Ωμή παραδοχή πρώην Αμερικανών διπλωματών: «Φέραμε τον θάνατο και τον όλεθρο στην Κύπρο»

Συγκλονίζουν οι μαρτυρίες πρώην αμερικανών πρέσβεων και διπλωματών για τις κρίσιμες ημέρες της τουρκικής εισβολής και τις κινήσεις των ΗΠΑ.

Ο πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Τζάσκος στον τόμο του «Μακριά κι αγαπημένοι – 80 χρόνια αμερικανικής διπλωματίας στην Ελλάδα,1940-2020 (εκδ. Εστία, 2023) περιλαμβάνει συγκλονιστικές μαρτυρίες για την περίοδο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και τις κινήσεις των Αμερικανών διπλωματών.

Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» δημοσιεύει κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα, από τα οποία διαφαίνεται η εγκληματική «ουδετερότητα» των ΗΠΑ κατά την τουρκική εισβολή, όσο και η υποκριτική ενασχόληση με το Κυπριακό, όσον αφορά στις προσπάθειες για επίλυση της τότε κρίσης, με ειρηνικό τρόπο.

Ακολουθούν τα αποσπάσματα που διαφωτίζουν το παρασκήνιο των δραματικών για τον Ελληνισμό γεγονότων, όσο και τον ρόλο της συμμάχου μας, ΗΠΑ…

Τόμας Μποϊγιάτ, Διευθυντής Κυπριακών Υποθέσεων, Ουάσινγκτον (1971-1974), Σύμβουλος Πολιτικών Υποθέσεων, Λευκωσία (1967-1970)

Ήξερα πως αν η Τουρκία εισέβαλλε στην Κύπρο, θα είχαμε δύο νατοϊκούς στρατούς να πολεμούν μεταξύ τους, παράνομα, με όπλα αμερικάνικης προέλευσης και με αμερικανική εκπαίδευση, και αυτό θα έβλαπτε τη θέση μας στην ανατολική Μεσόγειο για μια ολόκληρη γενιά, δίνοντας ποιος ξέρει τι ευκαιρίες στους Σοβιετικούς. (…)

Έγραψα λοιπόν ένα τηλεγράφημα με οδηγίες για τον πρέσβη στην Αθήνα, που έλεγε στην ουσία, πήγαινε στον στρατηγό Ιωαννίδη και πες του ορθά κοφτά να το βάλει καλά στο μυαλό του ότι οι ΗΠΑ, η μόνη κυβέρνηση στον ανεπτυγμένο κόσμο που έχει ακόμα φιλικές σχέσεις με την ελληνική κυβέρνηση, οι ΗΠΑ λοιπόν είναι απολύτως αντίθετες σε οποιαδήποτε προσπάθεια από οποιαδήποτε στοιχεία της ελληνικής κυβέρνησης, φανερά ή υπόγεια, να αναμειχθούν στην Κύπρο. Κι ότι είμαστε ιδιαιτέρως αντίθετοι σε οποιαδήποτε προσπάθεια ανατροπής του Μακαρίου και εγκαθίδρυσης φιλοαθηναϊκής κυβέρνησης. Διότι αν συμβεί αυτό, οι Τούρκοι θα εισβάλλουν και αυτό δεν θα είναι καλό για κανέναν μας.

Στην Άγκυρα φτάσαμε στις 19 Ιουλίου και συναντηθήκαμε με τον Ετσεβίτ. Ήταν σαν να κράτησε για πάντα η συνάντηση, δέκα ώρες, μιλούσαμε, μιλούσαμε, μιλούσαμε και ο Ετσεβίτ όλο κουνούσε το κεφάλι του, όχι, όχι, όχι. Δεν πρόκειται να κάνω τίποτα. Και τελικά ο πρέσβης μας εκεί, ο Γουίλιαμ Μακόμπερ, γύρισε προς τον Ετσεβίτ και του είπε: «Κύριε Πρωθυπουργέ είστε δάσκαλος και ποιητής. Δεν είστε στρατιωτικός, και υπάρχουν παιδιά σε όλο τον κόσμο που δεν θα σας συγχωρήσουν αν το επιτρέψετε αυτό». Ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλο του Ετσεβίτ, που είπε: «Κύριε πρέσβη δεν είναι στο χέρι μου». Νωρίς το επόμενο πρωί μας τηλεφώνησε για να πληροφορήσει πως οι Τούρκοι είχαν κάνει απόφαση.

