Περί τουρισμού ο λόγος: Και τα θετικά που είναι πασιφανή και τα αρνητικά, που επισήμως παρασιωπούνται | Γράφει η Κατερίνα Παπαθωμά-Μαστοροπούλου

Στο παρόν κείμενο, περί τουρισμού ο λόγος. Η λέξη τουρισμός είναι η πιο αμφιλεγόμενη λέξη στην εποχή μας. Σηματοδότησε την εποχή που ζούμε (μέχρι και οι εποχές καθορίστηκαν σε δύο, σαιζόν και μη σαιζόν), από την δεκαετία σχεδόν του ΄70 και εξής. Γνωστή επομένως η αρχή της, αλλά δυσδιάγνωστο, για να μην πω δυσοίωνο, το μέλλον και η κατάληξή της. Δεν την επιλέξαμε βέβαια. Μας την επέβαλαν αναγκαστικά. Ζωντανοί μάρτυρες, η ώριμη γενιά της εποχής εκείνης, που άκουσαν από το στόμα τού τότε Πρωθυπουργού «ξεχάστε τη γεωργία, θα ασχολείστε με τον τουρισμό από ΄δω και μπρος». Από ΄κει και έπειτα, όλα έγιναν «ευσχημόνως και κατά τάξιν». Η πανάρχαια Ελληνική φιλοξενία με προστάτη τον «Ξείνιο Δία» μετεξελίχθηκε σε εμπορεύσιμο επάγγελμα με τις νέες χρυσοφόρες μετακινήσεις των λαών. Όλα αποφασίστηκαν, οργανώθηκαν και υλοποιήθηκαν ερήμην του Λαού. Απεναντίας θα τον ξεγέλασαν, ως συνήθως, με τις υποσχέσεις περί χρυσών κοχλυαρίων. Η νέα και γερά εδραιωμένη κατοχή,  στην οποίαν μας οδήγησαν εκόντες- άκοντες οι ηγέτες μας, απεδείχθη πως δεν ήταν, παρά ένας ήπιος, εκσυγχρονισμένος, ανώδυνος και αναίμακτος πόλεμος. Και φυσικά, όπως γινόταν πάντα, «ουαί τοις ηττημένοις». Δεν θέσαμε σωστές τις βάσεις της Νέας Εποχής, δεν θέσαμε όρους, ούτε δίκαιες απαιτήσεις για τον Λαό μας, με αποτέλεσμα να περνά η πατρική γη στις μεγαλοεταιρείες και ο Λαός μας να μετατραπή από αφέντης στα πατρογονικά του σε υπηρέτη, για να μην πω σύγχρονο σκλάβο. Ούτε τον ήλιο, ούτε την θάλασσα, για τα οποία υποτίθεται ότι έρχεται ο τουρίστας, μπορεί να γευθή ο ιθαγενής εργαζόμενος. Σήμερα πλέον που ξεκαθάρισε το τοπίο και εκορέσθη κατά κάποιον τρόπο η μεταπολεμική πείνα, όλοι τα ομολογούν. Και τα θετικά που είναι πασιφανή και τα αρνητικά, που επισήμως παρασιωπούνται, αν και καταγγέλλονται από μερικές ασυμβίβαστες συνειδήσεις. Οι σοφοί προ…παππούδες μας αρνήθηκαν γην και ύδωρ στους πρέσβεις της Περσικής Αυτοκρατορίας. Γι΄αυτό επέδραμε κατά της Ελλάδος και γράφτηκαν οι χρυσές σελίδες της ένδοξης ιστορίας μας. Σήμερα, γιατί τα παραδίδομε όλα αδιαπραγμάτευτα σχεδόν και άνευ όρων, έναντι πινακίου φακής. Γιατί, όλη αυτή την τάση για τσιμεντοποίηση τόσων παραγωγικών εκτάσεων, την αποκαλούμε τόσο επιπόλαια και τόσο αστόχαστα εξέλιξη, ανάπτυξη, πρόοδο, αξιοποίηση και όχι καταστροφή; Ξεπεράσαμε την απλότητα, το μέτρο, την αρμονία, την ισορροπία και όλες εν γένει τις αξίες της σοφίας και του πολιτισμού μας. Φερόμαστε με τόση ασέβεια, για να μην πω καταστροφική μανία και εγκληματικότητα, απέναντι στον