Μάλτα το μικρό νησί, των μεγάλων αντιθέσεων | Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Μάλτα το μικρό νησί, των μεγάλων αντιθέσεων       (Οδοιπορικό  –   24/9/2023-)

Γράφει  η Ξανθίππη Αγρέλλη

Όποια πέτρα και αν σηκώσεις, κάτι Ελληνικό θα βρεις.                                             Από το Ελληνικό όνομα Μελίτα ή Μάλτα, ως την Καλυψώ και τον Οδυσσέα, μέχρι το Ελληνικό εστιατόριο Ελιά, του φίλου Τρικαλινού επιχειρηματία και την Ελληνική καφετέρια. Η Μάλτα ή Μελίτη, ονομάστηκε έτσι για το ξακουστό μέλι της. Κατ’ άλλους δε, για την μελένια απόχρωση των πετρωμάτων και των κτηρίων της. Ένας ηφαιστιογενής βράχος, που ξεφύτρωσε στην Μεσόγειο, μετά από τους τρομερούς σεισμούς, του διπλανού Σικελικού ηφαιστείου της Αίτνας. Είναι ένα νησί και συγχρόνως το μικρότερο κρατίδιο, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2004,  λίγο πιο μικρό και από την Νάξο.  Από το 1964  ανεξαρτητοποιήθηκε,  από την Βρετανική αποικιοκρατία και κατοικείται από σχεδόν  600 χιλιάδες, μόνιμους κατοίκους.  Δέχεται  από   2  έως   και  4  εκατομμύρια επισκέπτες όλο  το χρόνο, όλους στοιβαγμένους σε πελώρια Ξενοδοχεία, σε θηριώδη πολυώροφα  κτήρια και σε δυσθεώρητους Ουρανοξύστες.   Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι έχει χάσει την γνήσια,  νησιώτικη όψη του και μετατράπηκε, σε μια φορτωμένη με μπετόν τσιμεντούπολη.  Παντού σπαρμένοι τεράστιοι γερανοί, σαρώνουν και χαλούν τα παραδοσιακά σπίτια του νησιού 200 και 600 ετών, με τις μαρμάρινες,  σκαλιστές προσόψεις και τα χαρακτηριστικά χρωματιστά, ξύλινα καφασωτά, κλειστά μπαλκόνια, με τις χειροποίητες δαντελένιες κουρτίνες.    Όλα κατεδαφίζονται,   για να γίνουν   τεράστια Ξενοδοχειακά καταλύματα,  ώστε να μπορούν να δεχθούν τον τουρισμό, ο οποίος κυριολεκτικά έπνιξε το κέντρο της Μάλτας. Πολλοί  ντόπιοι, κατέφυγαν στο διπλανό νησί Γκόζο ή στα εξοχικά περίχωρα. Όμως  γιατί όλοι από όλα τα μέρη της Γης , προτιμούν την Μάλτα και το μοναδικό Αεροδρόμιο Λούκα,  που  δεν προλαβαίνει να υποδέχεται και να αποχαιρετά,  αμέτρητους τουρίστες;   Παράλληλα  δε, έρχονται να δουλέψουν νόμιμοι οικονομικοί μετανάστες, από όλα τα μέρη του Κόσμου και πολλοί Έλληνες, πλημυρίζοντας τα  Ξενοδοχεία, παλιά και νέα, το  Αεροδρόμιο, τα Λιμάνια, τα  μαγαζιά, τα  εστιατόρια και τις  οικοδομικές εργασίες. Η   Μάλτα έχει να δώσει πολλά θετικά, παράλληλα με τα αρνητικά της. Ο  καιρός είναι πάντα ζεστός καλοκαιρινός,   ήπιος Μεσογειακός, με 300 ημέρες  ηλιοφάνειας το  χρόνο και με κυρίως ξηρό κλίμα. Η Μάλτα αν και απέχει σχεδόν  μια ώρα Αεροπορικώς από την Αθήνα, έχει μια ώρα πίσω τα ρολόγια της.  Από την Μάλτα, πέρασαν Φοίνικες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Ενετοί, Βυζαντινοί, Άραβες, Νορμανδοί, Σταυροφόροι, Γάλλοι και τέλος Βρετανοί άποικοι, μέχρι το 1964.  Έτσι όλοι άφησαν, το δικό τους ιστορικό και πολιτισμικό  αποτύπωμα.  