Όποιος έχει αναζητήσει απεγνωσμένα το τελευταίο κομμάτι σοκολάτα στο ντουλάπι της κουζίνας ξέρει ότι η λαχτάρα για γλυκό είναι πολύ δύσκολο να τιθασευτεί. Θεωρείται όμως εθισμός; Μια έρευνα δίνει την απάντηση
Όλοι έχουμε ακούσει για τον «εθισμό στη ζάχαρη», αλλά υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να το αποδεικνύουν; Ορισμένοι συγκρίνουν την ζάχαρη με άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες που προκαλούν εθισμό, ενώ δεν λείπουν και διάφορα κέντρα διατροφικής «απεξάρτησης» από τη ζάχαρη.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Aarhus θέλησαν να διαπιστώσουν κατά πόσο ευσταθεί ο μύθος για την εξαρτησιογόνο δράση της ζάχαρης και εάν αυτή μπορεί να συγκριθεί με εκείνη ορισμένων ναρκωτικών. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζάχαρη έχει διάφορες δράσεις στην φυσιολογία του οργανισμού και υπάρχουν πολλοί λόγοι που την καθιστούν ανθυγιεινή. Αλλά αμφέβαλα για την δράση που έχει η ζάχαρη στον εγκέφαλο και την συμπεριφορά. Είχα την ελπίδα να αποδομήσω ένα μύθο» δήλωσε ο ερευνητής Δρ. Michael Winterdahl.
Ωστόσο φαίνεται ότι ο μύθος για την ζάχαρη και τον εγκέφαλο τελικά ευσταθεί όπως αποκάλυψε η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports.
Τι ανακάλυψαν οι ερευνητές;
O Δρ. Winterdahl και άλλοι ερευνητές διεξήγαγαν πειράματα σε χοίρους για να μελετήσουν τον τρόπο με τον οποίο η χημεία του εγκεφάλου επηρεάζεται από την πρόσληψη ζάχαρης. Στους χοίρους δόθηκαν δύο λίτρα ζαχαρόνερο την ημέρα για ένα διάστημα 12 ημερών ενώ οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές απεικόνισης για να καταγράψουν τις αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας.
«Μετά από ένα χρονικό διάστημα μόλις 12 ημερών καθημερινής πρόσληψης ζάχαρης μπορέσαμε να δούμε μεγάλες αλλαγές στο ντοπαμινεργικό σύστημα του εγκεφάλου» σχολίασε ο Δρ. Winterdahl εξηγώντας ότι το εν λόγω σύστημα μαζί με το σύστημα υποδοχέων οπιοειδών του εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν κάτι μας δίνει χαρά και απόλαυση. Η ντοπαμίνη ρυθμίζει σε σημαντικό βαθμό τις νευρικές διεργασίες που σχετίζονται με την αναζήτηση ανταμοιβής, την κωδικοποίηση των ανταμοιβών, τον εθισμό και την εξάρτηση από ψυχοτρόπες ουσίες.
Σύμφωνα με τον Δρ. Winterdahl, υπάρχουν φυσικά καθώς και τεχνητά ερεθίσματα που ενεργοποιούν το κύκλωμα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Στα φυσικά ερεθίσματα ανήκουν συμπεριφορές όπως η κοινωνικοποίηση και η σεξουαλική πράξη, ενώ στα τεχνητά μπορούν να ενταχθούν παράγοντες όπως η ζάχαρη ή τα ναρκωτικά.
«Εάν η ζάχαρη μπορεί να αλλάξει το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μέσα σε μόλις 12 μέρες μπορεί κανείς να φανταστεί ότι υποκαθιστά άλλα φυσικά ερεθίσματα όπως η μάθηση ή η κοινωνική αλληλεπίδραση που περιθωριοποιούνται και αντικαθίστανται από την ζάχαρη ή άλλα ‘τεχνητά’ ερεθίσματα» ισχυρίζεται ο Δρ. Winterdahl. «Αναζητάμε την ευφορία που μας δίνει η ντοπαμίνη και αν βρούμε κάτι που μας παρέχει αυτή την ώθηση καλύτερα ή πιο έντονα τότε το επιλέγουμε» συμπληρώνει.
Οι ερευνητές προτείνουν να εστιάζουμε σε φυσικά ερεθίσματα που μπορούν να παρέχουν την πολυπόθητη ώθηση στην έκκριση ντοπαμίνης, αλλά παράλληλα είναι και ευεργετικά για την υγεία μας. Τα τεχνητά ερεθίσματα από την άλλη μεριά μπορεί να ασκούν πιο δυνατή δράση στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, γεγονός που στρέφει τον εγκέφαλο στην αναζήτησή τους κατά προτεραιότητα.
