Πού θα προσγειωθεί η παγκόσμια οικονομία το 2024;
Η οικονομία είναι σε κατάσταση vertigo, με μια νέα κρίση χρέους και ένα πιστωτικό κραχ να κυοφορείται, προειδοποιεί με άρθρο του στο Project Syndicate ο γνωστός οικονομολόγος Nouriel Roubini, που όμως είναι επιφυλακτικός διατυπώνοντας σειρά σεναρίων…
Σύμφωνα με τον Roubini, το αντίστοιχο διάστημα πριν από έναν χρόνο, «το 85% των οικονομολόγων και των αναλυτών της αγοράς, εμού συμπεριλαμβανομένου, ανέμεναν ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η παγκόσμια οικονομία θα υφίσταντο ύφεση».
Ο ολοένα μειούμενος πληθωρισμός υποδήλωνε ότι η νομισματική πολιτική θα γινόταν πιο αυστηρή, προτού χαλαρώσει ξανά μόλις χτυπήσει η ύφεση.
Οι χρηματιστηριακές αγορές θα έπεφταν και οι αποδόσεις των ομολόγων θα παρέμεναν σε υψηλά επίπεδα – συνέβη όμως το αντίθετο.
Ο πληθωρισμός μειώθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο, η ύφεση αποφεύχθηκε, οι αγορές σημείωσαν αύξηση και οι αποδόσεις των ομολόγων μειώθηκαν.
«Επομένως, οποιαδήποτε πρόβλεψη για το 2024 πρέπει να γίνει με ταπεινότητα» επισημαίνει.
Ίσως ενδείκνυται η διατύπωση πρωτίστως ενός βασικού σεναρίου, κατόπιν ενός ανοδικού σεναρίου και ενός δυσμενούς σεναρίου…
Το βασικό σενάριο…: Όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος, το βασικό σενάριο είναι η ήπια προσγείωση… όπερ σημαίνει πως οι προηγμένες οικονομίες, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ, θα αποφύγουν την ύφεση, ωστόσο θα είναι αναιμική ενώ ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να υποχωρεί προς τον στόχο του 2% μέχρι το 2025.
Οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια πολιτικής κατά το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Αυτό το σενάριο θα ήταν το καλύτερο για τις αγορές μετοχών και ομολόγων, οι οποίες έχουν ήδη αρχίσει να σημειώνουν άνοδο… εν αναμονή του.
Ανοδικό σενάριο: Το ανοδικό σενάριο δεν περιλαμβάνει το «χωρίς προσγείωση»: η ανάπτυξη -τουλάχιστον στις ΗΠΑ- παραμένει θερμή, και ο πληθωρισμός υποχωρεί λιγότερο από τις υπόλοιπες αγορές.
Οι μειώσεις των επιτοκίων θα πραγματοποιηθούν αργότερα και με βραδύτερο ρυθμό από αυτό που αναμένουν επί του παρόντος η Fed, άλλες κεντρικές τράπεζες και αγορές.
Παραδόξως, ένα σενάριο χωρίς προσγείωση θα ήταν κακό για τις αγορές μετοχών και ομολόγων, παρά την ισχυρότερη ανάπτυξη, επειδή τα επιτόκια θα παραμείνουν σε υψηλότερα επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Μετρίως καθοδικό σενάριο: Σύμφωνα με το μετρίως κακό σενάριο του Roubini, θα υπάρξει ανώμαλη προσγείωση με σύντομη, ρηχή ύφεση, που θα ωθήσει τον πληθωρισμό προς τα κάτων, πιο γρήγορα από ό,τι αναμένουν οι κεντρικές τράπεζες.
Τα επιτόκια πολιτικής θα μειωθούν νωρίτερα, και αντί των τριών περικοπών κατά 0,25% που η Fed έχει προαναγγείλει.
Δηλαδή, θα μπορούσαν να υπάρξουν έξι μειώσεις, σενάριο το οποίο οι αγορές τιμολογούν.
Κακό σενάριο…: Φυσικά, θα μπορούσε να υπάρξει και πιο σοβαρή ύφεση, που θα οδηγήσει σε πιστωτική και κρίση χρέους.
Όμως, παρότι αυτό το σενάριο φαινόταν πιθανό πέρυσι λόγω αύξησης στις τιμές των βασικών προϊόντων μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και κάποιες πτωχεύσεις τραπεζών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό σήμερα, δεδομένης της αδυναμίας της συνολικής ζήτησης.
Βέβαια, επισημαίνει, ο οικονομολόγος πολλά μπορεί να συμβούν λόγω της σύγκρουσης του Ισραήλ με τη Hamas στη Γάζα -ειδικά στον τομέα της Ενέργειας- ειδικά αν υπάρξει κλιμάκωση του πολέμου με συμμετοχή του Ιράν και της Hezbollah, γεγονός που θα διαταράξει την παραγωγή πετρελαίου και τις εξαγωγές από τον Περσικό Κόλπο…
Άλλες γεωπολιτικές διαταραχές, όπως οι νέες εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, θα ήταν πιθανώς λιγότερο μετασχηματιστικές (χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερος πληθωρισμός) από ό, τι η συστολή (χαμηλότερη ανάπτυξη και χαμηλότερος πληθωρισμός), εκτός εάν το εμπόριο ή η παραγωγή τσιπ και οι εξαγωγές της Ταϊβάν διαταραχθoύν μαζικά.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, ένα άλλο μεγάλο σοκ θα μπορούσε να συμβεί τον Νοέμβριο πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
Αλλά αυτό ως γεγονός θα επηρεάσει περισσότερο τις προοπτικές για το 2025 – εκτός εάν υπάρξει μεγάλη αστάθεια πριν από τις εκλογές.