Τα θετικά στοιχεία στη Μάλτα είναι,  οι εντυπωσιακές της Καστρουπόλεις, όπως στη Βαλέτα, στην Βιτοριόζα, στο Ραμπάτ, στη Βικτώρια , στο Σαιντ Τζούλιαν, στην Μεδίνα, στη Μόστα.  Ονομασίες  που απέμειναν  μαζί με τα πολλά Ιπποτικά Κάστρα των Ενετών, που όταν τους έδιωξαν οι Άραβες,  εγκαταστάθηκαν εκεί.  Οι Ενετοί ας μην το ξεχνάμε, πέρασαν πρώτα και από τη Ρόδο και την Κω και έφτιαξαν Καστροπολιτείες.                                                          Στη Μάλτα ένα ιστορικό  νησί στο Αρχιπέλαγος , ανάμεσα στο υπερβολικό μπετόν, που θα διαπιστώσετε κατά την προσγείωση ή την  απογείωση του Αεροπλάνου, από ψηλά  ξεχωρίζουν  οι  επιβλητικοί τρούλοι περίλαμπρων Εκκλησιών.  Όπως στην πρωτεύουσα  Βαλέτα,  η επενδεδυμένη  εσωτερικά, με ατόφια φύλλα χρυσού, υπέροχη Καθολική Εκκλησία, αφιερωμένη στον  Άγιο Ιωάννη. Εκεί σε περίοπτη θέση, υπάρχουν δυο πολύτιμοι πίνακες,  του φημισμένου Ιταλού ζωγράφου, Μικαλάτζελο ντε Καραβάτζιο.  Ο  μεγαλύτερος απεικονίζει, τον Αποκεφαλισμό του Αγίου Ιωάννου του Πρόδρομου. Ο δε μικρότερος απεικονίζει,  τον Άγιο Ιερώνυμο.  Κατά  το 95% οι Μαλτέζοι, είναι Καθολικοί Χριστιανοί και οι υπόλοιποι άλλης Θρησκείας. Υπάρχουν 365  Καθολικές Εκκλησίες σε όλο  το νησί, καθώς   και μια Ορθόδοξη του Αγίου Γεωργίου.    Η Μάλτα έχει να δώσει προϊστορικά, παλαιολιθικά και  νεολιθικά  μνημεία, όπως οι προϊστορικοί πέτρινοι ναοί, στο κατοικημένο νησάκι Γκόζο, με τις σπηλιά της Καλυψώς και άλλη μια ακόμη σπηλιά στο νησί Κομίνο, μικρότερο και  σχεδόν ακατοίκητο.  Επίσης  η πολυτελής, ξακουστή Μεσαιωνική κατοικία ‘Κάσα Ρόκα Πίκολα,’ το Παλάτι ενός Μαγίστρου του 16 ου αιώνα, είναι ένα υπέροχο Μουσειακό αξιοθέατο, που αξίζει να το επισκεφτείτε. Βρίσκεται  στην πρωτεύουσα Βαλέτα, η οποία  πήρε το όνομά της, από τον ιδρυτή της, τον κόμη ‘Ζαν ντε λα Βαλέτ’, και αποτελεί μαζί με άλλα μνημεία, της Μάλτας,  ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομίας της UNESCO.   Ανάμεσα στα πολλά αξιοθέατα, τα σιντριβάνια, τους κήπους,  τα αμέτρητα αγάλματα, τις περίλαμπρες Εκκλησιές που επισκεφτήκαμε,  προς τον λόφο της Ραμπάτ, βρίσκονται και οι  κατακόμβες του Αγίου Παύλου,  που έφτασε ως εκεί και της Αγίας Αγνής.   Φημισμένο  είναι και το ψαροχώρι  Μαρσασλόκ, με τις χρωματιστές βάρκες,  τις ‘Λούζου’  και το χαρακτηριστικό μάτι, στην πλώρη τους.  Από την  πλούσια παραδοσιακή κουζίνα, που είναι Μεσογειακή,  γευτήκαμε ψαρόσουπα μινιστρόνε , κουνέλι στιφάδο και με πολλές τις συνταγές, ένα ειδικό μαλτέζικο ψάρι, το ‘λαμπούκα’   ή ’κυνηγός’ στην Ελλάδα. Επίσης ένα μυζυθρο-τυροπιτάκι, το ‘παστίζι’ και άλλες νόστιμες γεύσεις κυρίως Ιταλικές, με ποικιλία μακαρονάδων και πίτσας. Επίσης εκεί,  καταναλώνουν εκτός από κοτόπουλο και μοσχάρι και κρέας αλόγου.  Πολλοί  είναι οι τουρίστες, αλλά κυρίως Ιταλοί, από την διπλανή Σικελία, που τα διάφορα πλοία συνεχώς κουβαλάνε, πότε στη  Μάλτα και πότε στο διπλανό, μεγάλο κατοικημένο  νησί, το Γκόζο.   