Την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού γιορτάζει με λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια η εκκλησία μας
Μεγάλη είναι η εορτή που έχει η Ορθόδοξη Χριστιανική εκκλησία μας στις 14 Σεπτεμβρίου καθώς τιμά τον Σταυρό του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Πλήθος κόσμου τίμησε τη ξεχωριστή δεσποτική εορτή στο ιερό παρεκκλήσιο του Τιμίου Σταυρού, στο κέντρο της πόλης, έναντι του Νοσοκομείου Κω.
Στον Όρθρο χοροστάτησε και εν συνεχεία τέλεσε την Θεία λειτουργία και κήρυξε το Θείο λόγο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ με συλλειτουργό τον ιερατικό προϊστάμενο του Μητροπολιτικού ναού π. Κωνσταντίνο Καματερό.
Τους ύμνους απέδωσε μελωδικά ο χορός των ιεροψαλτών υπό τον Πρωτοψάλτη-καθηγητή Γιώργο Σακέλλη, με τους Κωνσταντίνο Χατζηάμαλλο, Νικόλαο Ιτσινέ και τον μικρό Δαυίδ Περουλή.
Παρόντες ήταν ο Δήμαρχος Κω, εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και πολλοί προσκυνητές.
Ο Σεβασμιώτατος μίλησε για την θαυμαστή εύρεση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού με την ανάσταση μιας ευσεβούς γυναίκας.
Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους.
Οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία στα οποία εξαίρεται ο ρόλος του Σταυρού για τη σωτηρία του κόσμου. Το γεγονός ότι οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς αποδεικνύει ότι οι διωκόμενοι χριστιανοί πίστευαν ακράδαντα στο ιερό αυτό σύμβολο, το οποίο και τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου.
Κατά την ημέρα αυτή τίθεται για προσκύνημα από τους πιστούς ο Σταυρός του Χριστού ενώ στους πιστούς μοιράζονται κλωναράκια βασιλικό που μοσχομυρίζει, μιας και βασιλικός είχε βρεθεί να έχει ανθίσει στο σημείο όπου και ανευρέθη ο Σταυρός από την Αγία Ελένη.
Η πρώτη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού το 335 μχ
Η πιστή βασιλομήτωρ, με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 μ.Χ. τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η Αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Να σημειωθεί πως ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου Ιησού Χριστού και των δύο ληστών, οι οποίοι είχαν σταυρωθεί μαζί του.
Το 628 η δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος εισέρχεται θριαμβευτικά στην Κωνσταντινούπολη, αφού έχει κατατροπώσει τους Πέρσες και ανακτήσει τον Τίμιο Σταυρό
Μεγάλη δεσποτική εορτή της Χριστιανοσύνης, με την οποία τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου η διπλή ανεύρεση του Σταυρού πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Ιησούς Χριστός. Στη χώρα μας γιορτάζουν ο Σταύρος και η Σταυρούλα.
Σύμφωνα με την παράδοση, το 326 η γηραιά μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Αυγούστα Ιουλία Φλαβία Ελένη, μετέβη στους Αγίους Τόπους για να φέρει στο φως τα διάφορα μέρη στα οποία έζησε και δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Στα Ιεροσόλυμα πραγματοποίησε μεγάλες ανασκαφές για να βρεθούν οι τόποι της Σταύρωσης και της Ανάστασης στον λόφο του Γολγοθά. Η μετέπειτα Αγία Ελένη οδηγήθηκε στην εύρεση του Τιμίου Σταυρού από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, τον γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών.
Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, όταν τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε. Στη θέση αυτή υπήρχε ο ναός της Αφροδίτης, που είχε ανεγείρει το 135 ο ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, μετά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Η Ελένη, αφού διέταξε να τον γκρεμίσουν, έχτισε στη θέση του τον περικαλλή Ναό της Αναστάσεως, ο οποίος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Χριστιανισμού. Ο Σταυρός του Κυρίου παραδόθηκε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως στις 14 Σεπτεμβρίου 335.
Η δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού σχετίζεται με τους Βυζαντινο-Περσικούς Πολέμους (602-628). Το 614 οι Πέρσες κυρίευσαν την Παλαιστίνη και αφού λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα του Χριστιανισμού, πήραν μαζί τους ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν τον Σταυρό μαγικό, εξαιτίας κάποιων θαυμάτων που έγιναν και τον προσκυνούσαν. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, μετά την οριστική νίκη του εναντίον των Περσών το 628, ανέκτησε το ιερό σύμβολο της Χριστιανοσύνης και το μετέφερε αρχικά στην Κωνσταντινούπολη (14 Σεπτεμβρίου 629), όπου αποτέλεσε μέρος του θριάμβου του και στη συνέχεια στα Ιεροσόλυμα.
Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου. Στις εκκλησίες ψάλλεται, μεταξύ των άλλων, το πασίγνωστο απολυτίκιο «Σώσον Κύριε τον λαόν σου…» και στους πιστούς μοιράζονται κλώνοι βασιλικού, εκκλησιαστική συνήθεια που πηγάζει από την παράδοση ότι στο μέρος που βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό. Η Εκκλησία επιτάσσει την ημέρα αυτή αυστηρά νηστεία.
Η γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού
Το ιστορικό φερώνυμο Ιερό Παρεκκλήσιο
(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη – Κως – 14/9/2024)
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάζεται κάθε χρόνο, η ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, που συνοδεύεται από αυστηρή νηστεία. Πολλά Εξωκλήσια στο νησί μας, είναι αφιερωμένα στον Τίμιο Σταυρό.
Ένα από αυτά είναι και το Ιερό Παρεκκλήσιο, που βρίσκεται απέναντι από το Νοσοκομείο, το οποίο σύμφωνα με την επιγραφή, κτίστηκε από την ευλαβή οικογένεια Παντέλογλου, το 1879. Το ιερό Παρεκκλήσιο του Τιμίου Σταυρού, βρίσκεται σε ένα χώρο κλεισμένο περιμετρικά, απέναντι από το Γενικό Νοσοκομείο. Εκεί λειτούργησε και το πρώτο μεταπολεμικό
Γυμνάσιο -Λύκειο, μέχρι να μεταφερθεί στο ιστορικό κτήριο του σημερινού Ιπποκράτειου Γυμνασίου-Λυκείου, δίπλα στο Γενικό Νοσοκομείο.
Στα κτήρια αυτά, έζησαν δυο αείμνηστοι Ιερείς με τις οικογένειές τους, που διακόνησαν με ζήλο τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου. Ήταν οι μακαριστοί παπά Μανόλης Γρηγοριάδης και παπά Γιάννης Καματερός, του τελευταίου την πνευματική διακονία, συνεχίζει επάξια ο γιος του παπά Κώστας Καματερός. Κατά την δύσκολη περίοδο, που ο μεγάλος σεισμός, κατέστρεψε μεταξύ άλλων κτηρίων και τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, για μερικά χρόνια 2017-2022 το Ιερό Παρεκκλήσιο του Τιμίου Σταυρού, έγινε κεντρικός χώρος λατρείας των ευλαβών πιστών της περιοχής.
Την παραμονή της μεγάλης εορτής, γίνεται μέγας, πανηγυρικός Εσπερινός, τον όποιον παρακολουθούν πλήθος κόσμου, που πλημμυρίζει το μικρό Εκκλησάκι και το προαύλιό του, κρατώντας ευωδιαστούς βασιλικούς.
Την επομένη και πάλι το ευλαβές εκκλησίασμα, προσέρχεται για να παρακολουθήσει την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, από τον Μητροπολίτη κ. κ. Ναθαναήλ, στο Ιερό Παρεκκλήσιο το Τιμίου Σταυρού.
Το Ιερό Ευαγγέλιο της ημέρας, είναι το ίδιο με αυτό της Μεγάλης Παρασκευής και επίσης τηρείται αυστηρή νηστεία την ημέρα αυτή, εκτός εάν συμπέσει Σαββατοκύριακο, η ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, τότε μόνο επιτρέπεται η κατανάλωσης ελαίου.
Η Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, είναι αφιερωμένη στην ημέρα όπου ο Άγιος Κωνσταντίνος, ο Μέγας Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, μαζί με την ευσεβή μητέρα του την Αυτοκράτειρα Αγία Ελένη, βρήκαν τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα, στο ύψωμα του οποίου είχε περάσει το φρικτό μαρτύριο της Σταύρωσης ο Χριστός. Στο σημείο εκείνο, ανήγειραν οι δυο Βυζαντινοί Αυτοκράτορες, περίλαμπρο Ιερό Ναό.
Η Χριστιανική παράδοση λέει, ότι μια Εβραία που γνώριζε από στόμα σε στόμα, την τοποθεσία όπου βρισκόταν το Τίμιο Ξύλο του Σταυρού, υπέδειξε στους ερευνητές του Βυζαντίου, τον ακριβή τόπο. Πράγματι ευρέθησαν οι τρεις Σταυροί, του Χριστού και των δυο ληστών. Όμως ο Σταυρός του Ιησού Χριστού, ήταν καλυμμένος από ευωδιαστά φυτά βασιλικού.
Για αυτό και την ήμερα τη Υψώσεως του Σταυρού, μοιράζονται μαζί με το αντίδωρο και τα ευλογημένα κλωνάρια του βασιλικού. Οι νοικοκυρές τα βάζουν στα εικονίσματα ή τα φυτεύουν και τα διατηρούν σε γλάστρες, για πολλούς μήνες. Η Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, γιορτάζεται σε πολλά διάσπαρτα Εξωκλήσια στο νησί μας.
Χρόνια Πολλά, στον Σταύρο και στην Σταυρούλα.
Ξανθίππη Αγρέλλη