τόπο μας. Αγνοούμε ή μάλλον αποσιωπούμε όλα τα αρνητικά επακόλουθα, όπως η βάρβαρη παραμόρφωση στο πανάρχαιο και προκλητικά όμορφο φυσικό μας περιβάλλον. Όλες οι φυσικές πηγές μας στέρεψαν. Τα υδάτινα αποθέματα, των νησιών μας κυρίως, διαρκώς μειώνονται. Άπαντες ανησυχούν γι΄αυτό, αλλά ουδέν μέτρον λαμβάνεται. Οι μυροβόλες ρεματιές μας μεταβλήθηκαν σε βόθρους «εις οσμήν ευωδίας… τουριστικής». «Θα πνιγούμε στο σ(.)ατό», ομολογούν πολλοί, αρκεί που θα είναι Ευρωπαϊκό, όπως λέμε Ευρω-γνώση, Ευρω-διάγνωση, Ευρω-Λακωνία κ.λ.π. (μην εκπλήττεσθε για το τελευταίο, εθεάθη εις λαϊκήν αγοράν των Αθηνών). Βάζοντας δηλαδή την λέξη ευρω- μπροστά από ελληνικές λέξεις, αυτομάτως, ως δια μαγείας, εγίναμε Ευρωπαίοι. Άσε πια τις κάθε λογής μολύνσεις…εδάφους τε και θαλάσσης. Άσε πια τις νυκτερινές απογειώσεις των τεραστίων (οιονεί ιπταμένων καρχαριών) αεροπλάνων, που θαρρείς πως σούρχεται  στην κεφαλή το ουράνιο στερέωμα… Όσο για την άναρχη και πλειστάκις άσχημη δόμηση, το μόνο που σού ΄ρχεται είναι να ψιθυρίσεις «κοιμήσου, Περσεφόνη, στην αγκαλιά της γης, στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μη ξαναβγής». Αναφέρθηκα σε μερικά ουσιώδη μόνο, γιατί υπάρχουν και πολλά, για τα οποία οι περισσότεροι μένουν ανυποψίαστοι και τα οποία δυσκολεύουν την καθημερινότητα των αυτοχθόνων κατοίκων.

Δυστυχώς οι έχοντες ευαισθησία και διορατικό νου που βλέπουν προβλήματα, είναι οι ολίγοι. Οι περισσότεροι στοχεύουν στο θεοποιημένο υπερ-κέρδος. Τα πάντα θυσία στον Κερδώο Ερμή! Και ενώ υπάρχει τόση γενική ανησυχία, ειδικά για το περιβάλλον, όχι μόνο των νησιών μας αλλά ολόκληρου του πλανήτη, δεν βρέθηκε ποτέ έως τώρα ένας Δήμαρχος (κυρίως νησιώτης) λεβέντης, να υψώσει το Λεωνίδειο ανάστημά του και να πει ΣΤΟΠ. Έως εδώ. Δεν θα εγκριθή καμία άδεια ξενοδοχείου πλέον. Καμία πισίνα. Το νησί μου είναι κεκορεσμένο. Τελεία και παύλα. Ξένοι διανοούμενοι γνωστοί παγκοσμίως για την προσπάθειά τους να σωθή το περιβάλλον, δηλώνουν: «…την γη αυτή δεν την κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, την δανειστήκαμε από τα παιδιά μας» επιβεβαιώνοντας έτσι τον εθνικό μας ποιητή Κωστή Παλαμά «Κριτές…θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί…». Ο δε μεγάλος διανοούμενος αρχιτέκτων Δημήτρης Πικιώνης έγραφε προφητικά το 1954: « Η Γη τούτη κείτεται τώρα ως το πριν όμορφο σώμα ενός Θεϊκού πλάσματος όπου κατατρώγει τις σάρκες του η αρρώστια. Κι΄αν είχε μιλιά- κι έχει αλλά δεν την ακούμε- θα ΄λεγε: Δείλαιοι και αμαθείς και βάρβαροι, τι κάνετε; Τι αφανίζετε;». Και η άκαρδη κακοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος συνεχίζεται. Απόδειξη η προ καιρού είδηση για τα σαρανταπέντε (!!!) ξενοδοχεία