Ο Υπερτουρισμός «βουλιάζει» την Κω | Στα κόκκινα η φέρουσα ικανότητα του νησιού | Γράφει ο Χρ. Μπάρδας

Από
aegeanews
-
24
27726

Ο Υπερτουρισμός  «βουλιάζει» την Κω

  • Στα κόκκινα η φέρουσα ικανότητα του νησιού…. εδώ και 15 χρόνια

 

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η «αφύπνιση» που παρατηρούμε σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, ανάμεσα τους και η Κως, από τους κατοίκους, απέναντι στο φαινόμενο του μαζικού τουρισμού, φέρνοντας στο προσκήνιο σημαντικές έννοιες όπως η φέρουσα ικανότητα, ο υπερτουρισμός, η βιώσιμη ανάπτυξη και (ελπίζω σύντομα) η αποαπάπτυξη.

Βέβαια, δε φαίνεται να είμαστε αρκετά κοντά στο να φτάσει αυτή η κινητοποίηση το κρίσιμο σημείο στο οποίο θα επέλθει και η ουσιαστική αλλαγή του τουριστικού μοντέλου, όμως είναι αξιοσημείωτο ότι, τέτοιες κουβέντες ακούγονται όλο και περισσότερο, ακόμη και από πολιτικούς που κατέχουν θέσεις εξουσίας.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά όμως.

 

Η μελέτη που μας προειδοποίησε

Το 2009 παραδόθηκε η μελέτη για τη «Εκτίμηση φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης στη νήσο Κω», από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Αξίζει να ξεχωρίσουμε μερικά από τα συμπεράσματα της μελέτης ώστε στη συνέχεια να δούμε πως τα αντιμετωπίσαμε. Συγκεκριμένα, έγραφαν οι μελετητές:

  • «Το ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον κινδυνεύει από την κακή διαχείριση των φυσικών πόρων, λόγω της υπερσυγκέντρωσης και της έντονης εποχικότητας της τουριστικής δραστηριότητας».
  • «Οι περιοχές Καρδάμαινα, Κέφαλος, Μαρμάρι, Τιγκάκι, σε πολλές περιπτώσεις, υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια των δεικτών»
  • «Το Δ.Δ. της Κω, παρουσιάζει υπερσυγκέντρωση τουριστικών δραστηριοτήτων και δέχεται έντονες πιέσεις στη χωρητικότητα των ακτών, λόγω της υπερπροσφοράς τουριστικών κλινών»
  • «Η υπερσυγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας στους μήνες αιχμής προκαλεί ήδη επιβαρύνσεις στους πόρους και κυρίως στις ακτές και το νερό».
  • «Στην περίπτωση που υπάρξει αύξηση των κλινών από 40% — 50% και αντίστοιχη αύξηση στις αφίξεις και διανυκτερεύσεις θα υπάρξει εντατική τουριστική ανάπτυξη που θα δημιουργήσει προβλήματα στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, δηλαδή θα υπάρξει υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας τουρισμού σε πολλές περιοχές».

 

Γιγαντώθηκε ο μαζικός τουρισμός και τα 5στερα ξενοδοχεία στην Κω

Η σύγκριση μεταξύ των προειδοποιήσεων της μελέτης και της τωρινής κατάστασης στην Κω είναι δραματική.

Οι αφίξεις/αναχωρήσεις στο αεροδρόμιο Ιπποκράτης από το εξωτερικό, το 2009 ήταν λιγότερες από 1.500.000, έφτασαν τις 2.086.248 το 2017 και πέρυσι ανέβηκαν σε επίπεδα ρεκόρ με 2.648.944.

Δηλαδή, η ετήσια κίνηση του αεροδρομίου από το εξωτερικό εξωτερικό, μέσα σε 15 χρόνια αυξήθηκαν τουλάχιστον κατά 75%!

 

 

Όσον αφορά τις ξενοδοχειακές κλίνες, από 45.963 το 2014, έφτασαν τις 57.463 το 2023, αύξηση της τάξης του 25%. Ενώ, το ποσοστό είναι μικρότερο εκείνου της προειδοποίησης της μελέτης, στην πράξη τα πράγματα είναι πιο σοβαρά.

