Η Τσικνοπέμπτη, οι Αποκριές και το έθιμο της Κοκκάλας, στην Κω

7
10342
Ψαλίδι / Άγ. Γαβριήλ / Εξοχή, Κως

Η Τσικνοπέμπτη, οι Αποκριές και το έθιμο της Κοκκάλας, στην Κω

(Γράφει η Ξανθίππη Αγρέλλη)

Τσικνοπέμπτη και μετά carnaval – Καρναβάλι, δηλ. η αμέσως επόμενη περίοδος αποχής από το κρέας, σύμφωνα με την  Λατινικά. Η Τσικνοπέμπτη λέγεται έτσι, διότι παραδοσιακά τσικνίζουν στα κάρβουνα και δεν μαγειρεύουν το κρέας.  Η απομάκρυνση από την κρεατοφαγία και η απόλαυση κρέατος την τελευταία Κυριακή του Τριωδίου,  προ της Καθαράς Δευτέρας και της Μεγάλης Σαρακοστής,  λέγεται Καρναβάλι και  Κυριακή της Απόκρεω.  Οι Αποκριές πριν την Σαρακοστή, γιορτάζονταν στα χωριά, με ιδιαίτερα σκωπτικό τρόπο. Πολλές  φορές, οι γυναίκες ντύνονταν άνδρες και οι άνδρες γυναίκες, μουτζουρώνοντας τα πρόσωπα τους, για να μην αναγνωρίζονται. Γυρνούσαν  τα σπίτια ή ακολουθούσαν την φοβερή Κοκκάλα, στις γειτονιές.  Αυτή ήταν φτιαγμένη από κεφαλή πεθαμένου γαιδάρου, αποξηραμένη και στερεωμένη σε ένα ξύλο, για να μπορούν να την χειρίζονται ανάλογα.  Την  κρατούσε ένας, σκεπασμένος μεταμφιεσμένος, με ένα υφαντό χράμι. Με  το που σκοτείνιαζε, έβγαινε στα πέτρινα σοκάκια και στις γειτονιές του χωρίου, παρέα με ντυμένες καμουζέλες ή μασκαράδες. Στο  μπροστινό μέρος η κοκκάλα, είχε κρεμασμένη  μια μαντροκουδούνα και ήταν ο φόβος και ο τρόμος, κυρίως των παιδιών. Αυτός  που κρατούσε την κοκκάλα, χόρευε ένα ειδικό πηδηχτό και αστείο  χορό, ενώ έπαιζαν τα παραδοσιακά όργανα μουσική. Μαζί  με τις καμουζέλες, ακολουθούσαν και διασκέδαζαν και οι   μασκαράδες  ή τα αλαφάκια, που ήταν όλοι βαμμένοι με κάρβουνο και   μουτζουρωμένοι με την  καπναιθάλη του τζακιού. Ήταν  δε  σκεπασμένοι με χράμια και πολύχρωμες υφαντές, στον αργαλειό κουρελούδες. Το σούρουπο,  γύρναγαν στους δρόμους ή κτύπαγαν τις πόρτες στις αποσπερίδες και οι νοικοκυραίοι τους κερνούσαν άφθονο ούζο,  κρασί, γλυκίσματα  και παραδοσιακούς μεζέδες.  Αργά το βράδυ, έκαιγαν το στοιχειό της κοκκάλας, στην πλατεία του χωριού.  Πολλές φορές οι μεταμφιεσμένοι, όταν συναντούσαν περαστικούς στο δρόμο,  τους πέταγαν αλεύρι στο πρόσωπο και έκαναν έτσι, τα αλευρώματα. Μέχρι  σήμερα το έθιμο της ‘κοκκάλας’, αναβιώνει μέσα από διάφορους ντόπιους, Πολιτιστικούς Συλλόγους την περίοδο της Αποκριάς.                                                      Τις Αποκριές το ‘carnival’ τις  γιορτάζουν κατά το  μήνα Νοέμβριο και οι Δυτικές Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές χώρες, καθώς  στον Καναδά και στην Αυστραλία, όπου μεταμφιέζονται και τις λένε  Halloween- (Χάλοουιν.)  Οι  Αποκριές θεωρούνται  απομεινάρι των Διονυσιακών εορτών, των Αρχαίων Ελλήνων. Χαρακτηρίζονται  δε, από ασταμάτητο  χορό, κέφι και τραγούδι. Το  γλέντι συνοδεύει και  το κρασί, που ρέει άφθονο, καθώς επίσης και τα σκωπτικά πειράγματα. Στα χωριά τραγουδούσαν τα Αποκριάτικα, αστεία δύστυχα, όπως αυτό.  ‘Ήρθαν  οι Αποκριές, που σαρτούνε οι λωλές.                                                                                      Οι λωλές και οι παλαβές και χορεύουν, γριές και νιές’.

