Του Παναγιώτη Αποστόλου
Πολιτικού αναλυτή – αρθρογράφου
Τα Τρακτέρ στους Δρόμους Ξαναμιλούν για Επιβίωση…
Χιλιάδες τρακτέρ παρατεταμένα σε οδικά μπλόκα σε όλη την Ελλάδα. Αγρότες και κτηνοτρόφοι με την πλάτη στον τοίχο, απεγνωσμένοι αλλά αποφασισμένοι. Το χειμώνα του 2025, η ελληνική ύπαιθρος ξεσηκώνεται ξανά – και αυτή τη φορά δεν είναι μια ακόμα διαμαρτυρία. Είναι κραυγή αγωνίας για επιβίωση.
Οι εικόνες από τα μπλόκα μιλούν από μόνες τους: στο Ηράκλειο της Κρήτης, αγρότες εισβάλλουν στον αεροδιάδρομο κάτω από τα δακρυγόνα της αστυνομίας. Κάτω από την ωμή κυβερνητική βία. Στον Βόλο, παραγωγοί και αλιείς κλείνουν από κοινού το λιμάνι. Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, από τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία μέχρι την Κρήτη, ο αγροτικός κόσμος φωνάζει: “Δεν αντέχουμε άλλο!”
Και έχουν κάθε δίκιο, να φωνάζουν, να οργίζονται…
Το Σκάνδαλο που Έσπασε το Βαρέλι…
Το 2025 ήταν η χρονιά που γέμισε το ποτήρι. Καθυστερήσεις στις επιδοτήσεις, σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ με ψευδείς δηλώσεις εκτάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παγώνει πληρωμές και να επιβάλλει πρόστιμα. Το αποτέλεσμα; Οι αγρότες έχασαν πάνω από 600 εκατομμύρια ευρώ σε ενισχύσεις που περίμεναν απεγνωσμένα.
Την ίδια στιγμή, η ευλογιά των προβάτων σάρωσε τα κοπάδια. Εκατοντάδες χιλιάδες ζώα θανατώθηκαν “προληπτικά”, αφήνοντας κτηνοτρόφους χωρίς παραγωγή, χωρίς εισόδημα, χωρίς μέλλον. Και όλα αυτά ενώ το κόστος παραγωγής έχει εκτιναχθεί στα ύψη: πετρέλαιο, ρεύμα, λιπάσματα, ζωοτροφές, όλα έχουν ακριβύνει κατά 30-40%.
“Είναι θέμα επιβίωσης”, δήλωσε χαρακτηριστικά ένας αγρότης από τη Θεσσαλία. Και δεν υπερβάλλει καθόλου.
Τα Αιτήματα: Όχι Χάρισμα, αλλά Δικαιοσύνη…
Τι ζητούν οι άνθρωποι που καλλιεργούν τη γη μας; Τίποτα το εξωπραγματικό:
- Αφορολόγητο πετρέλαιο στην αντλίακαι πλαφόν στο αγροτικό ρεύμα, για να μπορέσουν να συνεχίσουν να δουλεύουν χωρίς να πνίγονται στα έξοδα.
- Εγγυημένες τιμέςστα προϊόντα τους που να καλύπτουν έστω το κόστος παραγωγής.
- Άμεση καταβολήόλων των οφειλόμενων ενισχύσεων και αποζημιώσεων.
- Πλήρη αποζημίωσηγια τις καταστροφές από θεομηνίες και νόσους, όχι τα ψίχουλα που δίνει σήμερα ο ΕΛΓΑ.
- Πάγωμα φορολογικών χρεώνκαι ρύθμιση δανείων, γιατί πολλοί έχουν χάσει κάθε οικονομικό περιθώριο.
Αυτά δεν είναι “προνόμια”. Είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να μην κλείσει και εξαφανιστεί για πάντα η ελληνική ύπαιθρος.
Η Αργή Καταστροφή: Μια Χώρα που Αιμορραγεί…
Αυτό που βιώνουμε σήμερα δεν είναι ατύχημα. Είναι το αποτέλεσμα δεκαετιών εγκατάλειψης, κακοδιαχείρισης και εχθρικών πολιτικών προς τον πρωτογενή τομέα.
Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά: σε μία μόνο δεκαετία (2011-2021), ο αριθμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε κατά 22%, των κτηνοτροφικών κατά 20%, ενώ οι αμπελώνες συρρικνώθηκαν κατά 41%. Από το 2009 έως το 2020, έκλεισε πάνω από το ένα τέταρτο των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χώρας. Χιλιάδες οικογένειες εγκατέλειψαν τη γη των προγόνων τους, αναγκασμένες να ψάξουν επιβίωση αλλού.
Η γεωργία συνεισφέρει σήμερα μόλις 3-4% στο ΑΕΠ, αλλά απασχολεί πάνω από 10% του εργατικού δυναμικού. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες αγρότες παράγουν πολύ λιγότερα από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, όχι επειδή είναι λιγότερο ικανοί, αλλά επειδή δεν έχουν τη στήριξη, τα μέσα και τις υποδομές που έχουν οι άλλοι.
Η Σύγκριση που Πονάει…
Ενώ στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση ο πρωτογενής τομέας εκσυγχρονίστηκε και έγινε πιο αποδοτικός, στην Ελλάδα παραμένουμε κολλημένοι στο παρελθόν. Οι Έλληνες αγρότες έχουν αποδόσεις χαμηλότερες κατά 20-25% από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μικρά κτήματα, ελλιπής μηχανοποίηση, γερασμένος πληθυσμός, έλλειψη τεχνογνωσίας και υποδομών.
