Γράφει η Έλλη Καρανίκα
14 Οκτωβρίου Παγκόσμια Ημέρα Παρηγορικής Φροντίδας , Ξενώνων και Ιατρείων Πόνου
«Μην αγνοείτε αυτούς που υποφέρουν»
Τι αφορά
Η Ελληνική Εταιρία Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗΣΥΑ) με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα Ξενώνων και Παρηγορικής Φροντίδας, στις 14 Οκτωβρίου,τονίζει την ανάγκη εξασφάλισης πρόσβασης σε παρηγορική φροντίδα όλων των ασθενών που την χρειάζονται. Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ως Παρηγορική Φροντίδα νοείται «η προσέγγιση που βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους, που υποφέρουν από νοσήματα απειλητικά για τη ζωή τους, μέσω της πρόληψης, εκτίμησης και αντιμετώπισης του πόνου και των λοιπών συνοδών συμπτωμάτων, καθώς και των ψυχολογικών, κοινωνικών και πνευματικών αναγκών τους». Δυστυχώς, αν και διανύουμε τον 21ο αιώνα η εφαρμογή της Παρηγορικής Φροντίδας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι απογοητευτική. Ελάχιστα εθνικά συστήματα υγείας περιλαμβάνουν φροντίδα σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα και μικρό προσδόκιμο επιβίωσης. Περισσότερα απο 25 εκατ. άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 2,5 εκατ. παιδιά στον κόσμο πεθαίνουν καθε χρόνο χωρίς πρόσβαση στο πιο κατάλληλο ισχυρό φάρμακο για τον πόνο, την μορφίνη, ή κάποια ανακουφιστική φροντίδα, συχνά μέσα σε βασανιστικό ρόγχο, που εξουθενώνει και τους οικείους του ασθενή. Η κατάσταση είναι δραματική για στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου οι πτωχοί ασθενείς δεν μπορούν να έχουν ισχυρά αναλγητικά είτε από αδιαφορία των κρατικών Αρχών είτε από απαγορευτική ρύθμιση της εισαγωγής και κυκλοφορίας των οποιούχων αναλγητικών, με πρόσχημα τον εθισμο και την την παραβατική συμπεριφορά
Η κατάσταση στην χώρα μας
Σύμφωνα με την πρόεδρο της (ΠΑΡΗΣΥΑ) κ. Αθηνά Βαδαλούκα, Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Αγωγής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ολοκληρωμένες δομές παροχής Παρηγορικής Φροντίδας, αν και σε αρκετά δημόσια νοσοκομεία λειτουργούν Ιατρεία Πόνου που εξειδικευμένοι Αναισθησιολόγοι έχουν αναλάβει σε εθελοντική βάση την φροντίδα των ασθενών που υποφέρουν από χρόνιο πόνο, συχνά και με κατ’ οίκον επισκέψεις, παρότι η οργανωτική δομή κατ΄οίκον νοσηλείας είναι ανύπαρκτη στα περιφερειακά νοσοκομεία. Γενικά, το 40% αφορά καρκινοπαθείς και το υπόλοιπο 60% ασθενείς με καλοήθη χρόνιο πόνο, όπως νευρολογικά νοσήματα, οστεοαρθρίτιδες κλπ. Όπως λέει η κ. Βαδαλούκα η Ελλάδα χρειάζεται Hospices, δηλαδή ολοκληρωμένες δομές (ξενώνες) παροχής υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας με εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Δυστυχώς, αν και το 2007 και το 2009 εκδόθηκαν υπουργικές αποφάσεις για τα Hospices τελικά δεν έγινε τίποτα. Οι αποφάσεις έμειναν στα χαρτιά. Υπήρξε και υπουργική απόφαση για τη λειτουργία των Ιατρείων Πόνου αλλά και αυτή έμεινε ανεφάρμοστη. Όλα σήμερα γίνονται σε καθαρά εθελοντική βάση.
