Ελληνική σημαία: Γιατί έχει εννέα γραμμές – Η σημασία, η ιστορία και οι συμβολισμοί
Το ιερότερο σύμβολο του Έθνους μας, η ελληνική σημαία, περικλείει στις πτυχές της τους αγώνες των Ελλήνων, εκφράζοντας εθνική ενότητα, θρησκευτική πίστη και ενσαρκώνοντας τα οράματα για ελευθερία και δημοκρατία. Στη σημαία ορκίστηκαν και οι ήρωες που ξεσηκώθηκαν στις 25 Μαρτίου 1821.
Οι εκδοχές που έχουν ειπωθεί για την επιλογή των σχημάτων και των χρωμάτων της ελληνικής σημαίας, καθώς και την αλληγορική τους σημασία, είναι πάρα πολλές.
Στα επίσημα έγγραφα της εποχής δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να αιτιολογούν την προτίμηση των συγκεκριμένων χρωμάτων, του είδους και του σχήματος της σημαίας, σύμφωνα με μελέτη της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού με τίτλο «Η ελληνική σημαία» το 2005.
Η ελληνική σημαία περιέχει εννέα ισοπαχείς, οριζόντιες και εναλλασσόμενες λευκές και κυανές παράλληλες λωρίδες, καθώς και ως καντόνι (άνω προΐστιο μέρος) έναν λευκό Σταυρό μέσα σε ένα κυανό τετράγωνο.
Οι εννέα λωρίδες δεν έχουν κάποια επίσημη σημασία, ωστόσο ορισμένες εκδοχές είναι:
- το κυανό χρώμα συμβολίζει τον ουρανό και το λευκό τον αφρό των κυμάτων της θάλασσας που περιβάλλει τη χώρα μας.
- το λευκό συμβολίζει την αγνότητα του σκοπού των Ελλήνων και το κυανό υποδηλώνει τη θεϊκή παρέμβαση, αφού ο Θεός ενέπνευσε στο Έθνος τη μεγαλουργή ιδέα να αναλάβει και να φέρει σε αίσιο πέρας έναν άνισο αλλά δίκαιο αγώνα.
- τα χρώματα παραπέμπουν στη ναυτική βράκα (κυανό) και στη φουστανέλα (λευκό)
- οι εννέα κυανές και λευκές οριζόντιες παράλληλες λωρίδες αντιπροσωπεύουν τις συλλαβές του «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ» ή συμβολίζουν τη θάλασσα και τους κυματισμούς της.
- ο Σταυρός συμβολίζει την επικρατούσα θρησκεία της Ελλάδος, την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία
Εξέλιξη της σημαίας
Η επίσημη σημαία της Ελλάδας, όπως εξελίχθηκε με το πέρασμα του χρόνου.
Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, εκδόθηκαν ο Νόμος 48/1975 (ΦΕΚ 108/7-6-1975, σ.σ. 617-61 και το Προεδρικό Διάταγμα 515/1975 (ΦΕΚ 170/13-8-1975, σ.1143), που καθόριζαν με λεπτομέρειες τις προδιαγραφές της σημαίας.
Όμως, το 1978 εκδόθηκε ο Νόμος 851 «Περί της Εθνικής Σημαίας, των Πολεμικών Σημαιών και του Διακριτικού Σήματος του Προέδρου της Δημοκρατίας» (ΦΕΚ 233, τ. Α/21-12-1978, σ.σ. 2250-2252), ο οποίος καθορίζει ότι η Εθνική Σημαία είναι κυανόλευκη, αποτελείται από εννέα ισοπλατείς οριζόντιες λωρίδες, πέντε κυανές και τέσσερις λευκές, με εναλλαγή των χρωματικών τόνων, έτσι ώστε η πρώτη και η τελευταία λωρίδα να είναι κυανή. Στην άνω εσωτερική γωνία μέσα σε κυανό τετράγωνο υπάρχει λευκός σταυρός, οι κεραίες του οποίου εκτείνονται στις πλευρές του τετραγώνου.
Η αναλογία πλάτους προς το μήκος της σημαίας είναι 2 προς 3. Ο κοντός είναι χρώματος λευκού και στην κεφαλή φέρει λευκή σφαίρα με σταυρό, όταν πρόκειται για σημαία στρατοπέδων, δημόσιων και δημοτικών αρχών κ.λπ. ή δίχως σταυρό για σημαία που επαίρεται από ιδιώτες, σε καταστήματα, γραφεία κ.λπ.