Καταρχάς, μιλάμε για ποσοστό από 2014 και όχι το 2009 που ήταν η μελέτη, ενώ, ακόμη πιο σημαντικά, αν αναλύσουμε τις κλίνες ανά βαθμό πολυτέλειας, τα δεδομένα δείχνουν μια εικόνα πολύ πιο επιβαρυντική.

Δηλαδή, μέσα στην ίδια δεκαετία, ενώ οι κλίνες στα ξενοδοχεία ενός (1*) ή δύο (2*) αστέρων έμειναν σταθερές ή και μειώθηκαν, οι κλίνες στα πολυτελή ξενοδοχεία των τεσσάρων και, ειδικά, των πέντε αστέρων αυξήθηκαν κατακόρυφα. Συγκεκριμένα:

Οι κλίνες τεσσάρων αστέρων (4*) αυξήθηκαν από 16.935 σε 18.299 κλίνες ( + 8,5%) ενώ οι κλίνες πέντε αστέρων (5*) αυξήθηκαν από 11.422 σε 23.223 κλίνες (+ 103,32%).

Μιλάμε ουσιαστικά για υπερδιπλασιασμών των κλινών πέντε αστέρων (5*) στο νησί μέσα σε 10 χρόνια!

 

Ο αντίκτυπος των πολυτελών ξενοδοχείων και του μαζικού τουρισμού στο νησί

Η σημαντικότητα αυτής της αύξησης των πολυτελών ξενοδοχείων στο νησί, αλλά και του μαζικού τουρισμού γενικότερα, έχει να κάνει με τον αντίκτυπο που έχουν στην τοπική, κοινωνία, οικονομία και περιβάλλον (Huang κ.α., 2015), (Bhuiyan κ.α., 2024), (Pablo-Romero κ.α., 2023):

  • Όταν ο τουριστικός πληθυσμός αγγίζει τα όρια του κάθε τόπου, μπορεί να προκαλέσει τη χειροτέρευση των περιβαλλοντικών συνθηκών των τοπικών κοινωνιών.
  • Όσο υψηλότερη είναι η κατηγορία των ξενοδοχείων τόσο υψηλότερη είναι η παραγωγή των αερίων του θερμοκηπίου.
  • Τα πολυτελή ξενοδοχεία εκπέμπουν σχεδόν πενταπλάσια (+500%) ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τον μόνιμο πληθυσμό του τόπου.
  • Τα κτίρια των ξενοδοχείων είναι «αδιαμφισβήτητα» ένας από τους περισσότερο ενεργοβόρους συντελεστές του τουριστικού κλάδου.
  • Υπάρχει μεγάλη συσχέτιση της αύξησης του τουρισμού με την αύξηση των αστικών στερεών αποβλήτων και την όξυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από αυτά.

Νομίζω ότι ο παραπάνω αντίκτυπος είναι παραπάνω από φανερός στους κατοίκους του νησιού σήμερα.

Τα προβλήματα με το νερό αντί να λύνονται επεκτείνονται και σε άλλες περιοχές, η ενέργεια παραμένει από τις πιο «βρώμικες» σε όλη τη χώρα, ακόμη προσπαθούμε να βρούμε λύσεις για τα σκουπίδια και τα απόβλητα και ο ορίζοντας μοιάζει ζοφερός. Ταυτόχρονα τα οικονομικά κέρδη συγκεντρώνονται κυρίως στους μεγάλους επενδυτές και τους tour operators ενώ οι υπόλοιποι περιμένουμε να ζήσουμε με ότι περισσεύει.

 

Νέα μελέτη επιβεβαιώνει τα προβλήματα του νησιού

Μόλις πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκε μια μελέτη (Kofidou, Kopsidas, Gemitzi, 2024) από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, με θέμα τη φέρουσα ικανότητα για την ανάπτυξη στην Ελλάδα συνολικά, χρησιμοποιώντας μια επιστημονική προσέγγιση που περιέχει έναν συνδυασμό κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών δεικτών.

