Κακούργημα οι εμπρησμοί, η ποινή φθάνει και τα 15 χρόνια κάθειρξη – Μόνη ποινή η ισόβια κάθειρξη για τα σεξουαλικά εγκλήματα και τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας των ανηλίκων – Σταματούν οι αποφυλακίσεις με βραχιολάκι για όσους έχουν καταδικαστεί για κακουργήματα – Τι προβλέπεται για την ενδοοικογενειακή βία και την αποπλάνηση ανηλίκων
Αυστηροποιούνται οι ποινές για τα ειδεχθή εγκλήματα, τα σεξουαλικά εγκλήματα (βιασμός, κ.λπ.) και εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας των ανηλίκων και προβλέπεται πλέον ως μόνη ποινή η ισόβια κάθειρξη, ενώ το αδίκημα του εμπρησμού των δασών από το οποίο επέρχεται έστω και ένας θάνατος ανθρώπου επιφέρει ποινή ισοβίου καθείρξεως, σύμφωνα με τις αλλαγές που επέρχονται στο νέο Ποινικό Κώδικα παρουσίασαν σήμερα ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο με το οποίο επέρχονται αλλαγές στο νέο Ποινικό Κώδικα, με ποινή ισόβιας κάθειρξης, χωρίς δυνατότητα άλλης εναλλακτικής ποινής, προβλέπεται για τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας, του ομαδικού βιασμού, του θανατηφόρου βιασμού και της θανατηφόρας ληστείας. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα προβλεπόται και εναλλακτική ποινή ως 15 χρόνια κάθειρξη.
Παράλληλα, με ποινές κάθειρξης 15 ετών θα τιμωρούνται τα αδικήματα για όλα τα ειδεχθή εγκλήματα, τις βαριές σωματικές βλάβες και την πρόκληση αναπηριών ή παραμόρφωσης.
Ακόμη, για όσους διαπράττουν ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα ή ειδεχθή εγκλήματα ή βαριά εγκλήματα οι προϋποθέσεις αποφυλάκισης αυξάνονται κατά 1/5. Έτσι, οι ισοβίτες θα μπορούν να αιτηθούν υφ΄ όρων απόλυση τουλάχιστον με την συμπλήρωση 18 ετών φυλάκησης.
Με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα όσοι έχουν διαπράξει ειδεχθή ή βαριά εγκλήματα μπορούν να αποφυλακιστούν (υφ’ όρον απόλυση) όταν εκτίσουν τα 2/5 της ποινής τους, υπό την προϋπόθεση ότι μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα προσφέρουν εργασία (πλασματική έκτιση της ποινής). Η εργασία (μεροκάματα) μέσα στις φυλακές (στα μαγειριά, στα πλυντήρια, στα λογιστήρια, κ.λπ.) αποτελεί ευνοϊκό καθεστώς (ευεργετικός υπολογισμός ημερών κράτησης) για τον κρατούμενο. Και αυτό γιατί η μια ημέρα εργασίας στις φυλακές εκλαμβάνεται από 1/2 έως 2 ημέρες κράτησης, ανάλογα σε ποίο χώρο του καταστήματος κράτησης εργάζεται. Εάν δεν προσφέρουν εργασία εντός των φυλακών τότε γεννάται δικαίωμα υφ΄ όρων απόλυσης, όταν εκτίσουν τα 3/5 της ποινής τους.
Τώρα, ο πήχης για την υφ΄ όρων απόλυση θα αναβαίνει στα 4/5 έκτιση της ποινής εφόσον δεν εργάζεται ο καταδικασθείς εντός των φυλακών, χωρίς να αποκλείεται να ανεβεί ακόμα ένα κλικ ο πήχης και ανάλογα θα ανέβει το όριο και στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει ευεργετικός υπολογισμός ημερών κράτησης. Την ίδια στιγμή καταργείται η απόλυση κρατούμενου με βαρχιολάκι για τα βαριά αδικήματα.
Εμπρησμός δασών και περιβάλλον
Σύμφωνα με τις τροπολογίες πλέον θα:
I. Τιμωρούνται με ισόβια αν υπήρξε θάνατος έστω και ενός ανθρώπου.
II. Κακούργημα ο εμπρησμός δάσους με ποινή 8 χρόνια κάθειρξη (μέχρι τώρα ήταν πλημμέλημα).
III. Αν από τον εμπρησμό επήλθε υποβάθμιση φυσικού περιβάλλοντος, οικολογική καταστροφή η ποινή φθάνει τα 15 χρόνια κάθειρξη.