Η  Μάλτα έχει πολλά οργανωμένα λιμάνια,  γεμάτες τις Μαρίνες,  από κάθε είδους πλοιάρια, αλλά και πολλά κρουαζιερόπλοια, που την επισκέπτονται καθημερινά.  Η ανεργία είναι σχεδόν μηδενική, δεν υπάρχουν επαίτες, άστεγοι και περιθωριακοί πουθενά, αλλά υπάρχουν τρία πολυτελή Καζίνο.   Η  Αστυνομία, είναι παντού εμφανής και η εγκληματικότητα είναι μηδαμινή.  Η γεωργία και η κτηνοτροφία,  σταδιακά στη Μάλτα  φθίνουν, αφού ο τουρισμός έρχεται κατά ορμητικά κύματα και τις  πνίγει. Μερικά  αγροτικά προϊόντα,   βγαίνουν στα λιγοστά κτήματα και στο νησί Γκόζο, που τροφοδοτεί την Μάλτα. Αμέτρητες είναι οι φραγκοσυκιές και οι χαρουπιές, στους ακάλυπτους εξοχικούς χώρους του νησιού, που δεν έχει πυρκαγιές αν και έχει καύσωνες, γιατί δεν έχει πολύ πράσινο και δάσος.  Επίσης,  διαθέτει αρκετά  αμπέλια και ελαιώνες.   Η Μάλτα όμως φοβάται την Αίτνα, που συνεχώς βρυχάται δίπλα της στην Σικελία.  Παρόλα  αυτά, τα πολυώροφα κτήρια συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται.  Τόσες   μέρες στη Μάλτα και δεν είδαμε ούτε αγελάδες, ούτε  αιγοπρόβατα,  πουθενά στην εξοχή.  Δεν  συναντήσαμε αδέσποτα ζώα, όπως  σκύλους και  γάτες, παρά μόνο ζώα συντροφιάς, περασμένα με τα λουράκια, για την βόλτα τους στο λιγοστό πράσινο.  Ζήσαμε   κυριολεκτικά το παραμύθι, στο ‘Παραδεισένιο  Γλυκό Χωριό’ του θρυλικού και γενναίου ναύτη Ποπάη και της Ολίβια,  με τα είκοσι περίπου ξύλινα  σπιτάκια, που απέμειναν από την ομώνυμη ταινία. Για να γίνουν όλα αυτά, ήρθαν  από τον Καναδά και την Σουηδία,  πάρα πολλοί  τόνοι ξύλου.   Εργάστηκαν  το 1980-1982 περίπου  150 ξυλουργοί, για να τα φτιάξουν ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της ομώνυμης ταινίας,   ‘Ποπάη ο ναύτης’.                  Αμέτρητοι τουρίστες, με γκρουπ ή μόνοι τους κυρίως με παιδιά, επισκέπτονται τον φυσικό όρμο και το χαριτωμένο χωριό του Ποπάη  και της Ολίβια, ένα θεματικό πάρκο, από το  γνωστό παραμύθι.  Εκεί στην καφετέρια,  ήπιαμε ντόπιο  αναψυκτικό  και Μαλτέζικη μπύρα και στο εστιατόριο,  γευτήκαμε παραδοσιακές νοστιμιές. Επίσης  είδαμε την ταινία και παρακολουθήσαμε την ανάλογη μουσική παράσταση, του Ποπάη, που έτρωγε σπανάκι για να δυναμώσει, μαζί με την  παρέα του.  Πολλοί  τουρίστες, ακόμη και από την Αμερική,  απολάμβαναν θαλάσσια σπορ και μπάνιο, στα καταγάλανα  και  πεντακάθαρα νερά, του βραχώδους  κολπίσκου.                                                                                    Η ζωή στη Μάλτα δεν είναι ακριβή, αν και  οι μισθοί κυμαίνονται  από 2,500 χιλ ευρώ έως και 7, 500 χιλ. ευρώ. Υπάρχει Πανεπιστημιακή κοινότητα, όπου σπουδάζουν χιλιάδες φοιτητές, από όλα τα μέρη του Κόσμου, σε γλώσσες όπως Αγγλική, Ιταλική, Γαλλική  και ντόπια Μαλτέζικη. Οι τιμές είναι χαμηλές,  για παράδειγμα τα μαγνητάκια ενθύμια, στοιχίζουν από 2 ευρώ έως και 5 ευρώ. Τα καπέλα από 5 έως 8 ευρώ. Το  νερό είναι δυσεύρετο, διότι η Μάλτα δεν έχει αφθονία νερού. Έτσι  το μικρό μπουκάλι εμφιαλωμένο νερό, κοστίζει από 2 έως και 3  ευρώ.  