❱❱ Tι κρύβεται πίσω από τα λαμπιόνια και τους γεμάτους δρόμους την περίοδο των εορτών

Ψυχανάλυσέ το • Από τη Σοφία Π. Μιχαλοπούλου

Η κατάθλιψη τα Χριστούγεννα μοιάζει κάτι οξύμωρο, καθώς οι γιορτές προσφέρονται για χαρά, αγάπη και αισιοδοξία, χαλάρωση και χρόνο με αγαπημένα πρόσωπα. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η κατάθλιψη των γιορτών δεν είναι κλινική, εφόσον τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο στη διάρκεια των Χριστουγέννων και το άτομο στη συνέχεια, επιστρέφει λειτουργικό στην καθημερινότητά του. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μορφή θλίψης, λύπης, ίσως έντονου προβληματισμού.

Η μελαγχολία των Χριστουγέννων αναπαριστά μια κατάσταση περιστασιακής θλίψης που βιώνει ένα άτομο λίγο πριν, κατά τη διάρκεια ή και μετά τις γιορτινές ημέρες. Είναι μια συναισθηματική κατάσταση που θυμίζει την κατάθλιψη, δίχως όμως να αποτελεί συναισθηματική διαταραχή που χρήζει θεραπείας, εφόσον και αν τα συμπτώματα μειώνονται με τη λήξη των γιορτών.

Οι άνθρωποι, λοιπόν, τείνουν να δημιουργούν προσδοκίες και επιθυμίες σε διαφορετικά επίπεδα. Πολλοί πιστεύουν ότι θα περάσουν τέλεια, το ρεβεγιόν, για παράδειγμα, θα τους μείνει αξέχαστο, θα ξεκουραστούν από τη δουλειά, θα δουν φίλους και συγγενείς και θα κλείσουν κάποιες εκκρεμότητες. Είναι όμως πολύ δύσκολο, μέσα σε λίγες μέρες να καταφέρουμε να καλύψουμε τόσες διαφορετικές ανάγκες και εκκρεμότητες, ώστε να νιώσουμε την απόλυτη ευτυχία που λαχταρούμε.

Οι χριστουγεννιάτικες γιορτές λειτουργούν ως ένα φορτισμένο στρεσογόνο γεγονός στα ευάλωτα και τα αδύναμα άτομα, το οποίο εκλύει μια σειρά συναισθηματικών και σωματικών συμπτωμάτων, όπως:

■ Αγχος για φιλικές ή οικογενειακές προσκλήσεις, με τάσεις αποφυγής και απομόνωσης.

■ Αδυναμία άντλησης απόλαυσης και ευχαρίστησης από οικογενειακές, κοινωνικές και εορταστικές δραστηριότητες.

■ Υψηλά επίπεδα στρες, αντιπαράθεσης και οξύτητας.

■ Συναίσθημα μελαγχολίας και μοναξιάς.

■ Αρνητικές σκέψεις που σχετίζονται με γεγονότα και πρόσωπα του παρελθόντος.

■ Σύγχυση στη σκέψη, συγκινησιακή φόρτιση και αδυναμία συγκέντρωσης.

■ Εύκολη κόπωση και εξάντληση.

■ Παραμέληση του εαυτού του και αγαπημένων προσώπων του.

■ Μείωση της όρεξης για φαγητό και για ψυχαγωγία, και της σεξουαλικότητας.

■ Μεγάλη ανάγκη για ύπνο ή αϋπνία.

Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή έχουμε εξιδανικεύσει στο μυαλό μας τις γιορτές, πώς πρέπει να περνάμε και να νιώθουμε. Ολο αυτό το «καταναγκαστικό πρέπει» τελικά μάς πιέζει αφόρητα και μας στενοχωρεί.

Ομως, όταν οι συνθήκες στην πραγματική μας ζωή απέχουν πολύ από αυτό το ιδανικό που έχουμε φτιάξει στο μυαλό μας, το αποτέλεσμα είναι η απογοήτευση. Η πίεση τού να ανταποκριθεί κανείς στον ρόλο του «απολύτως ευτυχισμένου» μπορεί να τον κάνει να πέσει στα πλοκάμια της μελαγχολίας.