Αν και δεν στοχεύει συγκεκριμένα στην Κω ή έστω στα Δωδεκάνησα, οι αναφορές της στα νησιά του Αιγαίου και οι χάρτες που συμπεριλαμβάνουν την Κω μας επιτρέπουν κάποια σημαντικά συμπεράσματα. Λένε οι μελετητές ότι:

  • «Τα νησιά του Αιγαίου παρουσιάζουν σημαντική τουριστική ανάπτυξη που απειλεί να αλλοιώσει το φυσικό τους χαρακτήρα».
  • «Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου παρουσιάζουν πολύ μικρό, έως ανύπαρκτο, περιθώριο ανάπτυξης με το παρόν μοντέλο».
  • «Πολλοί φυσικοί πόροι στα νησιά έχουν εξαντληθεί».
  • «Τα περισσότερα ελληνικά νησιά φαίνεται να αντιμετωπίζουν περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις και η περαιτέρω ανάπτυξη θα πρέπει να εξετάζεται αυστηρά στο πλαίσιο της βιωσιμότητας των πόρων και των εύθραυστων οικοσυστημάτων στις περιοχές αυτές.»

Με μια ματιά στους χάρτες της μελέτης είναι εύκολο να εντοπίσουμε ότι η Κως (και η Νίσυρος και η Ρόδος…) βρίσκεται μονίμως στα σημεία όπου η φέρουσα ικανότητα, είτε μιλάμε για κοινωνικοοικονομικούς δείκτες, είτε για περιβαλλοντικούς, βρίσκεται συνήθως στα όρια της και στη χειρότερη κατάσταση σε εθνικό επίπεδο.

 

Ανάγκη για άμεσα μέτρα

Γιατί τα γράφουμε όλα αυτά; Ελπίζω όχι για να έχουμε να συγκρίνουμε στοιχεία σε 15 χρόνια πάλι και να δούμε ότι δεν κάναμε τίποτα.

Η ανάγκη για άμεσα μέτρα είναι τεράστια και η κινητοποίηση πρέπει να είναι άμεση και από τους πολίτες και της τοπικές αρχές.

Μια νέα μελέτη φέρουσας ικανότητας για την ανάπτυξη στην Κω είναι σημαντική και πρέπει να γίνει, όμως δεν μπορούμε να περιμένουμε να ολοκληρωθεί. Υπάρχουν πράγματα που είναι φανερό ότι πρέπει να γίνουν. Όπως;

  • Πρέπει να βρεθεί τρόπος να μην ξεκινήσουν άλλα έργα για μεγάλα ξενοδοχεία στο νησί ή άλλες παρόμοιες επενδύσεις όπως πχ . εγκαταστάσεις γκολφ. Αυτές οι φαραωνικές εγκαταστάσεις, χωριά ολόκληρα, δεν μπορούν να συνδυαστούν με τη βιώσιμη ανάπτυξη του όπου σε αυτό το σημείο που βρισκόμαστε.
  • Προσοχή στο ενδεχόμενο να παρουσιαστούν νέα ξενοδοχεία ή επεκτάσεις παλιών, τα οποία βαφτίζονται «πράσινα», με 5 φωτοβολταϊκά ή μια μονάδα αφαλάτωσης. Δεν είναι πράσινη ανάπτυξη αυτή, αφού το μικρό κέρδος από τέτοιους είδους προβλέψεις δεν μπορεί να αντισταθμίσει τον γενικό βλαβερό αντίκτυπο τους σε οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον.
  • Πρέπει να επανεξεταστεί η σχέση των ήδη υπάρχουν μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων με την τοπική κοινωνία, οικονομία και το περιβάλλον. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ξενοδοχείων και της τοπικής κοινωνίας πρέπει να τροποποιηθεί έτσι ώστε ο θετικός αντίκτυπος τους να υπερκαλύπτει ότι προβλήματα δημιουργεί η λειτουργία τους.
  • Πρέπει να γίνουν δράσεις οι οποίες και θα ευαισθητοποιήσουν τον ντόπιο πληθυσμό και θα του δώσουν το απαραίτητο πλαίσιο (γνώσεις και εργαλεία) ώστε να αυτοδιαχειριστεί τους φυσικούς και τεχνητούς πόρους του νησιού, με δημοκρατικό και δίκαιο τρόπο, που θα διοχετεύει τα κέρδη στην τοπική κοινωνία και θα δημιουργεί αναχώματα κόντρα σε κρίσεις που προκύπτουν από εξωγενείς παράγοντες (ενεργειακή κρίση, πληθωρισμός, έλλειψη στέγης κοκ).