IV. Αυστηρότερες ποινές σε κάθε περίπτωση οικολογικής καταστροφής.
V. Βαριές ποινές για αλόγιστη αλιεία.
Συγκριμένα, ως προς εγκλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και την κλιματική κρίση, το νομοσχέδιο προβλέπει:
– Το αδίκημα του εμπρησμού, όπως και αυτό του εμπρησμού δασών, αλλά και όλων των κοινώς επικινδύνων εγκλημάτων, μετατρέπονται από εγκλήματα αποτελέσματος σε εγκλήματα αφηρημένης διακινδύνευσης. Με άλλα λόγια, για να τιμωρείται η πράξη δεν χρειάζεται να επέλθει η βλάβη, αλλά αρκεί να μπορεί να προκύψει κίνδυνος. Περαιτέρω, για την επιβολή ποινής ισοβίου καθείρξεως αρκεί και ο θάνατος ενός ανθρώπου χωρίς να απαιτείται μεγάλος αριθμός προσώπων, όπως ισχύει σήμερα.
-Το αδίκημα του εμπρησμού δασών τυποποιείται πλέον μόνο ως κακούργημα και στη βασική του μορφή με προβλεπόμενη ποινή κάθειρξης έως 8 έτη και χρηματική ποινή, ενώ από τον Ιούλιο του 2019 υποβαθμίστηκε σε πλημμέλημα στη βασική του μορφή. Στην περίπτωση που η φωτιά στο δάσος είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή προβλέπεται πρόσκαιρη κάθειρξη (πέντε έως δεκαπέντε χρόνια).
Παράλληλα, επαναφέρεται το αδίκημα της αλιείας σε χωρικά ύδατα και αυστηροποιείται η προβλεπόμενη ποινή. Με την προτεινόμενη ρύθμιση σκοπείται η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από την αλόγιστη και μη ελεγχόμενη αλιεία και ως εκ τούτου η προώθηση μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, η οποία επιδρά και στον τομέα της αλιείας. Επιπλέον σκοπείται η τιμώρηση της παράνομης αλιείας
Ανήλικοι -σεξουαλικές κακοποιήσεις – ενδοοικογενειακή βία
Αυστροποιούνται και τα αδικήματα τα οποία σχετίζονται με τους ανήλικους και ειδικότερα:
· Βιασμός ανηλίκων, προβλέπεται ποινή ισόβια και ο εισαγγελέας πλέον κινεί τη δίωξη.
· Μετά την ενηλικίωσή των ανηλίκων η παραγραφή αδικημάτων σε βάρος του Θα επέρχεται:
– Στα 19 χρόνια για πλημμελήματα
– Στα 21 για κακουργήματα.
Αναλυτικότερα, αναφορικά με τα εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας, γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, το νομοσχέδιο προβλέπει:
– Αυτεπάγγελτη δίωξη για την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο. Σήμερα απαιτείται έγκληση, δηλαδή καταγγελία της πράξης εντός προθεσμίας τριών μηνών.
Με την προτεινόμενη αλλαγή ο χρόνος καταγγελίας του αδικήματος είναι πέντε έτη και ο εισαγγελέας ασκεί την δίωξη κατόπιν αναφοράς, μήνυσης ή άλλης πληροφορίας ότι διαπράχθηκε το αδίκημα, χωρίς να απαιτείται η διαδικαστική προϋπόθεση της τρίμηνης προθεσμίας για την υποβολή έγκλησης.
– Κακούργημα η αιμομιξία (άρθρο 345 ΠΚ). Σήμερα η πράξη αυτή τιμωρείται ως πλημμέλημα με ποινή φυλάκισης από 3-5 έτη.
Το αδίκημα της αιμομιξίας με την προτεινόμενη αλλαγή θα τιμωρείται με κάθειρξη από 5-10 έτη αν η πράξη τελείται από τους γονείς και παππούδες προς τα παιδιά και εγγόνια αντίστοιχα.
– Απαλείφεται η διαζευκτικότητα των ποινών της ισόβιας ή πρόσκαιρης κάθειρξης στο αδίκημα του ομαδικού βιασμού. Αποκλειστικά προβλεπόμενη ποινή με την προτεινόμενη αλλαγή του άρθρου 336 παρ. 3 ΠΚ είναι η ισόβια κάθειρξη.