Αν αυτήν την εποχή τυχαίνει πρόσφατα να έχουμε χωρίσει, να έχουμε χάσει τη δουλειά μας ή να έχουμε βιώσει μια απώλεια, τότε είναι πιο πιθανό να μελαγχολήσουμε και να λυγίσουμε, νιώθοντας μόνοι και ανεπαρκείς.

Για όλα αυτά τα περιστασιακά φορτισμένα συναισθήματα μια κατηγορία μελετητών ρίχνει την ευθύνη στην οικονομική κρίση. Η θλίψη, όμως, ανέκαθεν «κυκλοφορούσε» στον δρόμο μαζί με τις χριστουγεννιάτικες επιγραφές και τα φανταχτερά λαμπιόνια.

Ωστόσο, η καταθλιπτική τάση και διάθεση στις γιορτές είναι ένα φαινόμενο που προϋπήρχε. Η κατάθλιψη έχει διαπιστωθεί ότι αρκετά συχνά κάνει αισθητή την παρουσία της στις διακοπές, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Αιτία και φαινόμενο του προβλήματος είναι και το γεγονός ότι βγαίνουμε από το συνηθισμένο καθημερινό πρόγραμμά μας, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει αρνητικές σκέψεις, στρες, λύπη και απομόνωση.

Έξυπνες κινήσεις για να αλλάξει η διάθεση

Κι όμως, μπορούμε όλα αυτά να τα αλλάξουμε, αν κάνουμε τα εξής:

■ Να οργανώσουμε ένα εορταστικό πλάνο για τις διακοπές μας που να μας ικανοποιεί, κάνοντας δραστηριότητες που προκαλούν ευχαρίστηση και που μέσα στην καθημερινότητά μας δεν έχουμε την ευκαιρία να ακολουθήσουμε.

■ Να βρούμε χρόνο να φροντίσουμε τον εαυτό μας και όσους αγαπούμε και να προσφέρουμε τη χαλάρωση που χρειαζόμαστε.

■ Βάλτε στόχους κάνοντας τον απολογισμό σας! Πάρτε μολύβι και χαρτί και καταγράψτε τις επιθυμίες σας για το νέο έτος. Φροντίστε να είστε αντικειμενικοί και ρεαλιστικοί ως προς τα θέλω αλλά και στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους.

■ Συναναστραφείτε με αγαπημένα πρόσωπα. Κάτι τέτοιο δεν σημαίνει μόνο ακριβά δώρα. Η πραγματική ικανοποίηση, άλλωστε, στις ανθρώπινες σχέσεις προκύπτει από δώρα συμβολικά και πράξεις αγάπης.

■ Γνωρίστε ανθρώπους, μιλήστε με παλιούς φίλους. Αρχίστε χόμπι, δραστηριότητες, σεμινάρια. Εκτός της δραστηριότητας που σας ευχαριστεί, προσπαθήστε να έρθετε σε επαφή με ανθρώπους με τους οποίους έχετε κοινά ενδιαφέροντα. Αν δεν ξέρετε πού να απευθυνθείτε από μόνοι σας, ζητήστε από έναν συγγενή, φίλο ή γείτονα να σας βοηθήσει. Σίγουρα θα βρει κάτι σχετικό με αυτό που θέλετε και ονειρεύεστε χρόνια τώρα, οπότε θα μπορέσετε να το δοκιμάσετε!.

■ Ας θυμηθούμε και κάποι-ους άλλους που θλίβονται επίσης! Τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος ιδανική για να προσφέρουμε, αν μπορούμε, κάτι στους συνανθρώπους μας. Η χαρά, η αγάπη, το χαμόγελο, η αγκαλιά,
η φιλία και η ευτυχία δεν χρειάζονται υλικά αγαθά. Μόνο καλή διάθεση, θετική πρόθεση επικοινωνίας, συναισθηματική επαφή και αισιοδοξία για τα πράγματα που θα φέρει το νέο έτος.

MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – 
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/ 
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου