Του Παναγιώτη Αποστόλου
Πολιτικού αναλυτή – αρθρογράφου
Το πρόσφατο σχέδιο πώλησης των ΕΛΤΑ και το κλείσιμο 204 καταστημάτων αποτελεί την αναμενόμενη κατάληξη μιας μακρόχρονης στρατηγικής εγκατάλειψης και συστηματικής υπονόμευσης. Δεν πρόκειται για αναπόφευκτη εξέλιξη, αλλά για προμελετημένο αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών που οδήγησαν έναν εθνικό οργανισμό στη διάλυση.
Τα ΕΛΤΑ σήμερα παρουσιάζουν έναν εφιαλτικό απολογισμό: ζημίες 230 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, παρά τις κρατικές ενέσεις που ξεπερνούν τα 850 εκατομμύρια. Μία επιχείρηση με 6.000 εργαζομένους, όπου το 70% των εξόδων καταβροχθίζεται από μισθοδοσία, και με περισσότερα καταστήματα από τα ελληνικά σούπερ μάρκετ. Ποτέ δεν μετεξελίχθηκε σε σύγχρονη εταιρεία ταχυμεταφορών, παρέμεινε στάσιμη, γραφειοκρατική, αναποτελεσματική.
Αλλά αυτή η παρακμή δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα συνειδητής αδιαφορίας εκάστοτε κυβερνήσεων που αντί να εκσυγχρονίσουν τον οργανισμό, τον άφησαν να σαπίζει. Τα σκάνδαλα διαδέχονται το ένα το άλλο: πρόστιμο 29 εκατομμυρίων από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων μετά από hacking, όπου οι υπάλληλοι είχαν ως κωδικό την λέξη «password». Υπεξαίρεση χρημάτων της ΔΕΗ που κατέβαλαν οι πολίτες, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να καλύψουν τρύπες των ΕΛΤΑ αντί να κατατεθούν στον παροχέα ενέργειας. Εγκλήματα και όχι απλά διοικητικές αστοχίες.
Κάθε φορά που τα ΕΛΤΑ προκαλούσαν σκάνδαλο, το κράτος έσπευδε με αυξήσεις κεφαλαίου να τα σώσει, διαιωνίζοντας την ατιμωρησία και την αναποτελεσματικότητα. Αυτή η πολιτική του «θα τα μαζέψουμε εμείς» μετέτρεψε τα ΕΛΤΑ σε μαύρη τρύπα δημόσιου χρήματος, όπου οι πολίτες πληρώνουν ενώ η υπηρεσία εκφυλίζεται.
Και τώρα που ο κόμπος έφτασε στο χτένι, η λύση που προτείνεται είναι η πώληση μέσω του Υπερταμείου. Το ίδιο σενάριο που είδαμε με τον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ, την ΕΛΒΟ, την ΕΥΔΑΠ. Αντί να εξυγιανθούν οι δημόσιες επιχειρήσεις, να γίνουν ανταγωνιστικές και αποδοτικές, τις ξεπουλάμε στην ντροπή. Η συστηματική αποδιάρθρωση των εταιρειών του Υπερταμείου αποτελεί πλέον εθνική στρατηγική.
Το πιο τραγικό είναι ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη προχωρά στην πλήρη διάλυση υπηρεσιών που εξυπηρετούν πολίτες σε ακριτικά και νησιωτικά σημεία της χώρας, υπέρ των ιδιωτικών εταιρειών κούριερ. Χωριά στα σύνορα, απομακρυσμένα νησιά, ορεινές περιοχές – όλοι αυτοί οι τόποι θα μείνουν χωρίς ταχυδρομική κάλυψη, αφού οι ιδιώτες δεν έχουν συμφέρον να τους εξυπηρετήσουν. Η κοινωνία επαναστατεί, οι αντιδράσεις κορυφώνονται, ενώ η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σοβαρή τριγμό μέσα στις τάξεις της, καθώς γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της κοινωνικής και γεωγραφικής αποσύνδεσης που επιφέρει αυτή η πολιτική.
Αλλά ποιος φταίει πραγματικά; Τα ΕΛΤΑ δεν κατέστρεψαν μόνα τους τον εαυτό τους. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις, με συνειδητή αδιαφορία και πολιτική βούληση, άφησαν τον οργανισμό να εκφυλιστεί. Δεν επένδυσαν σε τεχνολογία, δεν αναδιάρθρωσαν λειτουργίες, δεν έθεσαν κριτήρια αποδοτικότητας. Αντίθετα, τον χρησιμοποίησαν ως πελατειακό δίχτυ και τελικά ως δικαιολογία για νέο ξεπούλημα εθνικού πλούτου.
Η αλήθεια είναι ότι τα ΕΛΤΑ θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. Με σωστή διοίκηση, σύγχρονη οργάνωση και στρατηγικό σχεδιασμό. Αλλά αυτό θα απαιτούσε πολιτική βούληση που δεν υπήρξε ποτέ. Τώρα, καθώς η ελληνική πολιτεία προχωρά στην πώληση ενός ακόμη κομματιού της δημόσιας περιουσίας, οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν και πάλι το τίμημα της πολιτικής ανευθυνότητας. Πίστη στην Ελλάδα, Ελευθερία από την πελατειακή διαπλοκή, Δικαιοσύνη για όσους κατέστρεψαν έναν εθνικό θεσμό – αυτά χρωστάμε στον τόπο μας.
