Τι δείχνουν τα ευρήματα δημοσκόπησης του ΚΕΦίΜ για τις απόψεις των Ελλήνων σχετικά με την Επανάσταση του 1821
Τις απόψεις των σημερινών Ελλήνων σε σχέση με την Επανάσταση του 1821 αποτυπώνει έρευνα γνώμης του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών «Μάρκος Δραγούμης». Τη μεγάλη, πανελλαδική δημοσκόπηση διενήργησε η εταιρεία Marc για λογαριασμό του ΚΕΦίΜ και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου.
Όπως αποδείχθηκε, οι Έλληνες εξακολουθούν να θεωρούν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη αλλά και την Μπουμπουλίνα ως τους κεντρικούς ήρωες της Εθνικής Παλιγγενεσίας, με μεγάλη διαφορά προτίμησης από τους υπόλοιπες πρωταγωνιστές της Επανάστασης, ακόμη και από τους «μπουρλοτιέρηδες» του ναυτικού αγώνα, όπως οι ναύαρχοι Κανάρης και Μιαούλης.
Επίσης, στην ελληνική κοινωνία κυριαρχεί η πεποίθηση ότι η Ρωσία προσέφερε κρίσιμη στήριξη στους επαναστατημένους Έλληνες, ενώ αρκετοί πιστεύουν ότι τα δάνεια τα οποία χορηγήθηκαν στο υπό σύσταση ελληνικό κράτος -παρά τους επαχθέστατους όρους- απέβησαν προς όφελος της ανεξαρτησίας.
Από την έρευνα του ΚΕΦίΜ επιβεβαιώθηκε ότι περίπου 3 στους 4 Έλληνες πιστεύουν πως το λεγόμενο Κρυφό Σχολειό δεν ήταν μύθος, παρά τις περί του αντιθέτου αποδείξεις τις οποίες επικαλείται η σύγχρονη ιστοριογραφία.
Αρκετά ενδιαφέρον είναι το εύρημα που δείχνει ότι λιγότεροι από τους μισούς απαντήσαντες δηλώνουν πως γνωρίζουν καλά την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Παρόλ’ αυτά, μόλις ένας στους 10 συμφωνεί ότι τη γνωρίζουν εξίσου καλά οι συμπολίτες του.
Μοιρασμένοι είναι οι Έλληνες στο ερώτημα αν τα 200 χρόνια που ακολούθησαν το 1821 δικαίωσαν τις προσδοκίες των Επαναστατών, οι περισσότεροι όμως τοποθετούνται θετικά.
Πιο αναλυτικά, τα κύρια ευρήματα της δημοσκόπησης έχουν ως εξής:
– Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί κοινό τόπο αναφοράς, ο οποίος ενώνει όλους του Έλληνες. Ανεξαρτήτως δημογραφικών χαρακτηριστικών (φύλου, ηλικίας), μορφωτικού επιπέδου, ιδεολογικής τοποθέτησης, πολιτικής ταυτότητας, οι Έλληνες έχουν ενιαία εικόνα για τον χαρακτήρα της Επανάστασης. Τη θεωρούν κυρίως εθνική, με υψηλά ποσοστά να αναγνωρίζουν τα θρησκευτικά, φιλελεύθερα και κοινωνικά της χαρακτηριστικά.
– Οι 3 κυρίαρχες προσωπικότητες της Επανάστασης εξακολουθούν (σε σύγκριση με αντίστοιχη δημοσκόπηση του 2019) να είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (89,6%), ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (59,7%) και η Μπουμπουλίνα (29,7%). Σημαντικότερο γεγονός της επαναστατικής περιόδου αναδείχθηκε η μάχη στα Δερβενάκια το 1822 (15,8%), με την πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς (11,9%), τη ναυμαχία του Ναυαρίνου (11,1%) και την Έξοδο του Μεσολογγίου (10,2%), να ακολουθούν.
– Σε ό,τι αφορά στο ρόλο των ξένων δυνάμεων στην Επανάσταση, 4 στους 10 Έλληνες θεωρούν ότι η Ρωσία ήταν η χώρα που είχε τη θετικότερη συμβολή στο ελληνικό ζήτημα, ενώ διχασμένη είναι η κοινή γνώμη σχετικά με τον ρόλο που έπαιξαν τα δύο δάνεια από τη Μ. Βρετανία στην έκβαση της Επανάστασης.
– Φιλική Εταιρεία (93,8%), Φιλέλληνες (88,7%) και νησιώτες πλοιοκτήτες (85,5%) εμφανίζονται στις απαντήσεις ως οι 3 κοινωνικές ομάδες που έπαιξαν θετικό ρόλο στην έκβαση της Επανάστασης
– 7 στους 10 Έλληνες συνεχίζουν να θεωρούν ότι το «κρυφό σχολειό» αποτελεί ιστορικό γεγονός. Διχασμένη παραμένει η κοινή γνώμη για το αν η Επανάσταση ξεκίνησε την 25η Μαρτίου στην Αγία Λαύρα. To 47% γνωρίζει για τη σφαγή άμαχων Τούρκων και Εβραίων από τους Έλληνες μετά την άλωση της Τριπολιτσάς.
– Ως σημαντικότερες επιτυχίες της χώρας μας αυτά τα 200 χρόνια αναγνωρίζονται ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός (11,6%), η εποποιία του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41 (10,4%) και η εμπέδωση των θεσμών της φιλελεύθερης δημοκρατίας (8,2%).
– Τρεις στους 4 Έλληνες συμφωνούν ότι η Επανάσταση είχε, τουλάχιστον εν μέρει, φιλελεύθερο χαρακτήρα ενώ σημειώνεται αύξηση των θετικών απόψεων για τους φιλελεύθερους διανοούμενους και πολιτικούς, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, και ο Αναστάσιος Πολυζωίδης. Οι περισσότεροι τέλος συμφωνούν ότι οι Εθνοσυνελεύσεις και τα Συντάγματα είχαν κυρίως φιλελεύθερα και δημοκρατικά χαρακτηριστικά.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της δημοσκόπησης η Καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Μαρία Ευθυμίου, ανέφερε ότι εκείνο που διαφαίνεται στις απαντήσεις της δημοσκόπησης είναι ότι η κοινωνία μας είναι μία κοινωνία σε μετάβαση, ενώ από τις απαντήσεις προκύπτει ότι «είμαστε λιγότερο πρόχειροι και περισσότερο σκεπτόμενοι». Η κ. Ευθυμίου αναφέρθηκε στους μύθους και στην ψυχολογική ανάγκη που ίσως έχουμε ως κοινωνία να διατηρούμε.
Στη δική του τοποθέτηση ο Στάθης Καλύβας, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι η αντίληψη των Ελλήνων για την Επανάσταση όπως αυτή προκύπτει από την έρευνα του ΚΕΦίΜ είναι ώριμη και «αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν λάβει κανείς υπόψη του πως οι απόψεις για το παρελθόν πάντοτε συμπλέκονται με το παρόν».
Τέλος, ο Διευθυντής Ερευνών του ΚΕΦίΜ, Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Αριστείδης Χατζής σημείωσε: «Βλέπω με ικανοποίηση ότι οι Ελληνίδες και οι Έλληνες διακρίνουν πλέον τη φιλελεύθερη διάσταση της Επανάστασης, έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για πρόσωπα και γεγονότα, και διαμορφώνουν αργά αλλά σταθερά μια περισσότερο επεξεργασμένη εικόνα για την περίοδο».
Δείτε εδώ την παρουσίαση της δημοσκόπησης
Δείτε εδώ την ανάλυση της δημοσκόπησης
