Όλα τα τρόφιμα, επεξεργασμένα ή μη, έχουν θέση σε μια ισορροπημένη διατροφή.
Το κακό με τα επεξεργασμένα τρόφιμα, όμως, είναι πως η επεξεργασία τους περιλαμβάνει την προσθήκη συστατικών που τα «φορτώνουν» με θερμίδες οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις μάς διαφεύγουν.
Οι απαντήσεις βρίσκονται στις ετικέτες με τα συστατικά τους και τη θρεπτική τους αξία. Όμως και αυτές μπορούν να μας παραπλανήσουν.
Δες παρακάτω τι πρέπει να προσέξεις όταν τις διαβάζεις:
Μη σε παραπλανεί η μπροστινή πλευρά
Μια από τις καλύτερες συμβουλές είναι να αγνοήσεις παντελώς τους ισχυρισμούς στην μπροστινή πλευρά της ετικέτας. Οι εταιρίες αναγράφουν εκεί διάφορους ισχυρισμούς περί υγείας οι οποίοι, βάσει ερευνών, έχουν στόχο να σε προσελκύσουν να αγοράσεις το προϊόν. Το κακό είναι πως αρκετές φορές οι ισχυρισμοί αυτοί δεν είναι τόσο ειλικρινείς. Για παράδειγμα, πολλά από τα δημητριακά πρωινού πλασάρονται ως «υγιεινά», ενώ στην πραγματικότητα είναι γεμάτα ζάχαρη.
Δώσε βάση στα συστατικά
Τα συστατικά στην πίσω πλευρά αναγράφονται κατά σειρά ποσότητας, από τη μεγαλύτερη στη μικρότερη. Δηλαδή το πρώτο συστατικό, είναι εκείνο το οποίο ο κατασκευαστής έχει χρησιμοποιήσει περισσότερο. Δώσε, λοιπόν, βάση στα πρώτα τρία συστατικά, μιας και αυτά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος. Αν σε αυτά περιλαμβάνονται επεξεργασμένα σιτηρά, κάποιας μορφής ζάχαρη ή υδρογονωμένα έλαια, τότε αυτό το προϊόν δε θεωρείται υγιεινό.
Προτίμησε προϊόντα τα οποία έχουν μη επεξεργασμένες τροφές στις πρώτες θέσεις των συστατικών. Αν πάλι η λίστα με τα συστατικά έχει περισσότερες από τρεις γραμμές, τότε κατά πάσα πιθανότητα το προϊόν έχει υποστεί αρκετή επεξεργασία.
Προσοχή στις μερίδες
Οι ετικέτες τροφίμων αναφέρουν πόσες θερμίδες και θρεπτικά συστατικά περιέχονται σε μια συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντος, η οποία συχνά αναφέρεται ως μερίδα. Παρ’ όλα αυτά, οι αναγραφόμενες ως μερίδες συνήθως είναι αρκετά μικρότερες σε σχέση με αυτό που καταναλώνουμε σε ένα γεύμα. Για παράδειγμα, μια μερίδα μπορεί να είναι μισό κουτάκι αναψυκτικού ή ¼ ενός μπισκότου ή ½ μιας μπάρας δημητριακών. Με αυτόν τον τρόπο, οι κατασκευαστές σε κάνουν να πιστεύεις ότι το εκάστοτε τρόφιμο έχει λιγότερες θερμίδες και λιγότερη ζάχαρη.
Για να βρεις, λοιπόν, με ακρίβεια τη θερμιδική αξία όσων καταναλώνεις θα πρέπει να πολλαπλασιάσεις τις θερμίδες της μιας μερίδας που αναγράφεται στην ετικέτα με τις μερίδες που κατανάλωσες συνολικά.
Οι λέξεις που παραπλανούν
Όπως αναφέραμε παραπάνω, αρκετές λέξεις ή φράσεις που αναγράφονται στο μπροστά μέρος του προϊόντος στοχεύουν στο να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του καταναλωτή και να τον κάνουν να πιστέψει πως το προϊόν είναι υγιεινό. Δες παρακάτω μερικές από αυτές:
- Light/ελαφρύ: Αυτά τα προϊόντα είναι επεξεργασμένα για να έχουν λιγότερες θερμίδες λόγω μειωμένων λιπαρών, όμως μπορεί να είναι πλούσια σε ζάχαρη. Τσέκαρε, λοιπόν, για να είσαι σίγουρος την ετικέτα στο πίσω μέρος.
