Προειδοποιήσεις από τον ΟΗΕ για απόσχιση της Σερβικής Δημοκρατίας – «Η σοβαρότερη κρίση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εδώ και δεκαετίες»

Την εξαμηνιαία συνεδρίαση του για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη πραγματοποίησε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η οποία επικεντρώθηκε στην αυξανόμενη πολιτική κρίση, ιδίως στις ενέργειες του προέδρου της Σερβικής Δημοκρατίας, Μίλοραντ Ντόντικ, που έχουν προκαλέσει ανησυχίες για την ευστάθεια της χώρας και την τήρηση της Συμφωνίας του Ντέιτον.

Ο ύπατος εκπρόσωπος Κρίστιαν Σμιτ ενημέρωσε τα κράτη-μέλη για την τελευταία έκθεση του Γραφείου του που καλύπτει την περίοδο από 16 Οκτωβρίου 2024 έως 15 Απριλίου 2025.

Ο Σμιτ χαρακτήρισε την πολιτική κρίση ως τη σοβαρότερη από την εποχή της Συμφωνίας του Ντέιτον και ανέφερε ότι, μετά την καταδίκη του Ντόντικ για μη εφαρμογή αποφάσεων του υπατου εκπροσώπου, η ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας ενέκρινε νόμους που υπονομεύουν κρατικούς θεσμούς και πρότεινε σχέδιο Συντάγματος, αφήνοντας να εννοηθεί πρόθεση για de facto απόσχιση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες τόνισαν, μεταξύ άλλων, τη δέσμευση τους στην κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και καταδίκασαν τη ρητορική και τις ενέργειες απόσχισης.

Η ΕΕ, από την πλευρά της, εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για τις ενέργειες της Σερβικής Δημοκρατίας που είναι αντίθετες προς την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και κάλεσε σε σεβασμό της συνταγματικής τάξης.

Το Ηνωμένο Βασίλειο υπογράμμισε τη σημασία της Συμφωνίας του Ντέιτον και χαρακτήρισε τις ενέργειες του Ντόντικ άμεση απειλή για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.

Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, τόνισε την ισχυρή δέσμευση της Ελλάδας για τη διατήρηση της σταθερότητας και της ασφάλειας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς και τη συνεχή εμπλοκή της χώρας μας και την ουσιαστική στήριξή μας στην επιχείρηση της ΕΕ EUFOR Althea.

Ο κ. Σέκερης ανέφερε ότι με πλήρη σεβασμό των ειρηνευτικών συμφωνιών του Ντέιτον, η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα, η συνταγματική τάξη και η πολιτική ανεξαρτησία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης δεν θα αμφισβητηθούν.

Υπογράμμισε επίσης ότι η Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων του 2003 καθόρισε τις βασικές αρχές της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με βάση ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα θεμελιωδών αξιών.

Η επικεφαλής της Σερβικής Δημοκρατίας, Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς τόνισε ότι διακυβεύεται η ισορροπία που εγκαθίδρυσε η Συμφωνία του Ντέιτον και ανέφερε ότι οι παρεμβάσεις του Σμιτ, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής νομοθεσίας, υπερβαίνουν την εντολή του και στερούνται νομικής βάσης.

Η Ρωσία αμφισβήτησε τη νομιμότητα του διορισμού του Σμιτ, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας και επομένως δεν είναι νόμιμος ύπατος εκπρόσωπος. Κατηγόρησε επίσης τον Σμιτ ότι παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας και υπονομεύει τη σταθερότητα.

Σημειώνεται ότι η πλειοψηφία των κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, στηρίζει τον ύπατο εκπρόσωπο και τη νομιμότητα της εντολής του.

Αν και υπήρξε συναίνεση για την ανάγκη διατήρησης της ειρήνης και της σταθερότητας στη χώρα, οι διαφωνίες ως προς τη νομιμότητα και τη δράση του Κρίστιαν Σμιτ στο Συμβούλιο Ασφαλείας παραμένουν έντονες.