Όταν υλοποιείται ένας αναπτυξιακός σχεδιασμός για κάποιο νησί, η κάλυψη των αναγκών του θα πρέπει να πραγματοποιείται πάντα, σε συνάρτηση με τους τοπικούς πόρους που είναι διαθέσιμοι και την ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας, ώστε να μπορέσει το νησί να επιτύχει ουσιαστική επάρκεια και βιωσιμότητα

 

Μπάρδας Χρήστος

MSc Κ.ΑΛ.Ο.

https://socialbard.medium.com

 

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

24 ΣΧΟΛΙΑ

    • εκατομμύρια έτη φωτός μακριά.
      αλλά αιτιολόγησε γιατί ζει σε άλλο πλανήτη;
      πες και δείξε μας τις δικές σου μελέτες;

    • Αφού το ρημαξατε το νησάκι μας.
      Τα μεγάλα κοράκια που πλουτίζουν και εις βάρος του πολυτιμότερου αγαθού ενός τόπου, το ΝΕΡΟ, θα την κοπανησουν και θα αφήσουν πίσω μπετά και νεκρή γη.
      Ασύδοτη κατάχρηση χωρίς ικανούς (βασικά ΑΧΡΗΣΤΟΥΣ) τοπικούς άρχοντες να βάλουν τέρμα στην ΣΠΑΤΑΛΗ από όπου και αν προέρχεται.
      Το καμπανάκι – ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ ολόκληρο, κρούει χρόνια τώρα. Αλλά τα ΚΟΥΦΑΛΟΓΑ το αγνοούν επιδεικτικά και σφυρίζουν αδιάφορα.
      Ποιος ξέρει άραγε ΓΙΑΤΙ?

  4. έχουν τυφλωθεί από το χρήμα. θα το πάρουν μαζι τους.
    Το νησί πέρασε στην αντίστροφη μέτρηση.

  5. στην ισπανια ριχνουν με νεροπιστολα στους τουριστες. εκει θα καταντησουμε. δυστυχώς φοβαμαι οτι κ νερο να μην εχουμε να πιουμε, δεν θα αλλαξει κατι.. είναι ναι πολλα τα λεφτα. σαν τους μαγιορκινους θα αναγκαστουμε οσοι δεν απασχολυμαστεδεν εχουμε δικο μας σπιτι να ξενιτευτουμς.

  6. Συγνώμη μας δουλεύετε; 3 νέες άδειες για ξενοδοχεία στην Κω εκδόθηκαν, φτάνει πια με τα πενταστερα! ούτε το χρήμα μένει στο νησί, ούτε οι τοπικές επιχειρήσεις επωφελούνται , άσε που σε λίγο καιρό θα πούμε το νερό νεράκι….

  8. και εντωμεταξύ ανοίγω την βρύση να κάνω ένα μπάνιο και τσουπ ίσα ίσα που στάζει, τι ; να μην έχουν οι τουρίστες νερό; ;; οοοοχι, οι ιθαγενείς να περιμένουν να κάνουν μπάνιο άλλες ώρες, όχι ότι ώρα γουσταρουν

  9. Να απαιτήσουμε από το κράτος για πέντε χρόνια τουλάχιστον να μην εγκρίνει άλλες άδειες για ξενοδοχεία και RBNB

  10. Ο συγγραφέας δεν αναφέρει ποια είναι τα ιδανικά νούμερα φερουσας ικανότητας,ποια τα φορολογικά έσοδα, ποια η ανταποδωση που προσδοκά στην τοπική κοινωνία αποτιμομενη σε ευρώ, δεν προτείνει λύσεις, κλπ. Καλό για λογοτεχνικό διήγημα όχι για σοβαρή έρευνα με δεδομένα. Το βασικό ερώτημα ποια είναι η επιθυμητή φερουσα ικανότητα δεν απαντάται.

  11. Και ζητάνε άδεια για 3 νέα ξενοδοχεία!!!!!!!!!! Να μας πουν σε ποιό δρόμο θα μετακινηθούν;με τι νερό θα γεμίσουν τις πισίνες τους;με τι προσωπικό θα δουλέψουν.; Και όλα αυτά για 4 ή 5 μήνες δουλειάς. Προσγειωθείτε κύριοι.Το νησί πεθαίνει.

