Από το Διεθνές Δίκαιο στη διαβούλευση: μία άκρως επικίνδυνη διολίσθηση
Οι τελευταίες ημέρες ήταν πλούσιες ειδησεογραφικά. Όπως συμβαίνει πάντα, ήταν συγκεκριμένες οι ειδήσεις που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον. Η απεργία πείνας του Πάνου Ρούτσι στο Σύνταγμα, που έχασε το γιο του στο δυστύχημα των Τεμπών. Η σύλληψη του Βασίλη Μπισμπίκη για τα αυτοκίνητα που εμβόλισε και εγκατέλειψε σα να μη συνέβη τίποτα. Η έλευση της Ευρωπαίας (και όχι της Ρουμάνας, όπως θέλουν υποτιμητικά να την αποκαλούν κυβερνητικοί κύκλοι) εισαγγελέως Λάουρα Κοβέσι και τα όσα πραγματικά είπε στη συνέντευξη τύπου που έδωσε. Δυστυχώς, για μία ακόμα φορά τα ΜΜΕ στάθηκαν κατώτερα των περιστάσεων, μεταδίδοντας τα αποσπάσματα που επέβαλλε η γραμμή Μαξίμου με την ανάλογη ερμηνεία που εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο το κυβερνητικό αφήγημα.
Μέσα σε όλα αυτά, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη η ομιλία του Υπουργού Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτης στο 11ο Διεθνές Συνέδριο Ναυτικού Δικαίου. Όπως σε κάθε δημόσια τοποθέτησή του επανέλαβε τη λέξη “διεθνές δίκαιο” ουκ ολίγες φορές. Θα έλεγε κανείς πως δικαιωματικά του ανήκει μια πανεπιστημιακή έδρα του Διεθνούς Δικαίου. Ίσως και να είναι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής – προασπιστής του παγκοσμίως! Θα είχε ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον να γνωρίζαμε αν πράγματι το πιστεύει, ή απλώς το επικαλείται για να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί από κοινού με τον πρωθυπουργό.
Τον ακούσαμε, ανάμεσα σε άλλα, να δηλώνει: “Η σωστή σκέψη ότι σε ό,τι αφορά την άσκηση των δικαιωμάτων που αφορούν την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, θα πρέπει να είναι ένα αντικείμενο συζήτησης, διευθέτησης ή εν τέλει παραπομπής σε διεθνή δικαιοδοσία, είναι προφανώς μια σοφή πρόβλεψη. Με κάποιο τρόπο ορθολογικό πρέπει να υπάρχει κατανομή. Kαι ο πιο ορθολογικός τρόπος είναι ο διαβουλευτικός τρόπος. Παρά ταύτα, ακριβώς κατά ανάλογο τρόπο που αυξάνει η σημασία της ενεργειακής αυτοδυναμίας του κάθε κράτους, αντιστοίχως αναβαθμίζεται και η αξία κάθε μέτρου θαλάσσιου χώρου. Άρα καταλαβαίνουμε το πόσο η γεωπολιτική αξία πολλαπλασιάζεται”.
Μέσα σε δύο διαδοχικές προτάσεις αυτοαναιρεί τον ίδιο του τον εαυτό! Από τη μία αναγνωρίζει ότι η παραπομπή σε διεθνή δικαιοδοσία είναι “σοφή πρόβλεψη” και από την άλλη ότι ο πιο ορθολογικός τρόπος κατανομής είναι ο “διαβουλευτικός”! Τι ακριβώς εννοεί; Για τι μας προετοιμάζει; Ως δικηγόρος και καθηγητής συνταγματικού δικαίου γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή όταν μιλάς για θέματα που άπτονται της πατρίδας σου! Κάθε λέξη έχει βαρύνουσα σημασία και πρέπει να αποφεύγονται αμφισημίες για να μην βρεθούμε προ τετελεσμένων με τον αντίπαλο να χρησιμοποιεί τα δικά μας λόγια για να μας τυλίξει σε μία κόλλα χαρτί!
Η διατύπωση αυτή δεν αποτελεί απλώς ρητορικό ατόπημα, αλλά συνιστά επικίνδυνη και απολύτως απαράδεκτη μετατόπιση από τη σταθερή και πάγια εθνική γραμμή. Αλήθεια, από πού προκύπτει ότι η άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων μπορεί να γίνεται αντικείμενο “διαβούλευσης” ή “κατανομής”; Αντί η χώρα να προτάσσει το δικαίωμά της στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου, αναγνωρίζει εμμέσως ότι αυτό το δικαίωμα είναι διαπραγματεύσιμο. Και από τη στιγμή που το Υπουργείο Εξωτερικών το συμπεριλαμβάνει στην ατζέντα ως “αντικείμενο συζήτησης”, έχει ήδη αποδεχθεί ότι μπορεί – υπό προϋποθέσεις – να το απωλέσει.
