Οι μάσκες έχουν καταστεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας εν μέσω της πανδημίας της νόσου COVID-19. Οι Υγειονομικές Αρχές αναφέρουν στις επίσημες οδηγίες τους ότι το πιο διαδεδομένο «όπλο» κατά του κορωνοϊού -οι χειρουργικές μάσκες– πρέπει να απορριφθούν έπειτα από μία χρήση, αλλά οι περιβαλλοντικές ανησυχίες ωθούν ορισμένους επιστήμονες να αμφισβητήσουν την εν λόγω σύσταση.
Το κόστος της αγοράς τους έχει καταστεί ζήτημα, όπως και το γεγονός ότι πολλές πλαστικές μάσκες μίας χρήσης καταλήγουν σε θάλασσες και ωκεανούς.
Μία εναλλακτική λύση είναι οι επαναχρησιμοποιήσιμες υφασμάτινες μάσκες, ωστόσο πολλοί προτιμούν τις χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης, καθώς είναι ελαφρύτερες και μεμονωμένα πιο οικονομικές.
«Οι ιατρικές μάσκες προορίζονται μόνο για μία χρήση. Απορρίψτε αμέσως τη μάσκα, κατά προτίμηση σε κλειστό κάδο» είναι η οδηγία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ωστόσο, ενώπιον των ελλείψεων που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας της COVID-19 τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, ο ΠΟΥ επέτρεψε σε έκθεση του Ιουνίου σχετικά με «κατ’ εξαίρεση διαδικασίες» την απολύμανση των μασκών μίας χρήσης για επαναχρησιμοποίηση.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) συστήνει -σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης- την απολύμανση με ατμό υπεροξειδίου του υδρογόνου των μασκών N95 που φορούν οι επαγγελματίες Υγείας.
Άλλες μέθοδοι για την απολύμανση μάσκας μίας χρήσης περιλαμβάνουν την έκθεσή τους σε υψηλές θερμοκρασίες ή υπεριώδη ακτινοβολία
Ωστόσο, τέτοιες μέθοδοι δεν είναι εφικτές για τους πολίτες, αναφέρει σχετικά ο Γάλλος μικροβιολόγος Denis Corpet, μέλος του Adios Corona -ομάδας επιστημόνων που παρέχουν πληροφορίες για την COVID-19 στο ευρύ κοινό.
Η Adios Corona συνιστά να τοποθετήσουμε τη χειρουργική μάσκα σε έναν κλειστό φάκελο μετά τη χρήση, με σαφή σήμανση της ημερομηνίας, και να την αφήσουμε εκεί για διάστημα επτά ημερών. «Αρκετές επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν οι ιοί είναι σχεδόν όλοι νεκροί στην επιφάνεια της μάσκας έπειτα από επτά ημέρες» δηλώνει ο Denis Corpet.
Μελέτη που έχει δημοσιευτεί στο The Lancet διαπίστωσε ότι μόνο 0,1% του ιού στην εξωτερική επιφάνεια της μάσκας ήταν ακόμη ανιχνεύσιμο μία εβδομάδα αργότερα.
Αυτή η μέθοδος, ωστόσο, σαφώς δεν είναι κατάλληλη για τους εργαζόμενους στην υγειονομική περίθαλψη που εκτίθενται σε υψηλά ιικά φορτία.
Ο Peter Tsai, ο εφευρέτης του ειδικού ηλεκτροστατικού φίλτρου N95, συμφωνεί με τη μέθοδο των επτά ημερών. Όμως, προτείνει να αφήσουμε τις χρησιμοποιημένες μάσκες σε εξωτερικό περιβάλλον για μία εβδομάδα πριν από την επαναχρησιμοποίηση, ένας κύκλος που αναφέρει πως μπορεί να επαναληφθεί πέντε έως δέκα φορές.
Μάσκες μίας χρήσης μπορούν επίσης να τοποθετηθούν στο φούρνο, όπως ανέφερε ο ίδιος στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), ιδανικά σε θερμοκρασία μεταξύ 70 και 75 βαθμών Κελσίου -θερμοκρασία όχι πολύ υψηλή ώστε να μην καεί το πλαστικό, αλλά αρκετά ζεστή για να σκοτωθεί ο ιός.
Από την άλλη, το πλύσιμο της μάσκας στο πλυντήριο δεν είναι καλή ιδέα.
«Το πλύσιμο χωρίς απολυμαντικό μπορεί να μην απομακρύνει τον ιό. Και το πλύσιμο με απορρυπαντικό θα απομακρύνει τα [ηλεκτροστατικά] φορτία», μειώνοντας την αποτελεσματικότητα προστασίας της μάσκας, κατά τον Peter Tsai.
Η γαλλική ένωση προστασίας δικαιωμάτων των καταναλωτών UFC-Que Choisir έπλυνε χειρουργικές μάσκες στους 60 βαθμούς Κελσίου, τις έβαλε στο στεγνωτήριο και τις σιδέρωσε. Μετά από δέκα ανάλογους κύκλους, οι μάσκες εξακολουθούσαν να φιλτράρουν τουλάχιστον το 90% των σωματιδίων 3 μικρών.
Εκτός από μια ελαφρά διαφορά στην υφή, οι πλυμένες χειρουργικές μάσκες ήταν τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματικές με τις καλύτερες μάσκες υφασμάτων, αναφέρει η UFC-Que Choisir.
Ο ερευνητής Philippe Vroman από το γαλλικό πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας των Ινών Ensait έχει καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα. Έπειτα από πέντε πλύσεις, «ουσιαστικά δεν υπάρχουν διαφορές [της διήθησης] για σωματίδια των 3 μικρών» δηλώνει Vroman, βάσει προκαταρκτικών αποτελεσμάτων μελέτης που δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη σε επιστημονικό περιοδικό.
«Θα προτιμούσα να ανταλλάσσουμε μάσκες κάθε τέσσερις ώρες και να τις πλένουμε, αντί να τις φοράμε αρκετές ημέρες συνεχόμενα όπως κάνουν ορισμένοι. Είναι λίγο σαν εσώρουχα» αναφέρει.
Όμως δεν συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες.
«Το πλύσιμο της μάσκας στο σπίτι θα μπορούσε δυνητικά να προκαλέσει δευτερογενή μόλυνση και να διασπείρει τον ιό εάν το πλύσιμο δεν έχει ρυθμιστεί σωστά» λέει από την πλευρά του ο Kaiming Ye, επικεφαλής του Τμήματος Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Binghamton της Νέας Υόρκης.
Έως ότου διενεργηθούν και δημοσιευτούν περαιτέρω ενδελεχείς μελέτες για το ζήτημα οι επίσημες συμβουλές από τις υγειονομικές Αρχές δεν πρόκειται να αλλάξουν.
«Οι χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης πρέπει να απορρίπτονται μετά χρήση» επισημαίνει η υπηρεσία υγείας της Γαλλίας DGS, αν και σημειώνει ότι βρίσκονται σε εξέλιξη περισσότερες σχετικές μελέτες.
ygeiamou.gr/