Στα  τουριστικά είδη, είναι περίπου  οι τιμές ίδιες  με τις  δικές  μας, όπως  μια μπλούζα που κοστίζει από 8 εως 10 ευρώ.   Στο  εστιατόριο, μια πίτσα για δυο άτομα κοστίζει ανάλογα από 10 έως 15  ευρώ, σερβιρισμένη μαζί   με την σαλάτα. Γλυκά όπως μαγειριά με καρύδα και χαλβά παραδοσιακό, γευτήκαμε και στη Μάλτα.   Επίσης  παραδοσιακά προϊόντα, θα βρούμε όπως γνήσιο μέλι, αγνό ελαιόλαδο,  κρασί ντόπιο, γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ, κυρίως  από φραγκόσυκα και ειδικά τυριά λαδιού και διάφορα βότανα. Ακόμη   πολλά παραδοσιακά,  ντόπια χειροποίητα εργόχειρα, δαντέλες, κεντήματα και διάφορα πλεκτά,  θα τα βρούμε παντού σε πολλά καταστήματα.                                                                                                               Τα αρνητικά της Μάλτας, είναι η αλόγιστη και  συνεχής  δόμηση, που σταδιακά αλλοιώνει τον ιστορικό και παραδοσιακό χαρακτήρα, καθώς και την νησιωτική όψη της.  Το μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα,  που ούτε οι φωτεινοί σηματοδότες , ούτε τα πολλά υπόγεια τούνελ, καθώς και οι κυκλοφοριακές διακλαδώσεις, μπόρεσαν να το λύσουν, με την ατμόσφαιρα σε μερικά σημεία, να είναι αποπνικτική. Τα  ποδήλατα κινούνται ελάχιστα, από ότι οι πολλές μηχανές και τα αμέτρητα αυτοκίνητα, τα λεωφορεία, τουριστικά και δημόσια, που  είναι πάντα γεμάτα και τα ταξί που είναι  καλά οργανωμένα σε εταιρίες.                       Στα  αρνητικά να προσθέσουμε την πληθώρα τουριστών, που πνίγει το νησί και παρά τις προσπάθειες να διατηρηθεί καθαρό, κατέληξε με ξηλωμένα πεζοδρόμια, από   βανδαλισμούς μεθυσμένων  νεαρών και  με σκουπίδια και βρώμικους τους  περισσοτέρους δημόσιους χώρους, πλην των Αρχαιολογικών. Ωστόσο στη Μάλτα  και αν ακόμη βρεθείτε  σε ένα  λιμανάκι της, όπως στο Σαιντ Τζούλιανς, για να απολαύσετε το ευχάριστο,  απογευματινό, πορφυρόχρωμο ηλιοβασίλεμα, με την ντόπια θαλασσινή κουζίνα, έχετε στην εντύπωση ότι γύρω  σας αγκαλιάζει, ένα λιμάνι όπως αυτό του Πειραιά, πολύβουο με τεράστια κτήρια  και καθόλου νησιώτικο χρώμα.                                                                                                                        Παρόλα αυτά σε ένα ταξίδι,  παίρνουμε μαζί με τις αποσκευές μας, την καλή μας διάθεση. Μπορεί να  ξοδέψουμε πολλά λεφτά, για όλο το ταξιδιωτικό πακέτο και για τις έξτρα επισκέψεις, καθώς και  για τα διάφορα δώρα. Πάντα όμως γυρίζουμε πλουσιότεροι, σε αναμνήσεις και σε ταξιδιωτικές εμπειρίες.             Αφού  γνωρίζουμε τον πολιτισμό, την ιστορία, τον τρόπο ζωής, τους κατοίκους  και τα αξιοθέατα, κάθε χώρας  και αυτά  είναι η καλύτερη ανταμοιβή μας.                                                     Την ηλιόλουστη Μάλτα, είτε θα την ερωτευτείτε και θα θέλετε να πηγαίνετε κάθε χρόνο, είτε θα νοιώσετε πως μια επίσκεψη,  σας είναι αρκετή.                Ξανθίππη Αγρέλλη    24/9/2023

Ξανθιππη Αγρελλη για Μαλτα