Επιστρέψαμε στην Ουάσινγκτον – είχαμε αποτύχει. Ήμουν θυμωμένος και απογοητευμένος που η αμερικανική διπλωματία είχε οδηγήσει σε ζημιές, θάνατο, όλεθρο. Ήταν ασυγχώρητο κι έγραψα ένα υπόμνημα όπου εξέφραζα τη διαφωνία μου. «Κύριε Υπουργέ, πρέπει να πάτε στους Τούρκους αμέσως, να τους κρατήσετε μέσα σε αυτό το προγεφύρωμα, γιατί αν βγουν προς τις ακτές, θα χωρίσουν την Κύπρο στα δύο, και Ελλάδα και Τουρκία θα έχουν τότε άλλο ένα σύνορο για να διεκδικούν και να πολεμούν εις τους αιώνας των αιώνων. Κι επιπλέον θα πολεμούν με αμερικανικά όπλα, πράγμα που αντιβαίνει τις συνθήκες τους μαζί μας, και οι στρατιωτικές μας προμήθειες και στις δύο χώρες θα πρέπει να σταματήσουν».

(…). Στο νησί της Κύπρου όλοι κατηγορούσαν τις ΗΠΑ για ό,τι είχε συμβεί. Είχαμε ταραχές, πολλοί πυροβολισμοί έπεσαν γύρω από την αμερικανική πρεσβεία. Ένα πρωί οι πυροβολισμοί έπεφταν βροχή, όλοι έτρεχαν να κρυφτούν στο καταφύγιο-ένα δωμάτιο με ατσάλινο περίβλημα. Ο πρέσβης μας, ο Ρότζερ Ντέιβις, πυροβολήθηκε στην καρδιά και πέθανε ακαριαία. Ιδού λοιπόν. Είχαμε χάσει και τα τρία μέρη, και τους Έλληνες, και τους Τούρκους και τους Κύπριους. Είχαμε φέρει τον θάνατο και τον όλεθρο στο νησί.

Ο Κίσινγκερ είπε: «Παύεσαι από διευθυντής κυπριακών υποθέσεων» κι έτσι πήγα σπίτι μου. Η κατάσταση στο νησί συνεχίστηκε από το κακό στο χειρότερο. Οι σχέσεις μας με την Τουρκία και την Ελλάδα ζημιώθηκαν πολύ σοβαρά. Η ζημιά κράτησε μια ολόκληρη γενιά και είχαμε πολλά προβλήματα στις προσπάθειες μας να πετύχουμε τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής μας σε αυτή την περιοχή του κόσμου.

Ρόμπερτ Σ. Ντίλον, Γραφείο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ουάσινγκτον (1974)

Σταδιακά η στάση των Τούρκων σκλήρυνε και κατόπιν έγινε σαφές ότι δουλειά μας ήταν πλέον να πείσουμε τους Τούρκους να μην εισβάλουν στο νησί. Πέρασε μια ολόκληρη εβδομάδα χωρίς να κοιμηθώ σε κρεβάτι, όσο πηγαινοερχόμασταν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προσπαθώντας να πείσουμε τους μεν και τους δε να βρουν μια ειρηνική λύση στην κρίση. Θυμάμαι πολύ καλά τη νύχτα που περάσαμε με τον Ετσεβίτ. Ήμουν ο μόνος από την αμερικάνικη αντιπροσωπεία που τον γνώριζε. Ήξερα τι θα έκανε: τη λάτρευε την ευκαιρία που του είχε δοθεί. Δεκάρα δεν έδινε για τη θέση των ΗΠΑ – θα έκανε εισβολή στην Κύπρο.

