O εναλλακτικός τίτλος αυτού του άρθρου θα μπορούσε να είναι «Δεν είναι τι λες, αλλά πώς το λες».
Ο Γάλλος συγγραφέας Λα Ροσφουκώ είχε πει ότι «Το βασικό στοιχείο μιας καλής συζήτησης δεν είναι τόσο η εξυπνάδα, όσο η εμπιστοσύνη», ενώ ο Αμερικανός συγγραφέας Stanley Horowitz είχε επισημάνει ότι «Τίποτε δεν υποβιβάζει τόσο πολύ το επίπεδο μιας συζήτησης όσο το να υψώνεις τη φωνή».
Η συζήτηση έχει τη δική της «τέχνη». Τι κι αν μιλά κάποιος ακατάπαυστα: αυτό δεν τον καθιστά καλό (συν)ομιλητή.
Ζούμε σε έναν κόσμο που -στο μεγαλύτερο μέρος του- αγνοεί τους κανόνες που καθιστούν ορθή την επικοινωνία δύο ή περισσότερων ανθρώπων.
Με άλλα λόγια, μιλάμε αλλά δεν συνεννοούμαστε.
Ο καλός συνομιλητής έχει δεξιότητες που καλλιεργήθηκαν σε βάθος χρόνου και δεν αφορούν απαραίτητα τις γνώσεις του: έχουν να κάνουν κυρίως με την αντίληψή του για τον κόσμο που τον περιβάλλει, τις αρετές της προσωπικότητάς του, τον τρόπο που επιλέγει να αποτυπώσει με λέξεις της σκέψεις του και τον «χώρο» που αφήνει στους άλλους να εκφράσουν τις δικές τους.
Ο καλός συνομιλητής είναι παράλληλα καλός ακροατής.
Ποια είναι τα λάθη που κάνουμε ως συνομιλητές;
1) Αρνητισμός: Ισως να σου έχει συμβεί: βρίσκεσαι στον χώρο της δουλειάς και απευθύνεσαι σε κάποιον για να ζητήσεις ή να ρωτήσεις κάτι. Ο μικρός διάλογος που επέλεξες να ανοίξεις γίνεται αμέσως ένας μικρός «εφιάλτης» όταν αντιλαμβάνεσαι την αρνητική διάθεση του άλλου και την απροθυμία του να επικοινωνήσει μαζί σου. Η θετική και η αρνητική διάθεση είναι «κολλητικές». Μεταδίδονται από τον ένα συνομιλητή στον άλλον.
Ενας διάλογος γίνεται τοξικός για τον έναν, όταν ο άλλος εκφράζει την πιο αρνητική εκδοχή της διάθεσής του.
Δεν λέμε ότι είναι εύκολο να είσαι πάντα «πρόσχαρος συνομιλητής», αλλά σίγουρα η αρνητική διάθεση των συνομιλητών δεν οδηγεί εύκολα στην καλή συνεννόηση.
2) Θες να είσαι ο «κυρίαρχος» στη συζήτηση: Ο χαρακτήρας των συνομιλητών είναι ένας παράγοντας που κρίνει σε μεγάλο βαθμό την αρχή, την εξέλιξη και την έκβαση μιας συζήτησης.
Αν είσαι άτομο που θέλει οπωσδήποτε να επιβάλλει την άποψή του, τότε έχεις ακόμα δουλειά μέχρι να μάθεις την «τέχνη του διαλόγου». Οταν εκφράζεσαι με σεβασμό στον συνομιλητή σου, όταν έχεις επιχειρήματα που αιτιολογούν την άποψή σου και περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να τα προβάλλεις, όταν ξέρεις να ακούς και δεν διακόπτεις, τότε, ο λόγος σου έχει δύναμη.
3) Διορθώνεις συνεχώς τους άλλους (ή αλλιώς κάνεις «σπάσιμο νεύρων»): Οταν διακόπτεις τον άλλον για τα γραμματικά ή συντακτικά λάθη του, όταν συνεχώς επεμβαίνεις στη ροή του άλλου του άλλου και δεν τον αφήνεις να εκφραστεί, τότε αγνοείς έναν από τους βασικούς κανόνες επικοινωνίας.
Οταν ο ένας γίνεται εμπόδιο στην έκφραση του άλλου, τότε ο διάλογος είναι «καταδικασμένος».
4) «Εγώ, εγώ, εγώ…»: Αν επαναλαμβάνεις συχνά αυτή τη λέξη όταν μιλάς, μάλλον η ανάγκη σου να προβάλλεις τον εαυτό είναι μεγαλύτερη από την ανάγκη σου να επικοινωνήσεις.
Ενας άνθρωπος που μιλά συνεχώς για τον εαυτό του δείχνει ότι έχει ανάγκη για αποδοχή και αυτό παρεμποδίζει σε αρκετά μεγάλο βαθμό την επικοινωνία του με τους άλλους. Παρατήρησε τον τρόπο που μιλάς: αν η λέξη «εγώ…» χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο έκφρασής σου, τότε χρειάζεσαι «δουλειά» με τον εαυτό σου.
5) Μιλάς πολύ γρήγορα: Μην βιάζεσαι να εκφράσεις τις σκέψεις σου, σαν να παραμονεύει μια αόρατη κλεψύδρα. Η ταχύτητα του λόγου των συνομιλητών είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του διαλόγου. Όταν υπάρχει ηρεμία και σταθερός ρυθμός, τα νοήματα αλλάζουν. Ο διάλογος γίνεται καρποφόρος.
