Γράφει η Έλλη Καρανίκα 
Η Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία δεν είναι υπενθύμιση για «τους άλλους»,
είναι ένας καθρέφτης για εμάς που μας (προσ)καλεί να κοιτάξουμε κατάματα όχι
μόνο την αναπηρία αλλά και την προσωπική μας οπτική, το δικό μας αξιακό σύστημα και τις υποχρεώσεις αναφορικά με το ζήτημα της αναπηρίας. Πόσο συμπεριληπτική είναι η κοινότητά μας; Πόσο ακούμε τις πραγματικές ανάγκες; Πόσο χώρο δίνουμε για φωνές που συχνά παραμένουν αθόρυβες; Ας σταθούμε σε κάποιες πτυχές του θέματος:
Δεν υπάρχει αξιόπιστος, επικαιροποιημένος και αναλυτικός αριθμός.
Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) αντιστοιχούν περίπου στο 10% του πληθυσμού, συνεπώς με βάση τον πληθυσμό της αντιστοιχεί σε περισσότερα από 1.000.000 άτομα με αναπηρία, όπως αναφέρεται από την ΕΣΑμεΑ (Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Ατόμων με Αναπηρία),στο πλαίσιο της νέας «Εθνικής Στρατηγικής για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024‑2030». Δεν υπάρχει ενιαίο Εθνικό Μητρώο Αναπηρίας ανά αίτιο ούτε καταγεγραμμένη, πρόσφατη ανάλυση που να διαχωρίζει «άτομα με αναπηρία» με βάση τον τύπο και την αιτία της αναπηρίας (π.χ. εκ γενετής, ασθένεια, τροχαίο ατύχημα, εργασία, γήρας κ.λπ.), κυρίως οι μελέτες επικεντρώνονται στις κινητικές αναπηρίες και όχι σε όλο το φάσμα των ΑμεΑ.
Δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή π.χ. «πόσα ΑΜΕΑ (συνολικά) προέκυψαν από τροχαία»
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναφέρει ότι κάθε χρόνο πολλά εκατομμύρια
τραυματίες σε τροχαία «πολλοί από τους οποίους αποκτούν αναπηρία». Διεθνείς
μελέτες δείχνουν διακύμανση στο ποσοστό μακροχρόνιας αναπηρίας μετά από
τροχαίο, αναλόγως τον ορισμό αναπηρίας ,τον χρόνο παρακολούθησης, βαθμού
αποκατάστασης κλπ. Φαίνεται ότι το ποσοστό μόνιμης ιατρικής βλάβης / σοβαρής μόνιμης αναπηρίας κυμαίνεται από 3% μέχρι >10% των τραυματιών! Με βάση
τους «βαριά τραυματίες» ο ετήσιος αριθμός νέων ατόμων που αποκτούν μόνιμη
αναπηρία λόγω τροχαίων στην Ελλάδα πιθανόν να είναι μέχρι ~300–400), με
μεγάλη αβεβαιότητα(ΕΛΣΤΑΤ).
Μια σύγχρονη χώρα, όμως, δεν μπορεί να στηρίζεται σε εκτιμήσεις για κάτι τόσο κρίσιμο όσο η μόνιμη αναπηρία από τροχαία. Η πλήρης καταγραφή δεν είναι λογιστική άσκηση αλλά ζήτημα δημόσιας υγείας, πρόληψης και δικαιοσύνης. Γιατί πίσω από κάθε αριθμό βρίσκεται ένας άνθρωπος που είδε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα τη ζωή του να αλλάζει για πάντα.
Η αναπηρία παραμένει ακόμη δυστυχώς ταμπού σε μεγάλο αριθμό ατόμων υγιών και αναπήρων. Νοιώθουμε άβολα στην συναναστροφή με αναπήρους, προκαλεί αμηχανία η σχετική συζήτηση μαζί τους.Οι κατά καιρούς ονομασίες για άτομα με αναπηρία αντανακλούν τις εκάστοτε κοινωνικές αξίες, αντιλήψεις και φόβους.Πριν πολλές δεκαετίες οι αναπηρίες
συνδέονταν με θεϊκή τιμωρία , με κακοτυχία, με μαγεία, δαιμονισμό, κοινωνική
εκτροπή κλπ.: Ενδεικτική είναι και η διαδρομή πολλών σταθμών της ονομασίας:
΄Από τους παλιούς απαξιωτικούς , προσβλητικούς ή και στιγματιστικούς όρους για άτομα με κινητική, οπτική και κυρίως νοητική ,ψυχιατρική αναπηρία(στραβός, μουγγός, σακάτης, καθυστερημένος κ.α) φτάσαμε στους ευγενείς ή υπερδιορθωτικούς: άτομα με ειδικές ανάγκες, με ειδικές δεξιότητες κλπ.Η αναπηρία δεν είναι “ειδική ανάγκη”ούτε βοηθά η υπεραισιόδοξη ορολογία.
Η γλώσσα αποτυπώνει την εξουσία:όσο πιο αρνητικός ο όρος τόσο πιο
περιθωριοποιημένη η ομάδα. Με την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα
Ατόμων με Αναπηρία η γλώσσα άλλαξε.Η αναπηρία θεωρείται πλέον τμήμα της
ανθρώπινης ποικιλομορφίας: Αποδεκτή διεθνώς σήμερα είναι η ονομασία που στηρίζεται στο κοινωνικό μοντέλο αναπηρίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα:Άτομο με κινητική, αισθητηριακή, νοητική κλπ αναπηρία.Όχι ο ανάπηρος, αλλά άτομο με αναπηρία.
