Ο τουρισμός της «άλλης Ελλάδας»
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω
Η τουριστική «βιομηχανία» της χώρας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων. Άμεσα ή έμμεσα συμβάλλει στο 20% του εθνικού μας τζίρου (ΑΕΠ). Συνεπώς είναι εύλογο, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, να περιβάλουν με ιδιαίτερη φροντίδα το συγκεκριμένο τομέα, ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι πολυποίκιλες παθογένειες και η έλλειψη εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατέστησαν το συγκεκριμένο τομέα ανοιξιάτικη λιακάδα στα χρόνια της μνημονιακής βαρυχειμωνιάς.
Τούτο, όμως, δεν δικαιολογεί ούτε τον εφησυχασμό ούτε την αμετροέπεια. Ιδίως όταν κάθε κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίζει όχι μόνον τη διατηρησιμότητα του αναπτυξιακού πλεονάσματος που προέρχεται από το συγκεκριμένο τομέα, αλλά να το διευρύνει και μάλιστα ισόρροπα. Ειδικά η εγχώρια τουριστική «βιομηχανία», δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με αφελείς γενικεύσεις και ισοπεδωτικά. Δεν «τρέχει με τις ίδιες ταχύτητες» ο τουρισμός της Θράκης με εκείνον της Κρήτης. Ο τουρισμός των ορεινών όγκων με εκείνον την νησιωτικής Ελλάδας. Δεν είναι ίδια τα προβλήματα των πολυεθνικών αλυσίδων που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, με τις οικογενειακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ζουν από τον τουρισμό εδώ και δεκαετίες. Και προφανώς μια κυβέρνηση οφείλει να χαράσσει πολιτικές για όλους και όχι μόνον για τα Δουκάτα της Μυκόνου και της Σαντορίνης.
Το τελευταίο διάστημα είχαμε δύο γεγονότα που πέρασαν στα «ψιλά των εφημερίδων». Πρώτα πρώτα, μεγάλη αεροπορική εταιρία χαμηλού κόστους, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της τουριστικής κίνησης σε προορισμούς όπως η Θεσσαλονίκη, ανακοίνωσε ότι κλείνει για τη χειμερινή περίοδο τη βάση της στην Αθήνα και μειώνει δραστικά τα δρομολόγιά της. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωσή της, «η ελληνική κυβέρνηση δεν παράσχει μακροπρόθεσμα κίνητρα στις αεροπορικές εταιρείες να επενδύσουν στον Αεροδρόμιο της Αθήνας για ταξιδιωτικές περιόδους μη αιχμής ή να αναπτύξουν τον τουρισμό με τον τρόπο που έκαναν η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Κύπρος». Διαβάζοντας περαιτέρω την ανακοίνωση προσωπικά εκνευρίστηκα από το ύφος της. Στομφώδες ύφος ωσάν να δίνει εντολές σε υποτακτικούς. Αναζήτησα την επίσημη θέση της Ελληνικής κυβέρνησης. Ο εκνευρισμός μετατράπηκε σε θυμό. Η ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού στην ουσία αναγνωρίζει ότι πρέπει να υπάρχουν κίνητρα προς όλες τις αεροπορικές εταιρίες για τη χειμερινή περίοδο, ώστε να επιμηκυνθεί η τουριστική σεζόν και αντίστοιχα να αυξηθούν τα έσοδα της χώρας. Τα κίνητρα αυτά είναι σε «φάση επεξεργασίας». Βρισκόμαστε στα μέσα Σεπτέμβρη και συζητάμε ακόμη τι κίνητρα θα δοθούν τούτο το χειμώνα όταν ήδη καταρτίζονται τα συμβόλαια του επόμενου και μεθεπόμενου καλοκαιριού! Καλύτερα να μη μιλούσαν.
Γεγονός δεύτερο. Στο πλαίσιο της ΔΕΘ ο υπουργός Τουρισμού παραβρέθηκε σε συνάντηση τριάντα προέδρων και μελών διοικητικών συμβουλίων ενώσεων ξενοδόχων από την Κεντρική και τη Βόρεια Ελλάδα. Αντί να ακούσει τα προβλήματα του κλάδου και τις τυχόν προτάσεις του εξαπέλυσε επίθεση εναντίον τους για την κριτική που δέχεται. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα – που σιγή επιβεβαίωσε – τους «επέπληξε» που δεν τον ευχαριστούν για τα «εκατομμύρια τουρίστες που έφερε»!
Το Υπουργείο Τουρισμού στη χώρα μας έχει τρεις βασικές αρμοδιότητες. Το marketing (εδώ εντάσσεται ο προγραμματισμός και η χάραξη της τουριστικής πολιτικής), η τουριστική εκπαίδευση και ο συντονισμός των άλλων υπουργείων σε θέματα τουρισμού, καθόσον είναι θεματικό υπουργείο. Η τουριστική εκπαίδευση είναι από τις πιο υποβαθμισμένες παγκοσμίως (φέτος έλλειπαν τουλάχιστον 55.000 άτομα από τομείς ευθύνης), ενώ ο συντονισμός προϋποθέτει να μπορεί κάποιος να «ακούει» προβλήματα για να μπορεί να τα μεταφέρει σε αυτούς που αποφασίζουν. Μια καλή ασίστ για να μπει το καλάθι. Μήπως πρέπει να το εκφράσουν έτσι οι ξενοδόχοι για να καταλάβει;
