Στην Ελλάδα, όταν το πολιτικό καζάνι βράζει, πάντα βρίσκεται ένας αποδιοπομπαίος τράγος να σηκώσει τον αφρό. Και η τελευταία «αφρός» ακούει στο όνομα Ειρήνη Μουρτζούκου – όχι, δεν είναι το όνομα κάποιας δραματικής ηρωίδας της παλιάς ελληνικής τηλεόρασης, αλλά η νέα πρωταγωνίστρια ενός κακοπαιγμένου θεάτρου σκιών, το οποίο προβάλλεται δωρεάν και σε εθνικό δίκτυο.

Αναρωτιέται κανείς: τι είναι αυτό που κάνει μια παλιά, σχεδόν ξεχασμένη υπόθεση να ξαναφουντώνει ξαφνικά, με τόση ένταση και πάθος, λες και μόλις τώρα την ανακαλύψαμε; Μήπως… τυχαίνει να υπάρχει ένα άλλο σκάνδαλο στον ορίζοντα; Ένα που μυρίζει μούχλα από τα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι τα πρωτοσέλιδα;

Η τεχνική της «κατάλληλης στιγμής»
Η μέθοδος είναι απλή, σχεδόν παιδική: “Όταν η πραγματικότητα σε πιέζει, άλλαξέ την”. Δημιούργησε έναν αποδιοπομπαίο τράγο, στήσε ένα θεαματικό καβγά με προβλέψιμη πλοκή, και κυρίως: φέρε το κοινό πίσω στην ασφάλεια του κουτσομπολιού.

Την ώρα που η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ εξελίσσεται σε πολιτική πανούκλα με αλυσιδωτές συνέπειες για το κυβερνητικό σώμα, κάποιος πατάει το κουμπί της ανακύκλωσης ειδήσεων, ξεθάβει την υπόθεση Μουρτζούκου και την πλασάρει σαν το μεγάλο νέο της εβδομάδας.

Τόση σύμπτωση πια; Μόνο οι παλιές ελληνικές ταινίες δικαιούνται τέτοια κλισέ.

Πολιτική φορμόλη και άλλες συνταγές

Η υπόθεση της Μουρτζούκου, όπως σχολιάζουν πλέον και οι πιο ψύχραιμοι παρατηρητές, δεν είναι απλώς μια υπόθεση που “έσκασε” ξαφνικά. Είναι ένα σενάριο που βγήκε από το ψυγείο την κατάλληλη στιγμή.

Συντηρημένη στην πολιτική φορμόλη, η ιστορία της εμφανίζεται σαν τηλεοπτικό ζόμπι, όχι για να αποδώσει δικαιοσύνη –αλίμονο!– αλλά για να μπλοκάρει την προσοχή του κοινού από κάτι πολύ πιο επικίνδυνο: την αποκάλυψη της σαπίλας στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού.

Τηλεοπτικό μακιγιάζ για τη θεσμική αποσύνθεση

Αντί να απαντήσει στα ερωτήματα για τον ξεχαρβαλωμένο ΟΠΕΚΕΠΕ, τις αναθέσεις-μαϊμού και την πλήρη αποσύνδεση αξιών και εξουσίας, η κυβέρνηση προσφέρει στο κοινό κάτι πιο εύπεπτο: τη Μουρτζούκου και τις “σκοτεινές” της πτυχές.

Με τις κάμερες να την ακολουθούν σε κάθε «εμφάνιση», με ψυχολογικές αναλύσεις, timeline, ειδικούς σχολιαστές και δραματικά μουσικά χαλιά, το σκάνδαλο μετατρέπεται σε σαπουνόπερα. Και φυσικά, το κοινό χειροκροτεί. Όχι από ενδιαφέρον. Από κούραση, συνήθεια, ή απλώς έλλειψη επιλογής.

Κυβέρνηση με σκάνδαλα και… πρόγραμμα τηλεθέασης

Πίσω από τα σκηνικά των ενημερωτικών πάνελ και τα δελτία ειδήσεων που θυμίζουν αστυνομικά θρίλερ, κρύβεται μια πιο σκοτεινή αλήθεια: το επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης δεν κάνει απλώς damage control. Κάνει κανονική σκηνοθεσία.

Κάθε σκάνδαλο έχει τον αντιπερισπασμό του. Κάθε αποτυχία έχει την «ειδησεογραφική αντικατάστασή» της. Και κάθε περίοδος δημοσκοπικής πτώσης, έχει έναν νέο «ήρωα» να θυσιαστεί στην αρένα.

Αυτή τη φορά λέγεται Μουρτζούκου. Την επόμενη, ποιος ξέρει; Ίσως κάποιος που ξέχασε να πληρώσει το ρεύμα του ή… έβηξε περίεργα στην ΕΡΤ.

Επίλογος: Θέαμα αντί για ευθύνη

Στο μεταξύ, οι πραγματικές ευθύνες μένουν θαμμένες κάτω από το χαλί της επικοινωνίας, οι θεσμοί διαλύονται αθόρυβα και η κοινωνία εκπαιδεύεται να ξεχνά. Να συγχωρεί. Και κυρίως, να αποσπάται.

Όσο η πολιτική αντιμετωπίζεται σαν σκηνικό τηλεπαιχνιδιού και η δημοκρατία σαν concept τηλεοπτικής σεζόν, θα υπάρχουν πάντα Μουρτζούκου για να παίζουν τους ρόλους που δεν τολμούν να αναλάβουν οι πραγματικοί ένοχοι.