Γράφει ο Γρηγόρης Νικολόπουλος
Η Μύκονος είναι για πολλούς το πρότυπο της επιτυχίας του ελληνικού τουρισμού. Ένα πολύ μικρό νησί με υπέροχες παραλίες και απαράμιλλο φως, που καταφέρνει και μαζεύει όσο χρήμα μαζεύουν μαζί πολλά άλλα μεγαλύτερα τουριστικά νησιά
Φιλοξενεί τα «κακομαθημένα παιδιά» του διεθνούς τζετ σετ που αναλίσκονται σε μια χυδαία επίδειξη πλούτου καίγοντας κυριολεκτικά εκατομμύρια, τα οποία φυσικά εισπράττουν οι τοπικοί και διεθνείς επιχειρηματίες (διότι πολλοί ξένοι επιχειρηματίες της νύχτας μεγαλουργούν πλέον στη Μύκονο). Οι τιμές των ακινήτων του νησιού ξεπερνούν ακόμη και αυτές των πολυτελέστερων θερέτρων του κόσμου και στους όρμους του πλέουν τα πολυτελέστερα γιοτ. Το χρήμα ρέει άφθονο στη Μύκονο, που είναι πράγματι από άποψη κερδοφορίας και εισαγωγής συναλλάγματος το πιο πετυχημένο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας.
Οσο επιτυχημένο θεωρείται το μοντέλο από επιχειρηματική άποψη, όμως, τόσο αποτυχημένο είναι από διοικητική. Στη Μύκονο τα ναρκωτικά κυκλοφορούν ανεμπόδιστα, η διεθνής πορνεία κάνει πάρτυ, το ξέπλυμα χρήματος, το λαθρεμπόριο και κάθε είδους παράνομη συναλλαγή και διακίνηση βρίσκονται στο ημερήσιο πρόγραμμα, η αυθαιρεσία και ανομία των πλουσίων είναι ανεκτή, το ίδιο και η βία των μπράβων. Κάθε προσπάθεια ελέγχου της κατάστασης από τις Αρχές πέφτει στο κενό και θα συνεχίσει να πέφτει στο κενό καθώς το χρήμα φαίνεται να είναι περισσότερο από την κρατική ισχύ. Το κράτος έχει αποτύχει στη Μύκονο. Το χειρότερο όμως είναι ότι έχει αποτύχει παταγωδώς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, και τελικά οι ίδιοι οι Μυκονιάτες. Κονομάνε μεν, αλλά μέχρι εκεί. Το νησί τους δεν διαθέτει υποδομές, τον χειμώνα νεκρώνει, δεν υπάρχουν στόχοι πέραν του πλουτισμού με κάθε τρόπο. Με λίγα λόγια, το νησί έχει καταστραφεί από την απληστία και την ασυδοσία. Η ακραία κατάντια της είναι ότι δεν έχει καταφέρει καν να δημιουργήσει υποδομές αποχέτευσης και πνίγεται από τις ακαθαρσίες και την μπόχα το καλοκαίρι που γεμίζει τουρίστες.
Στον αντίποδα της Μυκόνου, βρίσκεται η Σύρος, ένα νησί με σοβαρές υποδομές και ασφάλεια, με μία από τις ωραιότερες, αν όχι την ωραιότερη πόλη της Ελλάδας, την Ερμούπολη, με πολύ λιγότερα τουριστικά έσοδα και πολύ χαμηλότερες τιμές ακινήτων, αλλά με πιο βιώσιμη ανάπτυξη, λόγω μόνιμου πληθυσμού και μάλιστα σχετικά υψηλού μορφωτικού και πολιτισμικού επιπέδου και λόγω σοβαρών επιχειρήσεων – πέραν των τουριστικών. Ενα τρίτο παράδειγμα είναι η Σίφνος. Τουριστικό νησί με πολλά έσοδα από τον τουρισμό, με παράδοση στην αγγειοπλαστική και τη μαγειρική, με εξαιρετικά υψηλής ποιότητας προϊόντα, το οποίο -σε αντίθεση με τους Μυκονιάτες- οι κάτοικοί του προστατεύουν με μεγάλη επιμέλεια. Με διαφορά το καθαρότερο νησί της Ελλάδας, όλα λειτουργούν ρολόι, δεν υπάρχουν σκουπίδια πουθενά, όλα συντηρούνται, όλα βάφονται, όλα είναι περιποιημένα. Εχει νυχτερινή ζωή, έχει ποιοτική διασκέδαση, έχει κουλτούρα, έχει δικό της χαρακτήρα.
Και άλλα νησιά των Κυκλάδων όπως η Ανδρος, η Νάξος, η Τήνος διαθέτουν δικές τους αρετές και προσωπικότητα. Εκεί η αποτελεσματικότητα της Πολιτείας είναι σχεδόν επαρκής, και αυτό διότι η πίεση από τον πλούτο και τη διεθνή παρανομία είναι ασήμαντη ή και ανύπαρκτη. Το κακό όμως είναι ότι ήδη έχει ξεκινήσει μια αναπαραγωγή του μοντέλου της Μυκόνου σε κάποια νησιά, κυρίως στην Πάρο, της οποίας οι τουριστικοί επιχειρηματίες αντιγράφουν με λύσσα τους Μυκονιάτες συναδέλφους τους. Η Πάρος λόγω μεγαλύτερου μεγέθους είναι ευκολότερο να αντισταθεί, αλλά κάποιες περιοχές της, όπως η Νάουσα, έχουν ήδη «μυκονοποιηθεί» και αυτό είναι κακό σημάδι για το νησί.
Το ερώτημα είναι τι κάνει η Πολιτεία για αυτά, τι παράδειγμα δίνει, τι ανέχεται και πόσο είναι διατεθειμένη να ανεχθεί την παρανομία χάρη του χρήματος. Και πόσο οι τοπικές κοινωνίες είναι ανεκτικές στις έκνομες συμπεριφορές, στην παρανομία και την αλλοτρίωση των νησιών τους. Ειδικά οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα παρέμβασης και θέσπισης κανόνων στα νησιά και γενικότερα σε μικρότερες κοινότητες απ’ ό,τι έχουν στις μεγάλες πόλεις. Και κατά συνέπεια πρέπει να ασκήσουν κάθε δυνατότητα ισχύος που έχουν για να προστατεύσουν τα νησιά και να θέσουν τους όρους μιας βιώσιμης μακροπρόθεσμα και πιο ανθρώπινης ανάπτυξης που και το εισόδημα των κατοίκων θα αυξάνει διαρκώς, αλλά και την ποιότητα ζωής τους θα εξασφαλίζει.
Το οικονομικό μοντέλου της Μυκόνου είναι μια παγίδα την οποία τα υπόλοιπα νησιά πρέπει να αποφύγουν. Και κάποια στιγμή, φυσικά, θα πρέπει και εκεί το κράτος να ελέγξει κάπως την εφαρμογή των νόμων, αλλά και οι Μυκονιάτες να βελτιώσουν τις υποδομές τους και να διαμορφώσουν κάποιο μακροπρόθεσμα βιώσιμο περιβάλλον.
