Σημαιοφόροι με κλήρωση: Ψυχολόγοι αποδομούν τα επιχειρήματα Γαβρόγλου

«Σ’ ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προάγονται η προσπάθεια και ο κόπος και όχι η τύχη ενός παιδιού» λέει η ψυχολόγος Χριστίνα Γρηγορέα – «Η σημαία αποτελεί ανταμοιβή για αυτόν που κοπιάζει ιδιαίτερα» τονίζει η ψυχολόγος Μαργαρίτα Ζωγράφου

Φόρα τη μάσκα του “αριστερού”, βάλε λίγη λούμπεν διάθεση, μπόλικα μαθησιακά απωθημένα, καμία αξία, ελάχιστα ιδανικά, ανακάτεψε με την άμμο που άφησε πίσω η ανέγερση των πολιτικών “παλατιών” που θα έχτιζες στην “παραλία” της παιδείας και φτιάξε ένα προεδρικό διάταγμα ή αλλιώς μια τρύπα στο νερό. Και μετά ξέρεις… Πέτα μέσα τα δικά μας παιδιά. Η συνταγή είναι εύκολη όπως κάθε τι που έγκειται στη διάλυση και όχι στην οικοδόμηση, στην ισοπέδωση και όχι στη δημιουργία, στο τσουβάλιασμα και όχι στην υπεροχή. Κι εσύ την γνωρίζεις καλά. Αν δεν την γνώριζες, δεν θα τολμούσες άλλωστε ποτέ να ορίζεις τους σημαιοφόρους και τους παραστάτες βάσει…  κληρωτίδας!

Κοντή. Έτσι με φώναζαν στο σχολείο. Στην τελευταία σειρά. Εκεί θα με τοποθετούσαν στις παρελάσεις, τελευταία και καταϊδρωμένη πίσω από ένα μπλε-λευκό φίδι με αμέτρητα κεφάλια να “υπερέχουν” του δικού μου. Η μοναδική μου ευκαιρία ώστε να μην αποτελέσω την ουρά του “φιδιού” ήταν να διαβάσω. Κι ύστερα από τόσα χρόνια, κοιτάζοντας πίσω, είμαι βέβαιη ότι η μετάλλαξή μου από μικρό παιδάκι σε μεγάλη βδέλλα που ρουφούσε μετά μανίας τις σελίδες των σχολικών αναγνωσμάτων δεν έγκειτο τόσο στη γονεϊκή παραίνεση “διάβαζε παιδάκι μου για να έχεις αύριο μεθαύριο μια καλή δουλειά” αλλά στην ρετσινιά της… κοντής. Στο συμπυκνωμένο κόμπλεξ που έγινε σκόνη και αέρας όταν ο κύριος Σβίγκος, ο δάσκαλος του 14ου δημοτικού σχολείου Καλλιθέας, με τοποθέτησε στην πρώτη σειρά της παρέλασης μετά της φράσης “Ξύδα, έλα μπροστά”. Κάπως έτσι, με κίνητρο μια σημαία, αγάπησα το διάβασμα και κάπως έτσι, στην τρυφερή εκείνη ηλικία, συνειδητοποίησα ότι το τελευταίο, εκτός από το να σου δώσει… μπόι, μπορεί σε “ταξιδέψει” παντού και να σου χαρίσει τα πάντα, ό,τι κι αν είσαι, όπως κι αν είσαι. Τότε, στα άγουρα χρόνια του δημοτικού, έμαθα ακόμα ότι στη ζωή αυτή οι προσπάθειες ανταμείβονται, οι καλύτεροι ξεχωρίζουν και οι πρωτιές _ οι κάθε είδους πρωτιές _ είναι στο χέρι μας να κατακτηθούν. Διδάχθηκα επίσης τι σημαίνει κίνητρο, προσπάθεια, πείσμα, επιμονή, υπομονή, αναγνώριση, παραδοχή, “ανταμοιβή” και πείστηκα ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό.