της Μήλου, που ήταν και η αφορμή για το παρόν κείμενο. Ειλικρινώς δεν ξέρω πού βρίσκεται η εν λόγω υπόθεση, αλλά εκείνο που ξέρω μετά βεβαιότητος είναι ότι οι γραφικές κατάλευκες περιστερές του κεντρικού Αιγαίου, οι χιλιοτραγουδισμένες Κυκλάδες μπορεί να άργησαν λίγο, αλλά δυστυχώς έχουν μπη και αυτές στο μάτι του κυκλώνα εδώ και χρόνια με ό,τι αυτό συνεπάγεται… Ο γενέθλιος τόπος του περίφημου Κυκλαδικού Πολιτισμού, με τις γνωστές προϊστορικές ακροπόλεις, «βιάζεται» ποικιλοτρόπως. Γίγαντες της προϊστορικής αρχαιολογίας γοητεύονται να ερευνούν με σεβασμό στα σπλάχνα τής Κυκλαδίτικης γης τις απαρχές του Ελληνικού πολιτισμού, άρα και του Ευρωπαϊκού. Και εμείς;. Βρέθηκα προ μηνός στο δήθεν λιμάνι της αλίμενης Νάξου και έμεινα άφωνη. Κάθε λεπτό, κυριολεκτικά, το ένα πλοίο φορτώνει και το άλλο ξεφορτώνει ολημερίς! Στρατιές ολόκληρες, χωρίς βέβαια οπλισμό αλλά με βαλίτσες, τα προβλήματα όμως που προκαλούν στους γηγενείς είναι πάμπολλα. Δεν ομιλούμε πλέον για τουρισμό στα μέτρα και την ανθεκτικότητα των νησιών μας, αλλά για υπέρ-τουρισμό που τα αρνητικά είναι πολύ περισσότερα από την ωφέλεια των αυτοχθόνων κατοίκων. Τώρα πλέον ξεκαθαρίζουν  τα πράγματα για την «μοντέρνα» κατάκτηση και αποικιοποίηση της πατρίδας μας. Τώρα κατανοεί κανείς ευκολότερα τα σύγχρονα πολεμικά στρατηγήματα που προηγήθηκαν με τόσο έντεχνο και ύπουλο τρόπο: Ξέφρενοι δανεισμοί, κατασπατάληση του Δημοσίου χρήματος, υπερ-χρέωση της χώρας μας, υποθήκευση της πατρίδας μας και «υφαρπαγή» όλων των θησαυρών της για περαιτέρω «αξιοποίηση». Και όλα φυσικά νομιμοφανέστατα! Και έπονται οι ειδήσεις τού τύπου «στις αγορές το Δημόσιο…» ή «νέες αποκρατικοποιήσεις τρέχει το Υπερταμείο…» κ.ά. όμοια. Κοινώς, θα λέγαμε, όλοι οι θησαυροί του Δημοσίου (τουτέστιν των πολλών) «βγαίνουν στο σφυρί», για να γίνουν κτήμα των ολίγων οικονομικών κολοσσών. Και ενώ όλοι μιλούν για Δημοκρατία, η ολιγαρχία βασιλεύει κατά κράτος. Ευλόγως λοιπόν γεννάται το ερώτημα: Τι δέον γενέσθαι ή μάλλον χωρίς οριοθέτηση (κερδών και αφίξεων) τί μέλλει γενέσθαι; Αυτά διείδε ο οξυνούστατος σύγχρονος Νάξιος ήρωας και βαθύς γνώστης της Αισωπικής «Λεοντείου Εταιρίας» Νικηφόρος Μανδηλαράς, γι΄αυτό εδημοσίευε στις 20 Ιουλίου 1961 στην εφημερίδα «Ναξιακά Χρονικά» για την τότε ΕΟΚ «…υπεγράφη η συμφωνία εντάξεως της χώρας μας εις την Κοινή Αγορά… η Ελλάδα εις τα στόματα των θηρίων… Διά της συμφωνίας αυτής η χώρα μας οδηγείται εις πλήρη οικονομική καταστροφή… Ας κάνει ο Λαός το δικό του καθήκον. Στο χέρι του είναι να ξεσκίσει τη συμφωνία αυτή..». Και το αποτέλεσμα; Υπέστη το Ηροδότειον «κολούειν τους υπερέχοντας», ήγουν κοινώς  «τον έφαγαν»…

Κατερίνα Παπαθωμά- Μαστοροπούλου