Και το πιο πικρό; Η Ελλάδα ήταν η χώρα με την υψηλότερη αγροτική στήριξη ανά εκτάριο στην ΕΕ τα τελευταία 45 χρόνια. Δισεκατομμύρια ευρώ έχουν έρθει από τις Βρυξέλλες μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Πού πήγαν όλα αυτά τα χρήματα; Στη διαφθορά, στην κακοδιαχείριση, σε υπουργεία χαμηλής προτεραιότητας με βραχύβιους υπουργούς που δεν άφηναν κανένα ίχνος πίσω τους.
Δημιουργήθηκε ένα στρεβλό σύστημα όπου οι επιδοτήσεις έγιναν μόνιμη ενίσχυση εισοδήματος, χωρίς όμως να συνοδεύονται από επενδύσεις σε παραγωγικότητα, οργάνωση, υποδομές. Το αποτέλεσμα; Η ελληνική γεωργία δεν άντεξε στον ανταγωνισμό και σήμερα αιμορραγεί.
Η Ευρώπη των Σκουληκιών και της Καταστροφής…
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί πολιτικές που φαίνονται να βγήκαν από εφιάλτη. Μετά την Ιταλία, η Ουγγαρία απαγόρευσε τη σκουλικοτροφή, το λεγόμενο “εργαστηριακό κρέας”, που η ΕΕ θέλει να εξαφανίσει τα ζώα μας, και τελικά, να επιβάλλει στα τραπέζια μας. Όπως και πολλές αμερικανικές πολιτείες απαγόρευσαν το κρέας του εργαστηρίου.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παραμένει σιωπηλή. Θα συνεχίσει να στηρίζει αυτόν τον παραλογισμό; Θα αφήσει την ελληνική κτηνοτροφία και την παραδοσιακή μας διατροφή στα χέρια των τεχνοκρατών των Βρυξελλών; Ή θα σταθεί επιτέλους δίπλα στους Έλληνες παραγωγούς και θα προστατεύσει την αγροτική μας παράδοση;
Οι Ούγγροι και οι Ιταλοί είπαν “όχι”. Οι Αμερικανοί επίσης. Εμείς πότε θα το πούμε;
Εθνικό Ζήτημα Επιβίωσης…
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στον πρωτογενή τομέα δεν είναι μόνο οικονομικό πρόβλημα. Είναι εθνικό ζήτημα υψίστης σημασίας. Μια χώρα που δεν παράγει τη δική της τροφή, που βασίζεται στις εισαγωγές, που αδειάζει την ύπαιθρό της, είναι μια χώρα χωρίς μέλλον.
Οι περιοχές της ελληνικής υπαίθρου ερημώνουν. Τα χωριά μένουν άδεια. Οι νέοι φεύγουν γιατί δεν υπάρχουν υπηρεσίες υγείας, παιδείας, πολιτισμού. Η γη παραμένει ακαλλιέργητη. Η Ελλάδα μετατρέπεται σιγά-σιγά σε καθαρό εισαγωγέα τροφίμων, χωρίς διατροφική αυτάρκεια, χωρίς ασφάλεια.
Αυτό δεν είναι μόνο οικονομική καταστροφή. Είναι πολιτισμική εξαφάνιση. Είναι η απώλεια της σχέσης μας με τη γη, της ταυτότητάς μας, της ικανότητάς μας να επιβιώσουμε ως λαός.
Η Ώρα της Αλήθειας…
Τα “μεγάλα” ΜΜΕ σιωπούν ή παρουσιάζουν τις κινητοποιήσεις ως “ταλαιπωρία για τους πολίτες”. Η κυβέρνηση απαντά με δακρυγόνα και κενές υποσχέσεις. Οι αγρότες όμως δεν έχουν άλλη επιλογή: είναι πραγματικά με την πλάτη στον τοίχο.
Χρειάζεται άμεση αλλαγή πορείας. Μείωση του κόστους παραγωγής, εγγυημένες τιμές, ουσιαστική στήριξη, εξυγίανση συνεταιρισμών, πάταξη των καρτέλ που ελέγχουν την αγορά, επενδύσεις σε έρευνα και υποδομές. Και πάνω απ’ όλα: σεβασμός στους ανθρώπους που δουλεύουν τη γη και μας ταΐζουν.
Ο εκσυγχρονισμός και η αύξηση της παραγωγικότητας δεν είναι πολυτέλεια – είναι απαραίτητα για την επιβίωση. Πρέπει να συγκλίνουμε με την υπόλοιπη Ευρώπη, όχι στην καταστροφή της αγροτικής παράδοσης, αλλά στην αποδοτικότητα, την οργάνωση, τη στήριξη των παραγωγών.
Η Ελλάδα Δεν Πρέπει να Πεθάνει…
Μια χώρα που δεν προστατεύει τον πρωτογενή της τομέα, δεν προστατεύει το μέλλον της. Η φωνή των αγροτών στα μπλόκα είναι η φωνή της ελληνικής γης που πεθαίνει. Είναι κραυγή αγωνίας αλλά και αντίστασης.
Οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι δεν ζητούν ελεημοσύνη. Ζητούν δικαιοσύνη. Ζητούν να μπορέσουν να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που γνωρίζουν και αγαπούν: να καλλιεργούν τη γη, να παράγουν τροφή, να κρατούν ζωντανή την ύπαιθρο.
Είναι καιρός να σταθούμε όλοι δίπλα τους. Γιατί αν χαθεί ο πρωτογενής τομέας, θα χαθεί η Ελλάδα.
Αν η ελληνική κυβέρνηση – αποδειχθεί τελικά – πως θέλει τον αφανισμό των αγροτοκτηνοτρόφων, δηλαδή του πρωτογενούς τομέα, τότε, ΝΑΙ…
Ο αγώνας τους είναι αγώνας όλων μας. Και αυτός ο αγώνας πρέπει να κερδηθεί!!
