Η Τσικνοπέμπτη τα τσικνιστά τα τραπεζώματα και τα παραδοσιακά Κώτικα κατιμέρια της Σαρακοστής | Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη

Η Τσικνοπέμπτη τα τσικνιστά τα τραπεζώματα και τα παραδοσιακά Κώτικα κατιμέρια της Σαρακοστής.

(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη    Κως -20/2/25- )

Πλούσιο τραπέζωμα, γλέντια, χορός, μουσική, τραγούδι  και άφθονο φαγητό, με κρέας.                        Αυτή  είναι η  Τσικνοπέμπτη, που είναι η Πέμπτη,  ημέρα της δεύτερης εβδομάδας της κρεατινής, του Εκκλησιαστικού Τριωδίου και τρεις εβδομάδες, πριν την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής . Αυτή  την εβδομάδα, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, προετοιμάζονται και για την νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής. Έτσι  την Τσικνοπέμπτη τρώνε μεγάλες ποσότητες, κυρίως  από κόκκινο ψητό κρέας και πίνουν συνήθως κόκκινο κρασί.  Σε γιορτινό κλίμα, με γλέντι, χορό και τραγούδι,  προσπαθούν να καταναλώσουν τα κρεατικά του σπιτιού, πριν την μεγάλη νηστεία. Την  ονόμασαν Τσικνοπέμπτη,  διότι   η λέξη προέρχεται από την τσίκνα.  Επειδή   την ημέρα αυτή, πρέπει το κρέας να το ψήνουν και να λειώνουν το λίπος, από τα χοιρινά κρέατα.  Ο ιδιαίτερος καπνός και η μυρωδιά,  που βγάζει η τσίκνα από το ψήσιμο, έδωσε αυτό το όνομα,  στην Τσικνοπέμπτη. Με  το τσίκνισμα των κρεάτων την Τσικνοπέμπτη,  ξεκινούν και οι εκδηλώσεις για την  Αποκριά, που κορυφώνονται με την εξόρμηση στην εξοχή την  Καθαρά Δευτέρα, στα λεγόμενα νηστίσιμα κούλουμα. Η  Τσικνοπέμπτη  με τα τσικνιστά κρέατα, γιορτάζεται έντεκα μέρες πριν από την Καθαρά Δευτέρα. Ο λόγος της κρεοφαγίας των τσικνιστών, με λουκάνικα και χοιρινό ή άλλο κόκκινο κρέας,  την ημέρα Πέμπτη, είναι γιατί η Τετάρτη και η Παρασκευή, αποτελούν σημαντικές μέρες νηστείας για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς.         Για αυτό επιλέχτηκε η ενδιάμεση ημέρα, η Πέμπτη η αλλιώς η Τσικνοπέμπτη. Η προέλευση αυτού του εθίμου, χάνεται στις μέρες του Βυζαντίου και φτάνει ως την Αρχαία Ελλάδα. Την  συνδέουν με τις Βακχικές γιορτές των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά και αργότερα των Ελληνο-Ρωμαίων, προς τιμή  του κρασοκανάτα μέθυσου, του  Βάκχου Διόνυσου. Το πλούσιο φαγοπότι, ήταν για αυτούς μια ιδιαίτερη ιεροτελεστία,   για  το ξεκίνημα της Άνοιξης, με κέφι, χορό, γλέντι και ευωχία, για την πλούσια ευφορία της  γης.   Στην Τσικνοπέμπτη και στην περίοδο της Αποκριάς, συναντάμε στη χώρα μας διαφορετικά είδη διασκέδασης, αλλά και πολλά ήθη και έθιμα, ξεχωριστά στον κάθε τόπο. Καθαρά Δευτέρα και ακολουθεί η εβδομάδα της Τυρινής, τότε οι νοικοκυρές στην Κω, φτιάχνουν και τα νηστίσιμα, στριφτά και νόστιμα,  τυροκούλουρα ή αλλιώς τα  κατιμέρια. Αναφορικά με τα παραδοσιακά κατιμέρια, αυτά είναι τηγανητά κουλούρια,  με ζύμη  και γεμιστά με τυρί,  που τα φτιάχνουν την περίοδο των Απόκρεω.  Στο  νησί  μας αλλά και σε άλλα νησιά, γίνονται  με διάφορες παραλλαγές,  κυρίως την Αντιμάχεια  και στο Μαστιχάρι, όπου τα τιμούν ιδιαιτέρως, την εβδομάδα της Τυρινής του Εκκλησιαστικού Τριωδίου.  Η συνταγή είναι απλή. Υλικά  για τα κατιμέρια. 250 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις-ένα  φλιτζάνι νισεστέ ή κορνφλάουρ-  3-4 αυγά- ένα τέταρτο  φλιτζανιού ελαιόλαδο –  δυο κουταλιές  σούπας μαλακό βούτυρο – λίγο αλάτι-  και λίγο λάδι, για το τηγάνισμα. Για  τη γέμιση.-Ανακατεύουμε  μισό κιλό ανθότυρο – ή άσπρη φρέσκια μυζήθρα – με δυο αβγά.- Για το σιρόπι.- Ένα  φλιτζάνι ζάχαρη- ένα φλιτζάνι νερό- μισό φλιτζάνι μέλι-δυο  ξυλάκια κανέλας- και το χυμό από ένα λεμόνι. Για το σερβίρισμα, βάζουμε σκόνη κανέλας και λίγο μέλι.- Η Διαδικασία- Χτυπάμε τα αυγά για δέκα λεπτά, προσθέτουμε το αλεύρι  λίγο, λίγο,  το νισεστέ ή το κορνφλάουρ, το βούτυρο, το ελαιόλαδο και το αλάτι. Ζυμώνουμε καλά τη ζύμη, ώσπου να μην κολλά. Την  αφήνουμε να ξεκουραστεί, για μια περίπου ώρα. Παράλληλα   ετοιμάζουμε τη γέμιση, αφού  λιώσουμε το φρέσκο ανθότυρο ή τη μυζήθρα , το ρίχνουμε στα χτυπημένα  αυγά. Χωρίζουμε τη ζύμη και σε αλευρωμένη επιφάνεια, ανοίγουμε μακρόστενες λωρίδες  πλάτους  τέσσερα δάκτυλα.     Τις γεμίζουμε με το κουτάλι και τις στρίβουμε σε    ρολάκια, όπως τα μπουρεκάκια.  Τα  διπλώνουμε και τα πιέζουμε  με τον πλάστη, για να πλατύνουν και τα τηγανίζουμε σε καυτό λάδι,  μέχρι να ροδίσουν. Τα  βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα και τα αφήνουμε,  για να στραγγίξουν. Αφού  βράσουμε τα υλικά για  το σιρόπι, για δέκα λεπτά, τα περιλούζουμε με το πηχτό σιρόπι. Πρέπει  να είναι χλιαρό και  όχι πολύ καυτό, το σιρόπι. Στο τέλος πριν τα σερβίρουμε, πασπαλίζουμε  τα ‘κατιμεράκια,’ με λίγο μέλι και σκόνη  κανέλλας.                                            Καλή   όρεξη και καλή επιτυχία.                                     ΥΓ. Η συνταγή είναι της αξέχαστης πεθεράς μου, της Αντιμαχίτισσας νοικοκυράς, Χριστοφιλίνας- Χριστινας Γεώργιου Αγρέλλη, που έφυγε 102 ετών πλήρης ημερών, πριν λίγα χρόνια στο Μαστιχάρι. Καλή Τσικνοπέμπτη  και χαρούμενες Απόκριες.

Ξανθίππη Αγρέλλη