(…) Μιας και είχαμε αποτύχει να πείσουμε τους Τούρκους να μην εισβάλουν, έπρεπε τώρα να προσπαθήσουμε να πείσουμε τους Έλληνες να μην αναμειχθούν. Μόλις φτάσαμε στην Αθήνα διαπιστώσαμε ότι οι Έλληνες δεν είχαν πια κυβέρνηση. Ήταν επομένως πολύ δύσκολο να βρούμε κάποιον για να μιλήσουμε.

Τζακ Μπ. Κιούμπις, Πρέσβης, Αθήνα (1974-1977)

(…) Ήταν διάχυτη η αίσθηση στην Ελλάδα πως για όλα τα προβλήματα της χώρας, τα προβλήματα που είχε η Ελλάδα με την Τουρκία, τα προβλήματα στην Κύπρο, η καταπίεση κι η καταστολή από τη στρατιωτική δικτατορία, για όλα ήταν υπεύθυνη η αμερικανική κυβέρνηση. Έτσι άρχισαν τεράστιες διαδηλώσεις ενάντια στην αμερικανική πρεσβεία και την αμερικανική κυβέρνηση.

Είναι ίσως ενδιαφέρον να θυμηθούμε γιατί είχαν αυτή την εντύπωση. Η αίσθησή μου όταν έφτασα στην Ελλάδα σχετικά με το γιατί ένιωθαν έτσι ήταν ότι επί επτά χρόνια η ελληνική κυβέρνηση ήταν κάτι σαν παρίες ανάμεσα στις δυτικές δημοκρατίες. Κανένας ξένος ηγέτης δεν την επισκέφτηκε τότε – μόνη εξαίρεση οι ΗΠΑ. (…) Έτσι εντυπώθηκε στο μυαλό των Ελλήνων μια εικόνα πως η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν ο μόνος φίλος που είχαν οι στρατιωτικοί κυβερνήτες της Ελλάδας και ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονταν για την Ελλάδα μόνο και μόνο για τις στρατιωτικές μας βάσεις εκεί και ότι η CIA βασικά έδινε εντολές στον ελληνικό στρατό για το τι να κάνει.

Έτσι οι Έλληνες αισθάνονταν πως εμείς ήμασταν υπεύθυνοι για την καταστροφή στην Κύπρο,για την απόβαση των τουρκικών στρατευμάτων και για τα μεγάλα προβλήματα της χώρας.

Νέλσον Τ. Λέντσκυ, Αναπληρωτής Διευθυντής, Γραφείο Υποθέσεων Νότιας Ευρώπης, Ουάσινγκτον (1974-1977)

Οι ΗΠΑ και η διεθνής κοινότητα έβλεπαν τη διχοτόμηση σαν μια προσωρινή εξέλιξη που γρήγορα θα λυνόταν. Δεν νομίζω πως σαν κυβέρνηση αφιερώσαμε τόσο πολύ χρόνο ή τόσο πολύ χρήμα. Στην πραγματικότητα, το βλέπαμε σαν ήσσονα όχληση, και τα ηγετικά κλιμάκια του έδιναν προσοχή μόνο όταν είχαν χρόνο -ή όταν έπρεπε. Ενδιαφερόμασταν πολύ περισσότερο για άλλα διεθνή ζητήματα. Μια εποχή, το 1974, η Κύπρος ήταν όντως στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, μιλάμε όμως για σύντομο διάστημα, δεν επαναλήφθηκε έκτοτε.