Σήμερα, για τα δικά μου παιδιά, δεν μπορώ να φανταστώ το ίδιο ή ένα ανάλογο σενάριο. Δεν είναι ότι με ενδιαφέρει να γίνουν σώνει και ντε σημαιοφόροι και παραστάτες, μία δε δίνω γι’ αυτό. Αυτό που με ενοχλεί είναι πως η παρούσα κυβέρνηση κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της προκειμένου να ισοπεδώσει εντελώς τις αξίες που ωθούν τα παιδιά μας στο να γίνουν καλύτερα γιατί απλά τρέμει τους καλύτερους επιχειρώντας να τους εξομοιώσει με τους μέτριους, κι ακόμη περισσότερο, με τους χειρότερους. Για να τους ελέγχει, για να τους κατευθύνει, για να τους κοντρολάρει, για να τους δαμάζει, για να τους κρατά υπόδουλους των δικών της αποφάσεων και χειρισμών.

Όχι. Δεν έχουν όλοι οι μαθητές το δικαίωμα να κρατούν τη σημαία όπως ακριβώς δεν έχουν όλοι οι μαθητές τις ίδιες ευκαιρίες. Φτιάξτε πρώτα τις ευκαιρίες, οικοδομήστε τις βάσεις ενός άρτιου εκπαιδευτικού συστήματος, λύστε το θέμα της ολοήμερης λειτουργίας των σχολείων, εξαλείψτε _ ως… βέροι αριστεροί _ τα κρούσματα της ενδοσχολικής βίας, δώστε στα παιδιά κίνητρα ώστε να καλλιεργήσουν τις ατομικές τους δεξιότητες, κάντε μια βόλτα σε σχολεία-κοντέϊνερ όπου οι δάσκαλοι κρατούν παραμάσχαλα το αερόθερμο του σπιτιού τους για να ζεστάνουν την τάξη, ρυθμίστε το θέμα των παιδικών σταθμών και μετά μιλήστε για ίσες ευκαιρίες και ίδια δικαιώματα. Διαφορετικά, αλλάξτε επάγγελμα…

Η γελοιότητα του πράγματος

Ήταν το φθινόπωρο του 2014 όταν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Κουράκης βροντοφώναζε ότι μόλις ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση θα καταργήσει τις στρατιωτικές παρελάσεις ενώ η κυρία Φωτίου, επίσης βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ, πρότεινε οι εν λόγω παρελάσεις να αντικατασταθούν από παρελάσεις πολιτών. Είναι μόλις τρία χρόνια μετά όταν ο “επαναστάτης” ΣΥΡΙΖΑ που θα καταργούσε τις μαθητικές παρελάσεις, καταργεί χάριν ψηφοθηρίας μία ακόμη υπόσχεση του και ασχολείται με τον τρόπο που τα… παιδάκια του δημοτικού θα κρατούν την σημαία. Και είναι μία ακόμη φορά που η παρούσα κυβέρνηση αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από τα φλέγοντα ζητήματα του τόπου ωθώντας ταυτόχρονα έναν ολόκληρο λαό να “πλακώνεται” στα social media για ένα θέμα που προσομοιάζει του περιβόητου και παραφρασμένου για την περίσταση “Λόλα, να ένα μήλο – αλλά χάσαμε το δάσος”. Ενδεχομένως, θα καταλαβαίναμε μία απόφαση του υπουργού Παιδείας κ. Γαβρόγλου που θα καταργούσε τις παρελάσεις των μαθητών κι ακόμη κι αν δεν την αποδεχόμασταν θα δεχόμασταν ότι είναι τουλάχιστον συνεπής στις θέσεις της αριστερής κυβέρνησης στην οποία ανήκει. Το να περνούν όμως μια διάταξη που εξομοιώνει ένα παιδί που προσπαθεί με ένα παιδί που αδιαφορεί και το να γίνεται ο άριστος ένα με τον τελευταίο, είναι κάτι αδιανόητο. Όχι για όλους. Για εμάς, που δεν διαθέτουμε το μυαλό εκείνων που επιμένουν να μας δουλεύουν με “ψιλικατζίδικες” αλλαγές.

Όπως επισημαίνει μία εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: “Η παρούσα κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα παραπάνω από το να μας κοροϊδεύει με τερτίπια λαϊκισμού. Αντί να ασχοληθεί με σοβαρά ζητήματα που πλήττουν καθημερινά το χώρο της παιδείας ασχολείται με το αν πρέπει να κάνει “ντριν” το κουδούνι στο διάλειμμα και ποιο παιδάκι θα κρατήσει τη σημαία. Αν ο κύριος υπουργός ενδιαφερόταν λίγο παραπάνω, θα γνώριζε καλά ότι στα περισσότερα δημοτικά σχολεία ο σημαιοφόρος προκύπτει ήδη ύστερα από κλήρωση κάτω από την πίεση των γονέων. Η πιο προσφιλής φράση για εμάς τους εκπαιδευτικούς είναι: “Στο δικό μου παιδί θα βάλεις εννέα; θα σε πάω στο σχολικό σύμβουλο!” Όχι. Δεν θέλω να περάσω από κανένα σχολικό σύμβουλο, ούτε και ν’ απολογηθώ για την κρίση μου. Δέκα θέλουν οι γονείς; Δέκα βάζουμε οι περισσότεροι δάσκαλοι στα παιδιά με αποτέλεσμα ο σημαιοφόρος να προκύπτει, χρόνια τώρα, ύστερα από κλήρωση. Η κυβέρνηση δημιούργησε ακόμη έναν άσκοπο ντόρο, μια τρύπα στο νερό. Αν οι ιθύνοντες δεν ενδιαφερθούν σοβαρά για τα ζητήματα της παιδείας κι αν οι γονείς δεν αλλάξουν νοοτροπία, δεν υπάρχει καμία σωτηρία για τα μυαλά και τα παιδιά του αύριο…”

Επιστροφή στο ρατσισμό

Ήταν αυτοί, οι ίδιοι “αριστεροί” που κάποτε, πριν πάρουν τα ηνία στο άλογο της εξουσίας, υποστήριζαν ότι η ελληνική σημαία πρέπει να “υψώνεται” στις παρελάσεις από τον καλύτερο μαθητή, ανεξαρτήτως εθνικότητας ή θρησκείας. Τότε, το αναχρονιστικό και το επικίνδυνο ταυτόχρονα του πράγματος δεν ήταν η “αριστεία” αλλά ο “ρατσισμός του Ελληναρά”. Αυτού που “άρπαξε” το 2000 και το 2003 τη σημαία από τα χέρια του Αλβανού μαθητή Οδυσσέα Τσενάι, ο οποίος παρότι ήταν ο καλύτερος μαθητής σε σχολείο της Νέας Μηχανιώνας αρνήθηκε να παρελάσει κάτω από την ξενοφοβία, την πίεση και την κατακραυγή της τοπικής κοινής γνώμης. Έκτοτε, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του “Ελληναρά” έβαλε πολύ νερό στο κρασί της “ρατσιστικής του νοοτροπίας” φτάνοντας στο σημείο όχι μόνο να αποδέχεται αλλοδαπούς και αλλόθρησκους στη θέση της ελληνικής σημαίας αλλά και να τους καταχειροκροτά στις παρελάσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση, αυτή της αριστούχου μουσουλμάνας με την μαντίλα από το Αφγανιστάν, Φαρζαχάνας Χουσεϊν, που σήκωσε την ελληνική σημαία στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου του 2016 και συνοδεύτηκε από τίτλους όπως: “Η Ελλάδα που μας κάνει περήφανους”. Ανάλογη περίπτωση κι εκείνη της παραστάτριας Άγιας Ιμπραήμ από την Αίγυπτο η οποία έστεκε δίπλα στην ελληνική σημαία φορώντας στο κεφάλι και στο όνομα του Αλλάχ ένα κομμάτι ύφασμα (χιτζάμπ) που δεν συμβολίζει τίποτε παραπάνω από αιώνες καταπίεσης και σκλαβιάς. Αδιάφορο. Ήταν η καλύτερη μαθήτρια και δικαιωματικά ή θέση αυτή ήταν δική της. Αντιρατσιστικά μηνύματα από τους “Ελληναράδες” δόθηκαν πολλές φορές ακόμη, όταν στη θέση της σημαίας βρέθηκαν παιδιά με μαύρο χρώμα που λίγο αργότερα πόζαραν αγκαλιά με τα δικά μας. Εικόνες όμορφες, μηνύματα μιας νίκης απέναντι στο ρατσισμό, αποδείξεις ότι ο καλύτερος αξίζει την καλύτερη θέση χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση.

Η Άγια Ιμπραήμ από την Αίγυπτο 

Η Φαρζαχάνα Χουσεϊν από το Αφγανιστάν

Από σήμερα, στο όνομα της δήθεν ισότητας, οι εξαιρέσεις αυτές που μας έκαναν περήφανους ως ανθρώπους και ως Έλληνες παύουν να υπάρχουν και στη θέση τους μπαίνει ένας άκρατος ρατσισμός, ένας φασισμός, που ορίζει ότι το να είσαι πρώτος δεν είναι θέμα προσπάθειας αλλά θέμα τύχης. Τώρα, στην κληρωτίδα αυτή, αν είσαι ξένος, ανεπιθύμητος ή αντιπαθής, μπορεί και να μην μπεις ποτέ. Κανείς δεν θα το ελέγξει, κανείς δεν θα στο διασφαλίσει. Ωστόσο, λίγο θα σε νοιάζει. Όταν οι αξίες ξεφτιλίζονται σου αρκεί άλλωστε οποιαδήποτε θέση…

Η άποψη των ειδικών στο χώρο του παιδιού

Με την “λοταρία της σημαίας” δηλώνουν αντίθετα πολλά πρόσωπα που ασχολούνται με το σύμπαν του παιδιού επισημαίνοντας ότι το εθνικό μας σύμβολο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένας κομήτης που “σκάει” στα χέρια του τυχερού αλλά ως μία επιβράβευση στο παιδί εκείνο που προσπαθεί για το καλύτερο. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Μαργαρίτα Ζωγράφου η οποία ασχολείται στενά με την ψυχολογία του παιδιού: “Το σχολείο πρέπει να είναι ο χώρος όπου θα δίνεται στον μαθητή η δυνατότητα για εξέλιξη και θα παρέχεται αντιστάθμιση κάθε κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας. Όλα τα παιδιά να προσπαθούν έχοντας κίνητρα επίτευξης, όπου σταδιακά και μεγαλώνοντας θα τα οδηγήσουν στην εσωτερική παρώθηση για επέκταση και δημιουργία. Ο μαθητής να προσπαθεί με κίνητρο το να ξεπερνά λίγο-λίγο τον εαυτό του, όχι απλά για μια «στεγνή» ανταμοιβή κάποιων υψηλών βαθμών, αλλά για ανώτερη προσωπική διάκριση. Και η σημαία αποτελεί μια τέτοιου είδους ενίσχυση για αυτόν που κοπιάζει ιδιαίτερα και θέτει το ψυχολογικό όριο πως αυτός που πάσχισε περισσότερο δικαιούται να τη φέρει. Όχι σαν μια ανταλλαγή της μορφής «πέτυχα υψηλή βαθμολογία, κρατώ σημαία», αλλά ως μία ανταμοιβή για το παιδί που μαθαίνει να προσπαθεί, να θέτει στόχους και να να ξεπερνά σταδιακά τον εαυτό του απογειώνοντας τις δυνατότητές του.”

Ανάλογη άποψη εκφράζει και η ψυχολόγος Χριστίνα Γρηγορέα σημειώνοντας ότι αν η πολιτεία ήθελε να εξαλείψει κάθε ανισότητα μέσα στο σχολικό περιβάλλον τότε θα έπρεπε να “παραδίδει” τη σημαία στον καλύτερο μικρό “αγωνιστή” : “Σε κάθε απόφαση που αφορά στο παιδί θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη πόσο σημαντική είναι η αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας για ένα παιδί.  Σίγουρα αυτό-αποτελεσματικό δεν αισθάνεται μόνο το παιδί που παίρνει άριστα αλλά και το παιδί που παρότι παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες κατά την διάρκεια της χρονιάς έκανε μεγάλη πρόοδο με πολύ κόπο και διάβασμα. Επίσης το παιδί που βοηθά πάντα όποιον συμμαθητή τον έχει ανάγκη αλλά και το παιδί που έχει στόχους και αποδίδει καλά στα μαθήματα όχι επειδή κυνηγά τυφλά έναν βαθμό, αλλά επειδή προσπαθεί, τα καταφέρνει, είναι πειθαρχημένο και κινητοποιημένο. Οι δάσκαλοι λοιπόν θα μπορούσαν ανά σχολικό έτος να επιλέγουν ένα «τέτοιο» παιδί, έναν πραγματικό «αγωνιστή». Το παιδί που σύμφωνα με την κρίση τους «σήκωσε την προσωπική του σημαία». Μπορεί η σημαία μας να έχει δυο χρώματα αλλά στην ζωή το δίπολο άσπρο-μαύρο δεν φέρνει ισορροπία. Χρειάζεται να σκεφτόμαστε συνδυαστικά λαμβάνοντας υπόψη «πολλές αποχρώσεις». Σ’ ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προάγονται η προσπάθεια και ο κόπος και όχι η τύχη ενός παιδιού”.

Την αντίδρασή του στον ορισμό του σημαιοφόρου βάσει κλήρωσης και όχι βάσει βαθμολογίας εκφράζει και ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων Παναγιώτης Δημητρόπουλος, ο οποίος ασχολείται πολύ στενά με το θέμα “παιδί”: «Το ζήτημα της Παιδείας δεν επικεντρώνεται στο ποιος μαθητής θα κρατάει τη σημαία στις εθνικές εορτές. Είναι όμως πάρα πολύ σημαντικό να κρατούμε μέσω της παιδείας, ψηλά την σημαία των αξιών. Δυστυχώς είμαστε προ των πυλών της παύσης της επιβράβευσης όλων εκείνων που προσπαθούν να ξεχωρίσουν μέσω της ευγενούς άμιλλας στο πεδίο της γνώσης. Η πιθανότητα να καταρριφθούν οι κανόνες και σε αυτό τον στίβο είναι πλέον γεγονός μιας και η τύχη είναι ικανή να χαμογελάσει και σε εκείνον τον μαθητή που φρόντιζε όλη την χρονιά να ξεχωρίζει μέσω της φασαρίας ή μέσω της μη συμμετοχής του στην γνώση και στον θεσμό της εκπαίδευσης η ακόμη και μέσω του τσαμπουκά. Σαφώς και τα παιδιά αυτά δεν είναι μιας άλλης κατηγορίας μήτε μπορεί κανείς να τα κατατάξει στο περιθώριο. Πολύ πιθανόν να είναι και πιο έξυπνα από τους μαθητές εκείνους που μοχθούν. Στις αίθουσες της διδασκαλίας όμως θα πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό πως υπάρχουν κανόνες, δικαιώματα και υποχρεώσεις και η δική τους μοναδική υποχρέωση είναι να κοπιάζουν μέσω της γνώσης ως άριστοι μαθητές και αυριανοί πολίτες. Να μην αφήνουν τίποτα στην τύχη διότι καλώς η κακώς την τύχη μας τις περισσότερες φορές την καθορίζουμε εμείς οι ίδιοι. Όπως έλεγε και ο μεγάλος  Έλληνας συγγραφέας, Νίκος Καζαντζάκης: «Φτάσε όπου δεν μπορείς παιδί μου. Μην ντραπείς αν έπαιξες καλά και έχασες. Να ντραπείς αν έπαιξες κακά και κέρδισες»