Σ.Σ.(σαρτούνε δηλ. χοροπηδάνε)                                  Ξανθίππη Αγρέλλη

7 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Ο τόπος δεν έχει παράδοση.Δεν έχει τοπική παραδοσιακή μουσική.Δεν έχει τοπικούς χορούς.Δεν έχει ήθη και έθιμα.Πως θα έχει καρναβάλι; Κάτι πανηγύρια προσπαθούν να κρατήσουν αλλά η μουσική και οι χοροί είναι από άλλα νησιά.Συμμετεχουν και παίζουν οι ίδιοι και οι ίδιοι.Το νησί έχει γίνει τουριστικό, πάρτε το χαμπάρι.Ποιο Πυλί και ποια Αντιμάχεια; Άσε τους Μάο Μάο στην Κεφαλο που νομίζουν ότι είναι τό κέντρο της γης.Κως παπαλα….all inclusive, Airbnb, επιδόματα ανεργίας και delivery cafe… Μετά σας φταίνε τα προμαζεματα.. Αλλά τόν χειμώνα τρέχετε στα μέρη τους για διακοπές… Άξιοι της μοίρας μας….

    • Όχι το τουριστικό μοντέλο των 80ς και 90ς που έφερνε έσοδα χωρίς να αλλοιώσει τα τοπικά δρώμενα.
      Αυτό με τα προμαζέματα άστο καλύτερα, έχει σχέση με την ενσωμάτωση στην Κοινωνία.Δες πόσοι είσασταν τότε και πόσοι θα έρθουν σε λίγες βδομάδες .Χιλιάδες εργάτες τουρισμού απ όλο τον κόσμο σ ένα νησί που η φτώχεια εξαπλώνεται, ενώ ο Τουρισμός ευημερεί. Μην κοιτάς τις πλούσιες βίλλες, τα αμάξια, ρίξε μια ματιά στον κόσμο, στην κίνηση. Πήγαινε μια βόλτα έξω.
      Παράδοση,ήθη,έθιμα,τοπικοί χοροί υπάρχουν.Ευτυχία δεν υπάρχει πια για να τα αναστήσει κάποιος.
      ‘Πανταχού δια το άνισον η στάσις’ έγραψε ο Αριστοτέλης στα ‘Πολιτικά’ του .
      Με 900 ευρώ επί 5 μήνες που να βρει όρεξη ?Μόνο με ναρκωτικά,βιάγκρα και ψυχοφάρμακα ‘περνούν καλά’ όσοι διαμένουν και τις 4 εποχές.
      Οι κατά φαντασίαν ευτυχισμένοι ξέρεις καλά για τι μιλούν.