Δεν θέλω να υπονοήσω ότι η Κύπρος ξεχάστηκε ποτέ από τον Έβδομο Όροφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, νομίζω όμως πως είναι λάθος να πιστεύουμε πως είχε διαρκώς και σταθερά την προσοχή μας. Τον περισσότερο καιρό, η αμερικανική κυβέρνηση, όταν ασχολούνταν, ανταποκρινόταν απλώς σε πιέσεις του Κογκρέσου. Αυτό που κάναμε ήταν να αντιδρούμε σε έξωθεν πιέσεις και να αναλαμβάνουμε δράση όχι απαραιτήτως για να φτάσουμε σε λύση, αλλά μάλλον για να δείξουμε απλώς ότι κάναμε κάτι. Θεωρώ πως αυτό ήταν το μοντέλο της εμπλοκής μας στο Κυπριακό όλες αυτές τις δεκαετίες, του 70, του 80 και του 90.

Όσα χρόνια και αν πέρασαν, από τις σκοτεινές και πνιγμένες στο αίμα μέρες του Ιούλη και του Αυγούστου του 1974, ο εφιάλτης δεν τελειώνει για κάποιες γυναίκες. Είναι εκείνες οι γυναίκες που έγιναν τα τρόπαια των εισβολέων. Γυναίκες που υπέστησαν την ταπείνωση. Κάποιες γυναίκες δεν ήταν ακόμα καν γυναίκες. Ήταν κορίτσια που χάθηκε η αθωότητα τους, από τη βρώμικη ανάσα του εισβολέα.

Και δεν τέλειωσε εκεί. Εισβολέας και βιαστής έγινε στη συνέχεια, ο σύζυγος, ο αρραβωνιαστικός, η γειτονιά, η κοινωνία… όλοι αυτοί που έμαθαν να δείχνουν με το δάχτυλο το θύμα, σαν να ήταν αυτό που διέπραξε το έγκλημα.

Για αυτές τις γυναίκες… αλλά δεν ήταν μόνο γυναίκες, μιλήσαμε με την Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων, Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων της Προεδρίας της Δημοκρατίας, Άννα Αριστοτέλους.

Πολύ περισσότεροι από τους 1000 οι βιασμοί

Η Άννα Αριστοτέλους σημείωσε πως ο αριθμός των ατόμων, στην συντριπτική πλειοψηφία γυναικών, που υπέστησαν βιασμό δεν είναι ακριβής «γιατί τα θύματα που δεν μίλησαν αυτά τα 50 χρόνια είναι πολύ περισσότερα από αυτά που έχουν δώσει μαρτυρία». Οι γνωστές περιπτώσεις στις αρμόδιες αρχές είναι περίπου χίλες, αλλά ο πραγματικός αριθμό είναι πολλαπλάσιος.

Το τι υπέστησαν αυτές οι γυναίκες δεν είναι εύκολο να περιγραφεί από τρίτους και σαφώς ασυγκρίτως πιο δύσκολο να ομολογηθεί από τις ίδιες, γιατί αν και θύματα αισθάνονταν ντροπή, για αυτό που υπέστησαν.

Μεθοδευμένο έγκλημα

Από τις μαρτυρίες, οι οποίες είναι γνωστές στο Γραφείο της κας Αριστοτέλους, προκύπτει οργανωμένη και συστηματική διενέργεια βιασμών από τους Τούρκους στρατιώτες. Στα χωριά που έμπαινε ο τουρκικός στρατός, γινόταν διαχωρισμός των ανδρών από τα γυναικόπαιδα, τα οποία μετέφεραν σε σχολεία, εκκλησίες, ή άλλους χώρους -ακόμα και στα σπίτια τους – όπου σημειώνονταν και οι βιασμοί. Έχουν καταγραφεί βιασμοί σε εκκλησίες σε αποθήκες, σε φάρμες, σε χωράφια, σε σχολεία, στον δρόμο. «Υπάρχουν περιπτώσεις βιασμών γυναικών μπροστά στα μάτια των γονέων τους, των παιδιών τους, των συζύγων τους», είπε η Α. Αριστοτέλους, προσθέτοντας ότι, πέραν αυτού καθαυτού του βιασμού υπήρχε μια εξευτελιστική και μειωτική μεταχείριση, με «βασανιστήρια τα οποία δε μπορεί να συλλάβει ανθρώπινος νους. Είναι εξευτελισμός που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια, ούτε υπάρχουν και λέξεις που μπορούν να δώσουν το εύρος των εγκλημάτων». Αυτά γίνονταν τόσο από Τούρκους στρατιώτες, αλλά και από Τουρκοκύπριους.