Η ρητορική αυτή δεν εμφανίζεται σε μία τυχαία χρονική στιγμή. Δεν πρόκειται για μία νέα ακαδημαϊκή προσέγγιση, αλλά για προσεκτικά ζυγισμένη επικοινωνιακή γραμμή, σχεδιασμένη να καλλιεργήσει στην κοινή γνώμη την ιδέα ότι “ο ρεαλισμός” απαιτεί παραχωρήσεις. Εξάλλου ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης έχει μιλήσει για ρεαλισμό. Και η κ. Μπακογιάννη, πρώην Υπουργός Εξωτερικών και μέλος της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, μιλώντας “ρεαλιστικά” το Νοέμβριο του 2024 στον τηλεοπτικό σταθμό του ΣΚΑΪ είχε δηλώσει: “Για να είμαι ξεκάθαρη, το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη, τα συμφέροντα εκεί δεν είναι μόνο Ελλάδα–Τουρκία αλλά παγκόσμια…”. Όμως, ο ρεαλισμός αυτός δεν είναι τίποτε άλλο παρά ξεκάθαρη δήλωση υποχώρησης.
Ίσως πάλι να είναι ένας διπλωματικός τρόπος προετοιμασίας της κοινής γνώμης για συνεκμετάλλευση, υποβαθμίζοντας πλήρως ότι η ενεργειακή αξία κάθε θαλάσσιου χώρου πολλαπλασιάζεται και μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει για μία χώρα. Το χειρότερο, όμως και το πιο επικίνδυνο είναι όσα υπονοούνται πίσω από αυτήν την ρητορική. Περνά, σχεδόν ανεπαίσθητα, στους πολίτες η ιδέα ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα μπορούν άνετα να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης – πράγμα που δεν υφίσταται! Αν, πάντως, κάτι οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στη σημερινή κυβέρνηση, είναι η επικοινωνιακή της δεινότητα: με απίστευτη ευκολία βαφτίζει το μαύρο – άσπρο!
Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι καθόμαστε σε ένα τραπέζι διαπραγμάτευσης, έχουμε άραγε αναρωτηθεί ποιος έχει εξουσιοδοτήσει ποιον για να συζητήσει θέματα που αφορούν την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας; Γιατί το 41% που μας κράδαιναν ο κ. Μητσοτάκης και οι βουλευτές του έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και σύντομα θα βρεθεί στο χρονοντούλαπο της λήθης. Επιπλέον, οι ίδιοι άνθρωποι κατάφεραν, με τους χειρισμούς τους, φανερούς ή μη, να μετατρέψουν μία καθαρά νομική διαφορά, σε αντικείμενο πολιτικής διαπραγμάτευσης μεταξύ Έλληνα πρωθυπουργού και Τούρκου προέδρου!
Αξίζει να σημειώσουμε ότι λίγο παρακάτω στην ίδια ομιλία ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρει: “Αλλά το βέβαιον είναι ότι η εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας, μέσω της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του Montego Bay, που ήδη έχει συμπληρώσει έναν πολύ μακρό χρόνο ζωής, 43 χρόνια για μια διεθνή σύμβαση είναι πάρα πολύ μεγάλος χρόνος. Και ενώ έχουν αλλάξει τεκτονικά τα δεδομένα, τα γεωπολιτικά αλλά και η σημασία της τακτοποίησης του θαλάσσιου χώρου, η σύμβαση αυτή εξακολουθεί να παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος, ο οποίος θέτει και τη διαδικασία, αλλά και τα ουσιαστικά κριτήρια για τη διευθέτηση του θαλασσίου χώρου. Είναι πάρα πολύ σημαντική η γεωπολιτική σημασία της τακτοποίησης, έτσι ώστε να προλαμβάνονται κρίσεις”.
Αφού λοιπόν κ. Υπουργέ, η σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι ακρογωνιαίος λίθος, γιατί δεν προχωρούμε σε μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ στα 12 ναυτικά μίλια; Εσείς, που παρουσιάζεται τον εαυτό σας – μεταξύ άλλων – ως τολμηρό γιατί δεν προχωρήσατε σε αυτήν την ενέργεια προκειμένου να προλάβετε μελλοντικές κρίσεις; Τι σας κρατάει; Τι σας εμποδίζει; Γιατί, με τη μέχρι τώρα υποχωρητική σας στάση το μόνο που καταφέρνετε είναι να ανοίγετε την όρεξη της Τουρκίας για περισσότερες διεκδικήσεις!
Ο πρωθυπουργός, ο Υπουργός των Εξωτερικών αλλά και το σύνολο της κυβέρνησης και της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, οφείλουν – έστω για μια φορά – να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να ενημερώσουν του πολίτες για όσα έχουν ήδη συζητηθεί και συμφωνηθεί. Γιατί υπάρχουν συμφωνίες! Αυτό θα ήταν πράγματι μία “σοφή” κίνηση! Τα υπόλοιπα θα τα βρει η ιστορία, όταν θα εμπλουτίζει τη λίστα με τους μειοδότες!
Μαρίνα Μικελάτου
Ειδική Γραμματέας Α’ Οργανωτικών και Εσωτερικών Θεμάτων
Κινήματος Πολιτών ΠΡΩΤΑ Η ΕΛΛΑΔΑ
Ιδρυτικό Μέλος του
Νέου Εθνικά Ενιαίου Πολιτικού Σχηματισμού ΠΡΩΤΑ Η ΕΛΛΑΔΑ
Πηγές:
