Η περιουσία ενός ομογενούς 87 ετών, που πέθανε στις 24 Δεκεμβρίου 1980, στο Σινσινάτι του Οχάιο, έμελλε να γίνει στήριγμα στη γενέτειρά του, το χωριό Μεξιάτες Λαμίας.
Μπορεί να «φορούσε κουρελιασμένα μπουφάν και να ζούσε σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου με 100 δολάρια το μήνα», μπορεί να «μην ξόδευε πολλά χρήματα», όπως μεταδίδει το Associated Press την εποχή εκείνη, πίσω του όμως ο Ευστάθιος Ξεζώνατος ή αλλιώς Steven Zonas, όπως είναι το όνομά του, αφήνει μία τεράστια περιουσία, σε μετοχές πού τώρα ξεπερνά τα 2,5 εκατ. δολάρια και συγχρόνως από το 1990 μέχρι τώρα πάνω από 2,5 εκατ. ευρώ κέρδη από τις μετοχές έχουν φτάσει στη γενέτειρά του το χωριό Μεξιάτες 15 χιλιόμετρα Δυτικά της Λαμίας.
«Έχουν περάσει 42 χρόνια από το θάνατο του και 32 χρόνια από τότε που άρχισαν να εισρέουν χρήματα στο χωριό αφού υπήρχαν 8 χρόνια δικαστικές εμπλοκές με πλαστές διαθήκες πού βρέθηκαν μετά το θάνατό του» σημειώνει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Χριστόπουλος, Πρόεδρος του Ιδρύματος Steven Zonas που ιδρύθηκε το 2002 και μέχρι σήμερα διαχειρίζεται το κληροδότημα.
Ο ίδιος συμπληρώνει πως «κάθε χρόνο το Ίδρυμα καλύπτει τις σπουδές των παιδιών του χωριού, με ποσά που συνολικά ξεπερνούν τις 90.000 ευρώ, ανακουφίζει τις άπορες οικογένειες και τα ορφανά, τους ανθρώπους που ψάχνουν να βρουν την υγεία τους» και προσθέτει πως «σε περιόδους σαν αυτή που περνάμε τώρα το ίδρυμα είναι αποκούμπι, σε αυτούς που δεν έχουν να πάρουν τα φάρμακα, σε αυτούς που δεν μπορούν να αγοράσουν πετρέλαιο ή ξύλα, σε αυτούς που το γιορτινό τραπέζι θα ήταν ανύπαρκτο. Έχουμε πει πως «κανένα παιδί χωρίς φαγητό, κανένας ηλικιωμένος χωρίς φάρμακα και θέρμανση»
Το καλοκαίρι του 1980 ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που ο Steven Zonas έφτασε στο χωριό του, στις Μεξιάτες από τότε που έφυγε στην Αμερική. Όσοι τον γνώρισαν μιλούν για έναν λιτοδίαιτο άνθρωπο που σε τίποτα δεν πρόδιδε ότι θα μπορούσε να έχει και κάποιες οικονομίες για τα γεράματά του.
Το Νοέμβριο του 1980 έφυγε για την Αμερική με την υπόσχεση ότι θα γυρίσει, αφού πρώτα τακτοποιήσει κάποιες δουλειές του εκεί. Δεν γύρισε ποτέ. Βρέθηκε νεκρός και μάλιστα στις τσέπες του βρέθηκε και μία διαθήκη.
Όμως ο ίδιος από το 1972, δηλαδή 8 χρόνια πριν το θάνατό του, είχε εκφράσει τη θέλησή του με διαθήκη ζητώντας να πάει η περιουσία στο χωριό του με συγκεκριμένο τρόπο έτσι ώστε το κεφάλαιο αδιατάρακτα να αποδίδει συνεχώς. Όταν μάλιστα βρέθηκε στην Ελλάδα και τη Λαμία έκανε μία συμπληρωματική μυστική διαθήκη σε συμβολαιογράφο της Λαμίας που επιβεβαίωνε τη διαθήκη του 1972.
Όπως εξηγεί ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Steven Zonas «χρειάστηκαν 8 χρόνια δικαστικοί αγώνες στην Αμερική για να κερδίσει, η τότε κοινότητα, τα δικαστήρια, να ακυρωθούν οι διαθήκες, που μετά το θάνατό του είχαν θεωρηθεί ως γνήσιες και να βρεθούν όλοι εκείνοι που συμμετείχαν στο κύκλωμα της πλαστογραφίας».
«Greek Village Wins Appeal In Contested Will Case» είναι ο τίτλος του τηλεγραφήματος του Associated Press στις 14 Αυγούστου 1987 όταν από το Cincinnati μεταδίδει το τέλος της δικαστικής διαμάχης γράφοντας ότι «A Greek village is the rightful heir to most of the fortune left by a Greek millionaire who lived and died frugally in Cincinnati, a state appeals court has ruled»…
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ιδρύματος διαχειριστής των μετοχών είναι τράπεζα στην Αμερική, που κάθε χρόνο στέλνει τα κέρδη των μετοχών στην Ελλάδα για τις ανάγκες του χωριού, για θέματα που έχουν σχέση με την εκπαίδευση, την υγεία, τη βοήθεια στους άπορους και τα ορφανά.
«Στην Ελλάδα από το 1990 μέχρι τώρα έχουν έρθει περισσότερο από 2,5 εκατομμύρια Ευρώ έχουν γίνει σχολείο, νηπιαγωγείο, εκκλησίες έχει δοθεί τεράστια βοήθεια στην εκπαίδευση των παιδιών» και συμπληρώνει πως «όταν τα χρηματιστήρια στην Αμερική πάνε καλά οι αποδόσεις φτάνουν μέχρι και 180 χιλιάδες δολάρια το χρόνο. Υπάρχουν όμως και εποχές που οι αποδόσεις πέφτουν στις 15 και 20.000 δολάρια. Για το 2021 οι αποδόσεις ήταν στα 100.000 ευρώ και φέτος φτάνουν τα 115.000 ευρώ» εξηγεί ο Κώστας Χριστόπουλος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κεντρικά σημεία του χωριού και στις προθήκες των καταστημάτων είναι αναρτημένες οι λίστες με τις χρηματοδοτήσεις φοιτητών, μαθητών και γενικότερα του τομέα της εκπαίδευσης με ποσά από 1.500 έως και 3.500 ευρώ.
«Είναι οικονομικές ενισχύσεις που προκύπτουν με διάφορα κριτήρια με κεντρικό στόχο να ενισχύονται περισσότερο αυτοί που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη» σημειώνει ο Πρόεδρος του Ιδρύματος προσθέτοντας πως «μέχρι το τέλος της χρονιάς εξοπλίζεται το δημοτικό σχολείο με προβολικά συστήματα και εργαστήρια πληροφορικής, με μουσικά και αθλητικά όργανα, έτσι ώστε να γίνει ένα σχολείο πρότυπο από άποψη υποδομών» και συμπληρώνει πως «η οικονομική στήριξη που προσφέρει το ίδρυμα Steven Zonas στην εκπαίδευση σε μαθητές φοιτητές κ.λπ. τα κίνητρα για ξένες γλώσσες, έχουν συγκρατήσει ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων στον τόπο τους όπως επίσης έχουν ενσωματωθεί και οικογένειες αλλοδαπών που έφτασαν ως εργάτες στην περιοχή και σήμερα τα παιδιά τους σπουδάζουν με την οικονομική βοήθεια του ιδρύματος».