– Εμπορία Ανθρώπων (άρθρο 323Α ΠΚ)
Αυστηροποίηση των ποινών στο αδίκημα της εμπορίας ανθρώπων (άρθρο 323Α ΠΚ). Αν από την πράξη επέλθει ο θάνατος επιβάλλεται ποινή ισοβίου καθείρξεως. Έτσι ακολουθείται μία συστηματική συνέπεια αναφορικά με το επελθόν αποτέλεσμα σε σχέση και με την πρόβλεψη για τα λοιπά αδικήματα. Περαιτέρω η αυστηροποίηση αυτή σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για την υφ’ όρον απόλυση διασφαλίζει την τιμωρία των ανθρώπων που εκμεταλλεύονται τους μετανάστες αλλά και την εμπορία γυναικών και ανηλίκων (πορνεία, ανήλικη εργασία κλπ)
Σχετικά με τα εγκλήματα σε βάρος ανηλίκων οι νέες τροποποιήσεις προβλέπουν:
· Με την σημερινή –ισχύουσα- πρόβλεψη η έναρξη της παραγραφής για αδικήματα σε βάρος ανηλίκων αφορά μόνο κακουργήματα και ξεκινά από την ενηλικίωση, δηλαδή από την συμπλήρωση των 18 ετών.
Αλλαγή του χρόνου έναρξης της παραγραφής των αδικημάτων της εμπορίας ανθρώπων, της αρπαγής ανηλίκου και των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Η παραγραφή ξεκινά πλέον από την ενηλικίωση του ανηλίκου με παρέκταση ενός επιπλέον έτους, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα ή τριών επιπλέον ετών, εφόσον η πράξη είναι κακούργημα.
Με την προτεινόμενη αλλαγή για τα ως άνω αδικήματα:
· Έναρξη παραγραφής για πλημμέλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκου : 18+ 1 = 19 ετών,
· Έναρξη παραγραφής για κακούργημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκου : 18+ 3 = 21 ετών.
Αποπλάνηση ανηλίκων
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα είναι κακούργημα οι γενετήσιες πράξεις με ανηλίκους (αποπλάνηση ανηλίκων)
Σήμερα το αδίκημα της τέλεσης γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους (αποπλάνηση) τιμωρείται ανάλογα με την ηλικία του ανηλίκου.
Έτσι τιμωρείται ως πλημμέλημα αν ο ανήλικος είναι από 14-15 ετών με ποινή φυλάκισης από 2- 5 έτη. Αν ο ανήλικος είναι από 12 – 14 ετών με κάθειρξη από 5-10 έτη και αν ο ανήλικος είναι έως 12 ετών με κάθειρξη από 5 – 15 έτη.
Με την προτεινόμενη αλλαγή το αδίκημα τιμωρείται πλέον μόνο ως κακούργημα σε όλες τις μορφές του.
Κατά συνέπεια αν σήμερα κάποιος αποπλανήσει ανήλικο έως 12 ετών η προβλεπόμενη ποινή είναι κάθειρξη από 10-15 έτη και αν αποπλανήσει ανήλικο από 12-15 ετών η προβλεπόμενη ποινή είναι κάθειρξη από 5-15 έτη.
– Προσθήκη στην διάταξη του βιασμού περίπτωσης τέλεσης του αδικήματος σε βάρος ανηλίκου με προβλεπόμενη ποινή την ισόβια κάθειρξη.
Είναι νεοπαγής πρόβλεψη, με την οποία καθίσταται σαφής με τον πλέον εμφατικό τρόπο η βούληση του νομοθέτη για την απόλυτη προστασία των εννόμων αγαθών της ζωής, της γενετήσιας ελευθερίας και της ανηλικότητας. Για τον λόγο αυτό αποκλειστικά προβλεπόμενη ποινή είναι η ισόβια κάθειρξη.
– Πρόβλεψη για εξέταση ενηλίκων θυμάτων αδικημάτων σεξουαλικής κακοποίησης παρουσία ψυχολόγου (Προσθήκη πρόβλεψης στην διάταξη του άρθρου 228 ΚΠΔ της εμπορίας ανθρώπων)
Φιλοσοφία του νομοσχεδίου
Σύμφωνα με τον κ. Τσιάρα, η φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι:
1. Αποκαθίστανται αστοχίες του νέου Ποινικού Κώδικα που ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση
2. Αναβαθμίζονται σε κακουργήματα μείζονος ποινικής απαξίας παραδοσιακά αδικήματα που είχαν υποβαθμιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση
3. Αναπροσαρμόζεται το πλαίσιο των ποινών, με τρόπο συνεκτικό και νομικά άρτιο, ενισχύοντας τόσο τον αναλογικό όσο και τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των προβλεπόμενων κυρώσεων
4. Εκσυγχρονίζονται διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και εναρμονίζονται με τις ευρωπαϊκές συμβάσεις που ρυθμίζουν τα δικαιώματα προστασίας των ανηλίκων και ενηλίκων θυμάτων εγκληματικής δραστηριότητας.