Η πιο βαθιά κοινωνική αλλαγή δεν είναι να χτίσουμε ράμπες ή διαδρόμους στα πεζοδρόμια , SEATREC στις παραλίες ή να μεταδίδεται η Θεία λειτουργία στην νοηματική. Η πραγματική αλλαγή είναι να χτίσουμε , νέες νοοτροπίες. Η πρόσβαση, η υποστήριξη και η ισότητα να θεωρούνται δικαιώματα —όχι «παροχές». Η
δυσκολία στην εύρεση εργασίας είναι δεδομένη, υπάρχει χαμηλή κουλτούρα ευαισθητοποίησης ακόμη και όταν υπάρχει κατάρτιση, δυσκολία πρόσβασης στα μεσα συγκοινωνίας αλλά και σε δημόσια κτίρια.Το σημαντικότερο «θεραπευτικό μέσο» δεν βρίσκεται στα φάρμακα ,στις ειδικές σχολικές αγωγές, στα ειδικά προγράμματα ένταξης, στα ευκαιριακά προγράμματα ψυχαγωγίας ούτε καν σε αυτά τα Ιδρύματα Αποκατάστασης (που είναι ελάχιστα τα δημόσια και δαπανώνται περιουσίες σε ιδιωτικά).Γνωστές είναι οι
δυσκολίες πρόσβασης στον αθλητισμό παρότι μας συγκινούν και χαιρόμαστε με τους παρα-Ολυμπιονίκες μας που έχουν την δυνατότητα άθλησης.΄Ολα αυτά είναι αναγκαία
και αυτονόητα. Το σημαντικότερο όμως νομίζω ότι είναι ο τρόπος που η κοινωνία
επιλέγει να βλέπει τον άνθρωπο με αναπηρία. Μια τοπική κοινωνία μπορεί να γίνει πυρήνας τέτοιας αλλαγής: από τους δημόσιους χώρους και τις σχολικές πρακτικές, μέχρι τις πολιτιστικές δραστηριότητες και τις ευκαιρίες εργασίας.
Σε τοπικό επίπεδο:
Θα ήταν μια καλή ευκαιρία για τις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου μας να
γίνει μια πιο ολοκληρωμένη και συστηματική καταγραφή των Ατόμων με Αναπηρία που διαμένουν στο νησί της Κω.: ακριβής αριθμός των ΑμεΑ, κατανομή τους
ανά μορφή αναπηρίας, αιτία της αναπηρίας (π.χ. τροχαία ατυχήματα, χρόνιες
παθήσεις, συγγενείς καταστάσεις κ.ά.), πραγματικές ανάγκες, τους δείκτες προσβασιμότητας κλπ .Η έλλειψη τέτοιων δεδομένων δυσχεραίνει τον σχεδιασμό στοχευμένων κοινωνικών πολιτικών, εμποδίζει την αξιολόγηση των τοπικών υποδομών και δεν επιτρέπει την προσέλκυση πόρων ή χρηματοδοτικών εργαλείων που προορίζονται για την αναβάθμιση της
προσβασιμότητας.
Προτείνεται, η δημιουργία ενός Τοπικού
Μητρώου Καταγραφής ΑμεΑ, σε συνεργασία με:
τις κοινωνικές δομές του Δήμου,τις υγειονομικές υπηρεσίες , τα ασφαλιστικά ταμεία και τα ΚΕΠΑ,τους συλλόγους ΑμεΑ και τις οικογένειές τους .Ένα τέτοιο μητρώο θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για: καλύτερη χαρτογράφηση των αναγκών , στοχευμένες δράσεις προσβασιμότητας, ενίσχυση της πρόληψης (ιδίως σε θέματα τροχαίων ατυχημάτων), τεκμηριωμένη διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων για έργα και παρεμβάσεις Η δύναμη μιας κοινωνίας δεν φαίνεται από τον πιο δυνατό της πολίτη, αλλά από το πώς προστατεύει, στηρίζει και αγκαλιάζει τον πιο ευάλωτο.Η συμπερίληψη δεν είναι ούτε οίκτος ούτε χάρη — είναι δικαιοσύνη. Και η δικαιοσύνη δεν είναι θεωρία, είναι πράξη.
Σίγουρα δεν μπορούν όλα τα άτομα με αναπηρία να γίνουν Ολυμπιονίκες (βλέπε φωτο).Ούτε όμως και όλα τα αρτιμελή άτομα μπορούν! Η μεγαλύτερη αδυναμία διαχείρισης μιας αναπηρίας και στις δύο Ομάδες ατόμων παραμένει παγκοσμίως στους δύσκολους
καιρούς μας μια άλλη αόρατη αναπηρία .”Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν ….” , όπως
έγραφε ο ποιητής Κατσαρός στο γνωστό ποίημα του “Αντισταθείτε”.
Υ.Γ. 1).Σε κάποιες πληροφορίες έγινε αναζήτηση
στοιχείων με Α.Ι.
2).Για χριστουγεννιάτικο δώρο στα
νέα ζευγάρια που αποκτούν μωρό, χαρίστε αντί χρυσά στολίδια και ακριβά παιγνίδια, ένα ειδικό
βρεφικό καρεκλάκι για το αυτοκίνητο.Μεγάλος ο αριθμός των ατυχημάτων από
έλλειψη ή κακή χρήση των διαθέσιμων.Σε
αυτό θα επανέλθουμε υποχρεωτικά.