- Πολύσπορο: Μπορεί να ακούγεται σούπερ υγιεινό, αλλά απλώς σημαίνει ότι το προϊόν περιλαμβάνει περισσότερα από ένα είδος σιτηρών, οι οποίοι μάλλον είναι επεξεργασμένοι. Εκτός αν στην ετικέτα αναγράφεται η φράση «ολικής άλεσης».
- Φυσικό: Δε σημαίνει πως το προϊόν είναι φυσικό, αλλά πως σε κάποιο στάδιο παραγωγής του ο κατασκευαστής χρησιμοποίησε μια φυσική πρώτη ύλη, όπως το ρύζι ή το σιτάρι.
- Βιολογικό: Επίσης δεν μπορείς να ξέρεις αν το προϊόν είναι υγιεινό. Για παράδειγμα, η βιολογική ζάχαρη εξακολουθεί να είναι ζάχαρη.
- Χωρίς προστιθέμενη ζάχαρη: Κάποια προϊόντα είναι από τη φύση τους υψηλά σε ζάχαρη. Το γεγονός ότι δεν έχουν έξτρα ζάχαρη δε σημαίνει πως είναι υγιεινά.
- Ολικής άλεσης: Το προϊόν μπορεί να έχει ελάχιστα συστατικά ολικής άλεσης. Για να το διαπιστώσεις, δες την ετικέτα από πίσω: αν τα ολικής άλεσης δεν βρίσκονται στα πρώτα τρία συστατικά, τότε η ποσότητα είναι αμελητέα.
- Εμπλουτισμένο: Αυτό σημαίνει πως κάποια θρεπτικά συστατικά έχουν προστεθεί στο προϊόν, όπως, για παράδειγμα, η βιταμίνη D σε κάποια γάλατα. Και πάλι, όμως, θα πρέπει να δεις την ετικέτα πίσω με τα αναλυτικά συστατικά.
- Χωρίς γλουτένη: Επίσης δε σημαίνει πώς είναι υγιεινό. Το προϊόν αυτό δεν περιλαμβάνει σιτάρι, σίκαλη ή κριθάρι. Πολλά προϊόντα χωρίς γλουτένη είναι αρκετά επεξεργασμένα και έχουν αρκετές ποσότητες λιπαρών και ζάχαρης.
- Χωρίς τρανς λιπαρά: Η φράση σημαίνει πως το προϊόν έχει «λιγότερα από 0,5 γραμμάρια τρανς λιπαρών ανά μερίδα», επομένως, αν το μέγεθος της μερίδας στο πίσω μέρος είναι εσκεμμένα μικρό, το προϊόν περιέχει και πάλι τρανς λιπαρά.
Τα διαφορετικά ονόματα της ζάχαρης
Η ζάχαρη, πέρα από την κανονική της ονομασία, περιέχεται και σε κάποιες άλλες ενώσεις στις ετικέτες τροφίμων, οι οποίες μπορεί να αναγράφονται με διαφορετικά ονόματα, όμως έχουν εξίσου πολλές θερμίδες. Κάποια από αυτά είναι απλά και μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε εύκολα, όπως, για παράδειγμα, η γλυκόζη, η φρουκτόζη, η μαύρη ζάχαρη, η ζάχαρη καρύδας και η σουκρόζη. Άλλα είναι πιο σύνθετα και μπορεί να μην πάει το μυαλό μας. Όπως, για παράδειγμα, η εθυλική μαλτόλη, ο συμπυκνωμένος χυμός φρούτων, η μαλτοδεξτρίνη, η δεξτρόζη, η μαλτόζη και η πανέλα, ένα είδος ακατέργαστης ζάχαρης.
Αντίστοιχα, η ζάχαρη μπορεί να προστεθεί στα τρόφιμα με τη μορφή σιροπιών. Τα σιρόπια είναι συμπυκνωμένα υγρά, τα οποία φτιάχνονται με μεγάλες ποσότητες ζάχαρης διαλυμένης σε νερό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα σιροπιών είναι το νέκταρ αγαύης, το σιρόπι καλαμποκιού, τα νέκταρ, η μελάσα, το σιρόπι σφενδάμου, το σιρόπι βύνης, το σιρόπι γλυκόζης, το μέλι, το σιρόπι από (λευκό ή καφέ) ρύζι και το σιρόπι βρώμης.
Πηγές: healthline.com, in2life.gr
