«Προσπάθειες γίνονται από την κυβέρνηση, αλλά τα κενά είναι τεράστια. Οι προσλήψεις 5.000 ιατρών και νοσηλευτών, όταν χρειάζονται 25.000, είναι σταγόνα στον ωκεανό».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΕΜΠΙΛΗ
Η Υγεία υπήρξε πάντοτε ένας από τους πιο ευαίσθητους και νευραλγικούς τομείς της δημόσιας ζωής. Ένας τομέας για τον οποίο διαχρονικά εξαγγέλλονταν πολλά, αλλά γίνονταν λίγα. Σε μια εποχή που, παρά τις όποιες προσπάθειες, η Δημόσια Υγεία ταλανίζεται και συρρικνώνεται από τα Μνημόνια και τις πολιτικές λιτότητας, τα «Επίκαιρα» συνομίλησαν με τον καθηγητή Καρδιολογίας, αντιπρόεδρο της Βουλής, βουλευτή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και πρώην υπουργό Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Δημήτρη Κρεμαστινό. Έναν άνθρωπο που γνωρίζει όσο λίγοι τα σοβαρά ζητήματα και τις παθογένειες του χώρου…
Μπορεί επιτέλους η Ελλάδα να αποκτήσει ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας όπως το οραματίστηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου;
Δυστυχώς, η απάντηση είναι όχι. Κι αυτό γιατί για να λειτουργήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας –νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, αγροτικά ιατρεία και ΕΚΑΒ– χρειάζεται ετησίως 35-40 δις ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο τελευταίος γνωστός προϋπολογισμός του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας ανήλθε σε 154 δις ευρώ. Συνολικά το βρετανικό Σύστημα απασχολεί περί τους 1.300.000 εργαζόμενους, όντας ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στον κόσμο μετά τα υπουργεία Άμυνας της Κίνας και των ΗΠΑ. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, γιατί είναι ακατόρθωτο με τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας της χώρας να αποκτήσουμε Σύστημα Υγείας ανάλογο του βρετανικού, του σουηδικού ή του καναδικού. Απλώς λείπουν οι πόροι.
Δεν αναγνωρίζετε ότι γίνονται προσπάθειες;
Ασφαλώς, ναι. Τα κενά όμως είναι τεράστια. Το να προσλαμβάνεις γιατρούς και νοσηλευτές της τάξεως των 5.000 ατόμων, όταν χρειάζονται 25.000, αντιλαμβάνεστε ότι είναι σταγόνα στον ωκεανό. Όταν, μάλιστα, οι γιατροί που προσλαμβάνονται είναι επικουρικοί ή «οκταμηνίτες» μέσω του ΚΕΕΛΠΝΟ δεν μπορούν να ενσωματωθούν αξιόπιστα στο ΕΣΥ. Αλλά δεν είναι μόνο η ανεπάρκεια στον αριθμό γιατρών και νοσηλευτών, είναι και η ανεπάρκεια των υποδομών.
Τι εννοείτε με αυτό;
Να σας δώσω ένα παράδειγμα που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί: σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας, το «Αττικόν», ο μαγνητικός τομογράφος έχει πάψει να λειτουργεί εδώ και δυόμισι χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα οι ασθενείς παραπέμπονται για μαγνητικές τομογραφίες στα ιδιωτικά κέντρα. Αντιλαμβάνεστε ότι εάν είχε αντικατασταθεί ο μαγνητικός τομογράφος μέσα σε ένα λογικό χρονικό διάστημα, η αξία του θα είχε αποσβεστεί από τις εξετάσεις. Σε οποιοδήποτε Σύστημα Υγείας η αντικατάσταση θα γινόταν μέσα σε μία εβδομάδα. Οι ελλείψεις είναι τεράστιες…
Τι πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να πράξει η κυβέρνηση;
Δυστυχώς, το υπουργείο Υγείας ασχολείται με το «εμείς» και το «εσείς», με το τι έκαναν, δηλαδή, οι προηγούμενοι και το τι γίνεται τώρα, χωρίς να μπορεί να αντιληφθεί το θέμα της Υγείας στο σύνολό του. Ο κόσμος είναι δυσαρεστημένος όταν αντιμετωπίζει καθημερινά τα προβλήματα της Υγείας στα νοσοκομεία και στα Κέντρα Υγείας και βλέπει την εικόνα που υπάρχει στη Βουλή όταν συζητούνται τα προβλήματά του. Ο πρωθυπουργός οφείλει να αντιληφθεί ότι στο υπουργείο Υγείας πρέπει να υπάρχει το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει, τόσο πολιτικό όσο και τεχνοκρατικό, για να είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί το τεράστιο αυτό πρόβλημα.