    • …άξιος της μοίρας σου είσαι εσύ!! O τόπος έχει και μουσική και έθιμα και παραδόσεις, απλά με το πέρασμα των χρόνων οι νέες γενιές δεν τα τηρούν και δεν τα συνεχίζουν!! Κατάλαβες πολύξερε;

  2. Η κηδεία του Πολιτισμού είναι χαρακτηριστικό των φιλελεύθερων.

    https://www.youtube.com/watch?v=BwZ7AuCwOiw
    Θεραπεύει λέει αδικίες δεκαετιών, χωρίς ρεπό οι ξενοδοχοϋπάλληλοι για 150 ημέρες, και όμως υπάρχει μια γνωστή ηλίθια που βγαίνει και λέει ότι είναι και ευνοούμενη !!!!!

  3. ΕΣΥ ΠΟΥ ΓΡΑΦΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΛΗΣ ΤΟΥΣ ΚΩΟΥΣ ΠΟΙΟΣ ΣΕ ΠΡΟΣΚΑΛΕΣΕ ΝΑ ΕΡΘΗΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ? ΕΡΧΟΣΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΣΕΠΟΝΕΤΕ ΚΑΜΠΟΣΑ ΕΥΡΟΥΛΑΚΙΑ ΠΗΓΑΙΝΕΤΕ ΣΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΣΑΣ ΤΟ ΠΑΙΖΕΤΕ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΜΕ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΠΟΥ ΒΓΑΛΑΤΕ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ ΚΑΙ ΜΑΣ ΒΡΙΖΕΤΕ ΑΝΤΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΕΙΤΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΑΝΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΝΑΤΕ , ΕΧΩ ΑΝΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ ΠΟΥ ΠΑΤΗΣΕ ΤΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟ ΑΓΑΠΗΣΕ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΕΡΑΣΙΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΓΙΑΤΙ ΕΔΩ ΕΦΤΙΑΞΕ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΕΚΑΝΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΛΛΑ ΟΛΟ ΑΥΤΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΑΝ ΕΧΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ,ΑΝΤΕ ΚΑΙ ΑΝ ΔΕΝ ΣΟΥ ΑΡΕΣΗ ΚΑΡΑΒΙΑ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΕΧΗ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΚΑΛΟ.

    • Εσύ τώρα που λες ότι ξέρεις, συγκρίνεις το καρναβάλι της Πάτρας,της Ξάνθης, της Κοζάνης, με την Κοκκάλα και τα γαϊδουράκια στο Πυλί; Συγκρίνεις τα μουσικά σύνολα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που παίζουν τοπικά με έναν λαουτιερη, που το μισό πρόγραμμα παίζει κρητικά;Που χορεύεις καλυμνικη σούστα και ροδιτικο γιατί δεν έχεις χορό τοπικό; Χριστούγεννα τίποτα, Πάσχα σας έμαθαν τα προμαζεματα να ψήνετε και να σουβλιζετε, πανηγύρια σε ξωκλήσια με τον ίδιο κόσμος να πηγαίνει σε όλα, Ιπποκράτεια χωρίς φαντασία και ενδιαφέρον.Ετσι σε έμαθεν, έτσι λες . Άκου λέει να φύγουμε, από πού; Άκου λέει να πούμε ευχαριστώ, γιατί δεν δουλεύουμε;Τσομπανα ήσουν, Τσομπανα παρεμεινες…..

  4. Αφιερώνω μια Κεφαλιανή παροιμία [σ΄ενα τόπον έλαχα και ότι κάνουν, έκανα].Είναι άδικο για να μην πω ανήθικο να κατηγορείς τον τόπο και τους ανθρώπους του,άλλωστε είναι δική σου επιλογή που θα μένεις,δεν σε υποχρέωσε κανείς.Και μια και μιλάμε για το έθιμο της κοκκάλας,έχει επικρατήσει μια φράση [μην μας παίζεις την κοκκάλα] που σημαίνει,μην μας κοροιδεύεις.Να είμαστε όλοι καλά

Γράψτε απάντηση στο Πως δεν έχει.Το μεγαλύτερο καρναβάλι είναι της TUI. Ακύρωση απάντησης