  12. Να δοθούν νέες άδειες ξενοδοχείων με προϋποθέσεις: α) κάλυψη αναγκών υδροδότησης μόνον με αφαλάτωση ίδιες δαπάνες, β) αποκομιδή σκουπιδιών τους με ίδια μέσα και δαπάνες, γ) λειτουργία βιολογικών επεξεργασίας αποβλήτων τελευταίας τεχνολογίας ίδιες δαπάνες, δ) κάλυψη αναγκών ηλεκτροδότησης με μέσα πράσινης ενέργειας ίδιες δαπάνες, ε) συμετοχή σε δαπάνες έργων υποδομής του νησιού με ποσοστό επί τού κύκλου εργασιών τους. Φυσικά επί των ανωτέρω να ασκείται αυστηρός έλεγχος εφαρμογής.

  13. 1ον απο το 2009 στο οποιο αναφερεστε το αεροδρομειο ηταν κρατικο με πολυ μικροτερες δυνατοτητες του σημερα. δευτερον μιλοντας με αοριστιες μπορει καποιος ευκολα να ανταπαντησει απλα! οταν την τςλευταια 10ετια τουλαχιστο το ιδιοτικο κεφαλαιο εχει ρηξει πανω απο 1 δις στο νησι και απο την αλλη δημος και περιφερια εχουν ρηξει ψιχουλα. δεν μιλας για υπερτουρισμο αλλα για επικυνδινα ασχετους αρεστους οι οποιοι βλεπουν μονο προσωπικο συμφερον

    • δείξε μας το 1 δις..το νησί φρακαρε,οι μόνιμοι κάτοικοι δυστυχούν

      τα παιδιά φεύγουν έξω..οι διαμένοντες τον χειμώνα δεν βλέπουν μετά το κλείσιμο των υπηρεσιών ούτε γλάρο έξω, ερημιά παντού, έλλειψη δραστηριοτήτων, μελαγχολία, κατάθλιψη..απορώ αν αυτά που παίρνεις είναι με ορό!!!
      παραμονές Χριστουγέννων και δεν κυκλοφορεί ούτε πούστης…ένα δένδρο με λαμπιόνια είναι τα ανταποδοτικά.
      τεράστιες ανισότητες, δρόμοι για υποδεκαπλάσια οχήματα, υποδομές γερασμένες,έλλειψη νοσοκομείου,τα νέα παιδιά δεν έχουν με το ν ασχοληθούν όπως σε άλλα μέρη..από σαχλαμάρες άλλο τίποτα,αν αυτή η κατάσταση τον χειμώνα σε ικανοποιεί, τότε είσαι για δέσιμο.

    • Όλη η Ευρώπη, όλος ο τύπος σε κάθε τουριστικό προορισμό ασχολούνται με τις επιπτώσεις

      https://www.protothema.gr/world/article/1524755/upertourismos-stin-europi-deite-poia-metra-lamvanei-kathe-hora-gia-na-adimetopisei-to-provlima/
      Όλες οι εφημερίδες εδώ και δύο χρόνια δημοσιεύουν γεγονότα που δεν γίνονται αντιληπτά από τον απλό κόσμο,εσύ είσαι ο ξερόλας με αοριστίες στο … τετράγωνο με πολλαπλασιαστή κιόλας.

    • Απ’ το 2009 σε όλα τα θέματα που αφορούν τον πολίτη της Κω, υπάρχει υποβάθμιση ,σε κανένα λιμάνι νησιωτικής περιοχής δεν υπάρχει το φαινόμενο να είναι όλα κλειστά και να φοβάσαι να περπατήσεις.
      Αν με τόσα εκατομμύρια αφίξεις δεν υπάρχει καθημερινή ούτε ένας χώρος ανοικτός σε όλο το νησί,ε..να μας λείπουν τέτοια ρεκόρ..το έχω ξαναγράψει..ούτε 10 άτομα δεν έχει ο Ορφέας σε προβολές υπερπαραγωγών.Στα χωριά πριν 15-20 χρόνια τα Σαββατοκύριακα υπήρχε ζωή.Τωρα παραμονές Χριστουγέννων και δεν έχει τίποτα ανοικτό στην Καρδάμαινα,ούτε ένα πολιτιστικό event σε έξι μήνες, εκτός γάμων,βαπτίσεων και μαθητικών εκδηλώσεων.
      Η κίνηση στο νησί είναι μικρότερη από μέρη άγονης.Βαλε τις κάμερες του Δήμου και χάζεψε .. στοιχειωμένο τοπίο.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