Και πάλι, όμως, η πολιτική αναταραχή των ΗΠΑ θα συνεισέφερε στη στασιμότητα, δεν θα την προκαλούσε.
Παγκόσμια οικονομία
Όσον αφορά την παγκόσμια οικονομία, τόσο ένα σενάριο χωρίς προσγείωση όσο και ένα σενάριο σκληρής προσγείωσης μοιάζουν επί του παρόντος να συγκεντρώνουν λιγοστές πιθανότητες, ακόμη και αν η πιθανότητα μη προσγείωσης είναι υψηλότερη για τις ΗΠΑ από ό, τι για άλλες προηγμένες οικονομίες.
Το αν υπάρξει ήπια προσγείωση ή ανώμαλη προσγείωση θα εξαρτηθεί από τη χώρα ή την περιοχή.
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες προηγμένες οικονομίες φαίνονται ότι μπορεί να επιτύχουν μια ήπια προσγείωση.
Παρά την αυστηρότερη νομισματική πολιτική, η ανάπτυξη το 2023 ήταν δυναμική και ο πληθωρισμός μειώθηκε καθώς οι αρνητικές διαταραχές της εποχής υποχώρησαν.
Αντίθετα, η ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν κάτω από ανάπτυξη κατώτερη της δυναμικής τους, κοντά στο μηδέν ή αρνητική, τα τελευταία τρίμηνα.
Το αν οι περισσότερες προηγμένες οικονομίες θα έχουν ήπια ή ανώμαλη προσγείωση θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες.
Η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, η οποία λειτουργεί με καθυστέρηση, θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο το 2024 από ό, τι το 2023.
Επιπλέον, η αναχρηματοδότηση του χρέους θα μπορούσε να αναγκάσει πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε σημαντικά υψηλότερα έξοδα εξυπηρέτησης χρέους φέτος και το 2025.
Παράλληλα, αν κάποιο γεωπολιτικό σοκ πυροδοτήσει άλλη μια πληθωριστική περίοδο, οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν να αναβάλουν τις μειώσεις των επιτοκίων.
Δεν θα χρειαστεί να υπάρξει κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή για να αυξηθούν οι τιμές στην Ενέργεια και να αναγκαστούν οι κεντρικές τράπεζες να επανεξετάσουν τις τρέχουσες προοπτικές τους.
Επίσης, πολλές στασιμοπληθωριστικές μεγααπειλές στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα μπορούσαν να ωθήσουν την ανάπτυξη χαμηλότερα και τον πληθωρισμό υψηλότερα.
Έπειτα, σημειώνει ο Roubini, υπάρχει και ο παράγω Κίνα, που ήδη βιώνει ανώμαλη προσγείωση.
Χωρίς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η ανάπτυξή της θα είναι κάτω από 4% τα επόμενα τρία χρόνια ενώ έως το 2030 θα πλησιάσει το 3%.
Οι κινεζικές αρχές μπορεί να θεωρήσουν απαράδεκτο το γεγονός να έχουν πραγματική ανάπτυξη κάτω του 4% φέτος, αλλά ένας ρυθμός ανάπτυξης 5% απλά δεν είναι εφικτός, χωρίς τεράστια μακροοικονομική τόνωση, η οποία θα αυξήσει τους ήδη υψηλούς δείκτες μόχλευσης σε επικίνδυνα επίπεδα.
Η Κίνα πιθανότατα θα βάλει μπρος ένα μεσαίου μεγέθους πακέτο στήριξης της οικονομίας, που θα επαρκεί για να πετύχει ανάπτυξη ελαφρώς πάνω από το 4% το 2024.
Εν τω μεταξύ, οι διαρθρωτικές καθυστερήσεις στην ανάπτυξη – γήρανση της κοινωνίας, υπερχείλιση χρέους και ακίνητης περιουσίας, κρατική παρέμβαση στην οικονομία, έλλειψη ισχυρό δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας – θα συνεχιστεί.
Τελικά, η Κίνα θα αποφύγει τυχόν σκληρή προσγείωση πλήρους κλίμακας, αλλά πιθανότατα θα μοιάζει με μια ανώμαλη προσγείωση μπροστά, με απογοητευτική ανάπτυξη.
Αγορές
Το καλύτερο σενάριο για τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων είναι μια ήπια προσγείωση, αν και αυτό μπορεί εν μέρει να τιμολογηθεί με μειώσεις επιτοκίων.
Μια ανώμαλη προσγείωση θα ήταν κακή για τις μετοχές και καλό για τις τιμές των ομολόγων, καθώς συνεπάγεται μειώσεις επιτοκίων πιο γρήγορα.
Τέλος, ένα πιο σοβαρό σενάριο στασιμότητας είναι προφανώς το χειρότερο τόσο για τις μετοχές όσο και για τις αποδόσεις των ομολόγων.
Προς το παρόν, τα χειρότερα σενάρια φαίνεται να είναι τα λιγότερο πιθανά.
Αλλά κυρίως οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα μπορούσαν να είναι το spoiler της φετινής πρόβλεψης, καταλήγει ο οικονομολόγος.
www.bankingnews.gr