Ο διαρκής κοινωνικός «βιασμός»

Η κα Αριστοτέλους, αναφερόμενη στο πως βίωσαν αυτές οι γυναίκες τα όσα υπέστησαν, έκανε λόγο και για το «στίγμα» που κουβαλούσαν μετά την εισβολή.

Οι δαχτυλοδειχτούμενες

Η Άννα Αριστοτέλους, ανέφερε πως οι γυναίκες που ήταν γνωστό πως υπέστησαν βιασμό ήταν οι «ατιμασμένες, οι παρακατιανές του χωριού και οι δαχτυλοδειχτούμενες, ώς και να έφταιγαν γιατί βίωσαν αυτό το έγκλημα με θύματα τις ίδιες».

Η παραδοχή του βιασμού είχε άμεσες επιπτώσεις για κάποιες γυναίκες καθώς «εγκαταλείφθηκαν από τους συζύγους, τους αρραβωνιαστικούς τους, από τις οικογένειες τους, άλλες έφυγαν στο εξωτερικό και άλλες έφυγαν από τη ζωή κουβαλώντας όλο αυτό το βάρος στη ψυχή τους».

Η Άννα Αριστοτέλους σημειώνει πως «πλήρωσαν ένα κόστος που δεν άξιζε σε αυτές τις γυναίκες, καθώς ήταν θύματα εγκλήματος πολέμου και παραβίασης κάθε πτυχής του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου».

Μυστικό ως σήμερα

Η Επιτροπή ανθρωπιστικών Θεμάτων, Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων, γνωρίζει περιπτώσεις γυναικών που μέχρι σήμερα δεν έχουν πει σε κανέναν στην οικογένεια τους ότι είχαν πέσει θύματα βιασμού από Τούρκους το 1974. Αριθμός γυναικών που είχαν βιαστεί, είχαν καταστεί έγκυες και προέβησαν σε αποβολές. Οι εγκυμοσύνες αυτές, είχαν επιδιωχθεί από τους Τούρκους, ως εργαλείο πολέμου, για να προκαλέσουν ταπείνωση και να δημιουργήσουν κλίμα τρομοκρατίας και κοινωνικού διχασμού.

Η Άννα Αριστοτέλους, αποκάλυψε πως υπάρχουν θύματα βιασμού, που τελικώς για διάφορους λόγους, έφεραν στον κόσμο παιδιά από τέτοιες ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες που προέκυψαν από βιασμούς. Το Γραφείο Ανθρωπιστικών θεμάτων είναι πάντα στη διάθεση αυτών των γυναικών για να τις βοηθήσει, έστω και μετά από 50 χρόνια και όπως ανέφερε η επικεφαλής, «όσες γυναίκες νιώσουν την ανάγκη να μιλήσουν έστω και τώρα η πόρτα είναι ανοικτή για να ζητήσουν βοήθεια».

Ο πεθερός κράτησε το μυστικό

Η Άννα Αριστοτέλους αναφέρθηκε σε μία περίπτωση που ήρθε σε γνώση της ίδιας και αφορά μια γυναίκα που υπέστη βιασμό και από τον φόβο του αποκλεισμού δεν το έχει αναφέρει μέχρι σήμερα ούτε στον σύζυγο ούτε στα παιδιά της. Ωστόσο το γνωρίζει ο πεθερός της και για 50 χρόνια την βοήθησε, δεν μίλησε ποτέ και την στήριξε αθόρυβα.

Το κράτος μόλις το 2015, δηλαδή 41 χρόνια μετά την εισβολή, αναγνώρισε αυτές τις γυναίκες ως παθούσες και τους παραχώρησε ένα επίδομα, ενώ όσες επιθυμούν λαμβάνουν ψυχολογική στήριξη.

