Επιμέλεια: Νίκος Σταμ. Μανούσης: Ιδού ο Νυμφίος έρχεται Νικολάου Γύζη

Από
aegeanews
-
0
469

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ 1842-1901

 Ο Νικόλαος Γύζης, ύστερα από μία σειρά έργα εσωτερικής κρίσεως και πάλης με τον εαυτό του, καταλαμβάνεται από έναν εναγώνιο εσωτερικό προβληματισμό, τον βασανίζουν μεταφυσικές σκέψεις, έννοιες άναρχες και άπειρες, όπως η έννοια του θείου! Η γέννησις, η ζωή, ο θάνατος, και μετά; 

«Συνέλαβα δε και μίαν μεγαλοπρεπεστάτην ιδέαν, την οποίαν ίσως εκτελέσω εφέτος. Είναι αυτή θρησκευτική…» (1)

Είναι η περίοδος, που ο καλλιτέχνης μέσα στο λίκνο της δόξας του αρχίζει να δοκιμάζεται από την ματαιοδοξία της ζωής. Τα ρήματα του Θεανθρώπου Ιησού αντιλαλούν μέσα από τους κραδασμούς της πίστεως. Είναι η ώρα που πρέπει να πραγματώσει τον ουράνιο ανασασμό που νιώθει μέσα του, να τον εκδηλώσει με χρώμα και φως, αυτό που εδώ και χρόνια μάχεται να το εκφράσει. Είναι η στιγμή πλέον που αισθάνεται τον εαυτό του ικανό και άξιο να πραγματώσει το μεγαλοπρεπές όραμά του.

Οι πρώτες απόπειρες

Ήδη η ιδέα έχει ωριμάσει μέσα του. Δεν του μένει πλέον παρά να δοκιμάσει να την συλλάβει με τα ζωγραφικά του μάτια, και να την εκτελέσει με τον χρωστήρα του. Όμως ο φτερωτός του Πήγασος, που τον συνεπαίρνει στον αιθέρα, έρχεται τόσο ξαφνικά και απρόσμενα, γι’ αυτό βρίσκεται σε εγρήγορση. Θα προετοιμάσει τα σύνεργα της τέχνης του, όπως θα γράψει σε επιστολή του από το Μόναχο στις 24 Σεπτεμβρίου 1894. «…Αφ’ ότου είμεθα εδώ, η εργασία μου ήτο ελάχιστη και εν τούτοις πολύ μεγάλη. Ελπίζω ότι τον συνάδελφό μου (Άγγελον) Γαβριήλ τον επινόησα καλά, αυτό αποδεικνύεται τουλάχιστον από ένα εκ των τελευταίων μου σκίτσων. Και ο παράδεισος (Ιδού ο Νυμφίος Έρχεται) ήλθε πλησιέστερα και εύχομαι να έχω τα δυνάμεις αυτά τα δυό έργα να τα εκτελέσω…»  Η επινοητικότητα του Γύζη είναι μοναδική, με την οποία μάλιστα μπόρεσε να αποδώσει τον άπειρο κόσμο των πνευμάτων που περιβάλλουν τον Νυμφίο Κριτή. Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό, αλλά και με θεολογικό βάθος.

Το θέμα αναπτύσσεται επάνω σε σκοτεινό φόντο, όπου κυριαρχούν οι διαβαθμίσεις του μαύρου χρώματος, και με ελεύθερες πινελιές μπλε χρώματος. Πιστός στην ευαγγελική περικοπή ο Γύζης, δεν θέλησε να κάνει καμία καινοτομία στο έργο του «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός». Κατά συνέπεια, η όλη σκηνή του θέματος εξελίσσεται σε έναν προ-κοσμικό χώρο, προγενέθλιο σκότος, σύμβολο του κοσμικού χάους, αλλά και αιτία της εμφάνισης κάθε γενεσιουργικής δύναμης.

Μέσα σ αὐτό το απέραντο σκότος, η παρουσία του Νυμφίου «Εν Δόξη», υποβάλλει στον θεατή ιεροπρέπεια, δέος, αλλά και αίσθημα αυτοκριτικής. Οι βαθύτεροι λόγοι που οδήγησαν τον ζωγράφο να καταπιαστεί με αυτό το θέμα δεν στάθηκε δυνατόν να ανιχνευθούν επαρκώς ούτε και με την μελέτη των επιστολών του. Πιθανόν να αποτελούν κομμάτι από τον αθέατο μυστικό κόσμο του Γύζη.

Ο Νικόλαος Γύζης τελειώνει την καλλιτεχνική του σταδιοδρομία με αυτό το θρησκευτικό έργο, όπως άρχισε με ένα άλλο θρησκευτικό έργο, τον «Ιωσήφ στην φυλακή». Ένα θέμα παρμένο από τη Παλαιά Διαθήκη και τελειώνει με ένα θέμα που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη.

Νίκος Στ. Μανούσης

Νευρολόγος – Ψυχίατρος
Αντιπρόεδρος ΔΙΙΚΩ

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