Αναγχρονιστικό το νομοθετικό πλαίσιο για τα οπιοειδή αναλγητικά
«Αγκάθι» στην παροχή Παρηγορικής Φροντίδας στην Ελλάδα είναι το νομοθετικό πλαίσιο για τη χορήγηση των οπιοειδών αναλγητικών.Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει έναν ξεκάθαρο αλγόριθμο για την χορήγηση των οπιοειδών ώστε να επιτυγχάνουμε την αντιμετώπιση του πόνου στους ασθενείς που τα χρειάζονται. Στην Ελλάδα δυστυχώς ακομη, γιατροί, ασθενείς και οικογενειακό περιβάλλον εξακολουθούν να μαστίζονται από «οπιοφοβία». Ο φόβος μήπως…εξαρτηθεί από τα ναρκωτικά αναλγητικά ο ασθενής, είναι ανυπόστατος και επιβλαβής.Ο ασθενής με χρόνιο ανθεκτικό πόνο χρειάζεται ισχυρό φάρμακο για να ανακουφιστεί. Δεν εθίζεται όταν η λήψη γίνεται για τον πόνο. Στην χώρα μας, η κατάσταση βελτιώνεται με την ενημέρωση από τα Ιατρεία Πόνου των κρατικών νοσοκομείων που διαθέτουν τα περισσότερα από τα ισχυρά οπιούχα που κυκλοφορούν, ιδιαίτερα την μορφίνη και μάλιστα την πάμφηνη σκόνη μορφίνης για παρασκευή πόσιμου διάαλύματος.(διατίθεται στο Φαρμακείο του νοσοκομείου μας). Προφανώς, χρειάζεται προσεκτική επιλογή και παρακολούθηση των κατάλληλων ασθενών από εξειδικευμένο γιατρό με γνώση και διαχείριση των σχετικών προβλημάτων. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι έχουν αρχίσει να γίνονται κάποια βήματα για την φαρμακευτική κάνναβη, αφού κλινικά δεδομένα τεκμηριώνουν τα οφέλη της σε χρόνιες παθήσεις, όπως η σκληρυνση κατά πλάκας.Προβληματική είναι όμως και η ασφαλιστική κάλυψη της θεραπείας του χρόνιου πόνου στη χώρα μας, καθώς ιδιωτικά ασφαλιστικά προγράμμα αρνούνται πολλές φορές να καλύψουν το κόστος των αντλιών πόνου, ακριβών αναλώσιμων ή σκευασμάτων ανακουφιστικής αγωγής ενώ η διαδικασία χορήγησης από τον ΕΟΠΥΥ περνά από μια μακρά διαδικασία έγκρισης από ειδική επιτροπή με ότι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα ζωής του ασθενή.
Στόχος
Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Παρηγορικής Φροντίδας «Μην αγνοείτε αυτούς που υποφέρουν», είναι κυρίως πολιτικό. Η αδιαφορία, η αναποφασιστικοτητα, η αναβολή, η αδράνεια-όλα τα στερητικά στην εφαρμογή καλών πρακτικών- είναι αδικαιολόγητες από ανθρωπιστική, επιστημονική αλλά και οικονομική πλευρά. Οι Επαγγελματίες Υγείας, οι Ένώσεις Ασθενών, η Κοινωνία των Πολιτών να απαιτήσουμε από τις κυβερνήσεις να παρέχουν στους ασθενείς ( με κακοήθεια, aids, άνοια, χρόνια νευρολογική, εκφυλιστική νόσο κ.α.)την καλύτερη δυνατή φροντίδα ώστε να μην ζήσουν υποφέροντας τα όσα χρόνια τους απομένουν.Η παροχή αυτή οφείλει να είναι δωρεάν παροχή του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η ανακούφιση απο τον πόνο αφορά ανθρώπινο δικαίωμα. Η έμφαση της φροντίδας να δοθεί στην προσθήκη ζωής στον χρόνο, όχι (επώδυνου) χρόνου στην ζωή, σαν απλή λογιστική. Όταν η θεραπεία έχει τελειώσει, η φροντίδα του ασθενή συνεχίζεται με την ανακούφιση.
Δρ Ελλη Καρανίκα
Συντ/στρια Δ/ντρια Ε.Σ.Υ.
Αναισθ/κού τμημ. & Ιατρείου Πονου
Σημ. Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Παρηγορικής Φροντίδας περιλαμβάνει και την Ημέρα Ιατρείων Πόνου στις 24 Οκτωβρίου, στον οποίον συμμετέχει και το ΓΝΚΩ
Τηλ/να επικοινωνίας Ιατρείου Πόνου : 2242054209, 54200 και 1535