Επίσης, καθορίστηκαν οκτώ μεγέθη σημαιών, πάλι ανάλογα με τη χρήση και τον προορισμό της κάθε μίας, και κυμαίνονται από 6,48х4,32 μ. μέχρι 0,27х0,18 μ. Ωστόσο, το άρθρο 9 του Νόμου κατήργησε, μεταξύ άλλων, το άρθρο 1 του Νόμου 48/1975 και το ΠΔ 515/1975, και ουσιαστικά έθεσε εκτός ισχύος την Εθνική Σημαία όπως αυτή καθιερώθηκε από την Α΄ Εθνοσυνέλευση της 15ης Μαρτίου 1822 και ίσχυσε χωρίς σημαντικές μεταβολές μέχρι το 1978.
Οι κανόνες της σημαίας
Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, η έπαρση της σημαίας τελείται κάθε μέρα στις 08:00 και παραμένει στη θέση της μέχρι τη δύση του ηλίου. Στη διάρκεια των αθλητικών εκδηλώσεων παραμένει σ’ έπαρση, ενώ στη διάρκεια εθνικού ή θρησκευτικού πένθους, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες. Κατά τον εορτασμό εθνικών και τοπικών επετείων, ο σημαιοστολισμός διατηρείται και κατά τη νύχτα, εφόσον ο εορτασμός διαρκεί περισσότερες από μία ημέρες.
Κατά την έπαρση, υποστολή ή διέλευση της Εθνικής ή πολεμικής σημαίας με τη συνοδεία τιμητικής φρουράς, όλοι οφείλουν να στραφούν προς το μέρος της, να λάβουν τη στάση προσοχής και να αποδώσουν τον απαιτούμενο χαιρετισμό μέχρι την ολοκλήρωσή της. Ειδικά, για το στρατιωτικό προσωπικό, οφείλει να αποδώσει τον δέοντα σεβασμό και χαιρετισμό, σύμφωνα με τα άρθρα 16 (§11-16, σ. 20) και 18 (§2α, σ. 23) του Στρατιωτικού Κανονισμού (ΣΚ 20-1), ενώ λαμβάνεται ως σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα (άρθρο 63, §2γ(6), ΣΚ 20-1, σ. 61) η μη απονομή του οφειλόμενου χαιρετισμού στη σημαία και στα θρησκευτικά σύμβολα.
Στη διάρκεια παρελάσεων, που πραγματοποιούνται εντός συνόρων, με την παρουσία άλλων σημαιών, η Εθνική Σημαία τοποθετείται στο δεξιό αυτών των σημαιών, ενώ παρουσία λαβάρων, τοποθετείται μπροστά και στο μέσο αυτών. Οι σημαίες ξένων κρατών πρέπει να έχουν τις ίδιες διαστάσεις με την Εθνική Σημαία, όταν επαίρονται σε εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας.
Η Εθνική Σημαία απαγορεύεται να φέρει διακριτικά οργανώσεων, σωματείων, ιδρυμάτων κ.λπ. ή οποιαδήποτε άλλη παράσταση που αλλοιώνει το σχήμα της. Απαγορεύεται η χρησιμοποίησή της ως αντιπροσωπευτικό σύμβολο διαφόρων οργανώσεων, σωματείων και συλλόγων. Απαγορεύεται να ακουμπάει στο έδαφος και να αναρτάται σε εξώστες και παράθυρα χωρίς κοντό.
Δεν αποτελεί αντικείμενο προς εμπορική εκμετάλλευση, όπως συμβαίνει κατά κόρον στη διάρκεια αθλητικών αγώνων π.χ. ποδοσφαιρικοί αγώνες Εθνικών Ομάδων, όπου βλέπουμε το ιερότερο σύμβολο του Ελληνικού Έθνους τυπωμένο στα πιο απίθανα σημεία ή προϊόντα π.χ. παπούτσια, μπλουζάκια κ.λπ. Όταν παλαιώσει ή καταστραφεί, δεν καταλήγει στα απορρίμματα, αλλά καίγεται.
Η πολιτεία έχει θεσπίσει νόμους και διατάξεις που προβλέπουν την τιμωρία για τους παραβάτες. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Νόμου 851/1978, οι παραβάτες τιμωρούνται με κράτηση δύο (2) μηνών ή επιβολή προστίμου ή και τα δύο, εφόσον με άλλες διατάξεις δεν προβλέπεται βαρύτερη ποινή.
Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 181 του Ποινικού Κώδικα, όποιος αφαιρεί, καταστρέφει, παραμορφώνει ή ρυπαίνει την Εθνική Σημαία ή έμβλημα της κυριαρχίας του ελληνικού κράτους τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο (2) ετών, και με το άρθρο 155 προβλέπεται φυλάκιση μέχρι έξι (6) μηνών ή χρηματικό πρόστιμο όσων προσβάλλουν, καταστρέφουν ή ρυπαίνουν σημαίες και εμβλήματα ξένων κρατών που έχουν αναγνωριστεί επίσημα από την Ελλάδα και τελούν σε ειρήνη. Η δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από αίτηση της ξένης κυβέρνησης.
