητική και οικονομική υποστήριξη.
ΚΟΙΝΣΕΠ αξιοποίησης ηφαιστειακής γης
Η πρόταση για ΚΟΙΝΣΕΠ αξιοποίησης της ηφαιστειακής γης συνδέεται:
με τον θεματικό και γεωτουρισμό,
με την παραγωγή ειδικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας,
με την ήπια και βιώσιμη ανάπτυξη.
Επομένως
Ο τεχνικός προγραμματισμός και ο προϋπολογισμός του Δήμου Νισύρου πρέπει να λειτουργούν ως ενιαίο εργαλείο:
υποδομών,
χωρικού σχεδιασμού,
απασχόλησης και τοπικής ανάπτυξης.
Η κοινωνική οικονομία και οι συνεταιριστικές δομές δεν αποτελούν συμπληρωματική πολιτική, αλλά αναγκαίο τεχνικό και αναπτυξιακό εργαλείο για τη βιωσιμότητα του νησιού.
Βασική προϋπόθεση είναι η κοινωνική συνοχή. Ιδιαίτερα στις μικρές κοινωνίες, όπως αυτή του νησιού μας απαιτείται ενότητα, αφού κανείς και καμιά δεν περισσεύει!