Πηγή: Cyprus Times

Σχετικές ειδήσεις

• Κύπρος – 50 χρόνια από τη βάρβαρη εισβολή: Συγκλονιστικές εικόνες από όσα άφησε πίσω του ο «Αττίλας»
• Ντράπηκε και η ντροπή με την ομιλία Ερντογάν – «Είμαστε περήφανοι για την Εισβολή στην Κύπρο»
• Πραξικόπημα στην Τουρκία – 8 χρόνια μετά: Έλληνας στρατιωτικός αποκαλύπτει άγνωστες ιστορίες

«ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ» , ΚΥΠΡΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ (1915-1998) – ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ στην κατηγορία ΣΠΟΤ

Με αφορμή ακόμα μια θλιβερή (50η) επέτειο από την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο παρατίθεται το βραβευμένο τραγούδι «Εξομολόγηση» του Γυμνασίου Ζηπαριου σε ποίηση Κύπρου Χρυσάνθη. Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να συνεισφέρουμε στη συλλογική μνήμη του Ελληνισμού και τις νέες γενιές.

Μελοποίηση από τις μαθήτριες και τους μαθητές του Γυμνασίου Ζηπαρίου (Κως) με αφορμή τον 9ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό με τίτλο «Κύπρος – Ελλάδα – Ομογένεια: Εκπαιδευτικές Γέφυρες» (2022-2023) που προκήρυξε το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας και το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου. Τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο στην κατηγορία ΣΠΟΤ (μελοποίηση, οπτικοποίηση, μήνυμα) για τα σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδας. Στο διαγωνισμό αυτό συμμετείχαν συνολικά 259 σχολικές μονάδες, δημόσιες και ιδιωτικές, από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ομογένεια, περίπου 13.000 μαθητές και κατατέθηκαν συνολικά 1359 σχολικές δημιουργίες. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Καλλιτεχνικό Σύλλογο Δημοτικής Μουσικής «Δόμνα Σαμίου» για την παραχώρηση άδειας χρήσης του αποσπάσματος από Το μοιρολόι της Παναγιάς (Κύπρος) της μουσικής Συλλογής «Τα Πασχαλιάτικα». Συμμετέχουν αλφαβητικά οι μαθήτριες και οι μαθητές: Αθηνά Ακριβοπούλου Σταματία Καραγιάννη Βασιλική Κουζούκα Αντώνης Κούρος Φαντίλ Μπιτσάκου Καλλιόπη Μυλωνάκη Δέσποινα-Κωνσταντίνα Παπαγγελή Αικατερίνη Ράπτη Έρβις Σούλαϊ Ο.Σ. Μ.Σ. Ευαγγελία-Ραφαηλία Τσιώκα Θεοδόσης Φουρτούνης Διονυσία Χαραπά Ε-Ρ. Χ. Δημήτρης Χατζηστέργος Vocals: Κωνσταντίνος Αγκιναρασταχάκης, εκπαιδευτικός ΠΕ 79.01 Μπουζούκι: Αθανάσιος Θάνος, εκπαιδευτικός ΠΕ 85 Ηχογράφηση-mastering: MKstudio Production – Μικές Κουλλιάς Σκηνοθετική επιμέλεια: Μάνθος Αρμπελιάς Τεχνική Υποστήριξη: Γιώργος Ιωσηφίδης ΠΕ86 Υπεύθυνη διδασκαλίας, συντονισμού, οργάνωσης: Γεωργία Χαραλαμποπούλου, εκπαιδευτικός ΠΕ 79.01 Τα πνευματικά δικαιώματα της παρούσας δημιουργίας ανήκουν στο Γυμνάσιο Ζηπαρίου © 2023

Για να μην ξεχάσουμε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο μας, σαν σήμερα πριν 50 χρόνια, οι καμπάνες χτύπησαν πένθιμα 50 φορές, και οι Σημαίες μας κυματίζουν μεσίστιες.
Καλή Λευτεριά στην Κύπρο μας!!