Εσείς προτείνετε κάτι συγκεκριμένο;
Το 1995 ο επικεφαλής των ξένων εμπειρογνωμόνων που είχαν προσληφθεί ως σύμβουλοι του υπουργείου Υγείας, τότε πρύτανης του London School o Economics, Brian Abel–Smith, όταν μου έδωσε το σχέδιο για το ΕΣΥ, μου είπε προφορικά: «Εάν δεν εξασφαλίσεις την απαραίτητη δαπάνη, μην προχωρήσεις. Εάν ο προϋπολογισμός της χώρας σου δεν μπορεί να το στηρίξει, τότε να καταφύγεις, π.χ., σε ένα εθνικό λαχείο για την Υγεία για να καλύψεις τη δαπάνη». Φυσικά, εννοούσε την πλήρη ανάπτυξη του Συστήματος. Γιατί εκείνη την εποχή δημιουργήθηκε ό,τι υπάρχει σήμερα και, δυστυχώς, σήμερα, λειτουργεί πλημμελέστατα: τα μεγάλα νοσοκομεία, το ΕΚΑΒ σε όλη τη χώρα, οι μονάδες-αεροπλάνα, η τηλεϊατρική, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και η αλλαγή της μεθόδου απεξάρτησης από τα ναρκωτικά με την εισαγωγή της υποκατάστασης διά της μεθαδόνης.
Τότε δεν υπήρχαν ακόμα ΛΟΤΤΟ, ΠΡΟΤΟ, Ξυστό κ.λπ., δεν υπήρχαν τα στοιχήματα, και θα ήταν εύκολο να υλοποιηθεί κάτι ανάλογο με την ιδέα του Abel–Smith. Όμως οι διαπλεκόμενοι της εποχής το πολέμησαν, γελοιοποιώντας την ιδέα αυτή διά του Τύπου, γιατί προφανώς είχαν κατά νου τα προσεχή χρόνια τα τυχερά παιχνίδια να αποτελέσουν δικό τους αντικείμενο. Η υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου τότε ήταν σε κρίσιμη φάση και δεν μπορούσε βιολογικά να συγκρουστεί με αυτούς.
Με βάση, λοιπόν, την τότε εμπειρία, μπορώ να υποστηρίξω ότι το Σύστημα Υγείας όπως κι εγώ θα το ήθελα δεν μπορεί σήμερα να υλοποιηθεί. Αντίθετα, μπορεί να υλοποιηθεί ένα υβριδικό Σύστημα, ανάλογο του γερμανικού, το οποίο θα χρησιμοποιήσει και την ιδιωτική πρωτοβουλία, αφού προηγουμένως εξασφαλίσει σοβαρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς για να μπορέσει να αντεπεξέλθει οικονομικά. Σήμερα θα πρέπει η βάση του Συστήματος να στηριχθεί στην τρίτης γενιάς τηλεϊατρική και στην εξωνοσοκομειακή διάγνωση και θεραπεία. Ξέρω ότι τα μηχανήματα έχουν αγοραστεί, αλλά στην ουσία παραμένουν αχρησιμοποίητα.
Τι έχετε να σχολιάσετε για το τελευταίο σκάνδαλο που αφορά στη Novartis;
Η αποκάλυψη του σκανδάλου ξεκίνησε, όπως γνωρίζετε, από την Αμερική, όπως έγινε και με το θέμα της Siemens. Πρόκειται, λοιπόν, για πόλεμο εταιρειών και συμφερόντων. Όμως το τι συμβαίνει με τη διαπλοκή των φαρμακευτικών εταιρειών είναι κάτι που το γνωρίζουν όλοι και, φυσικά, το γνωρίζει κάλλιστα το υπουργείο Υγείας. Όταν η Ελλάδα έχει μεγαλύτερο αριθμό ιατρικών συνεδρίων ετησίως απ’ ό,τι έχει η Αμερική ή η Γερμανία, είναι αυταπόδεικτο το τι συμβαίνει με τη διαπλοκή των διαφόρων εταιρειών που χρηματοδοτούν τα συνέδρια. Όταν όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί διαφημίζουν όχι μόνο φάρμακα, αλλά ακόμα και επικίνδυνες ουσίες, που παρουσιάζονται ως δήθεν αβλαβείς, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικά κανένας περιορισμός, τι άλλο να σχολιάσω για το τι πρέπει να πράξουν το υπουργείο Υγείας και ο πρωθυπουργός για να προστατεύσουν την Υγεία του ελληνικού λαού; Υπάρχει «πεδίον δόξης λαμπρόν», αρκεί αυτοί οι οποίοι θα αναλάβουν αυτή την προσπάθεια όχι μόνο να έχουν την επιθυμία, αλλά και τις ικανότητες και το θάρρος να την υλοποιήσουν.
