Η καλλονή από την Πάτρα, ο οξύθυμος Κρητικός και ο επίλογος μιας σχέσης που γράφτηκε με δύο σφαίρες – Ο εκρηκτικός έρωτας με αλλοδαπή, τα εφιαλτικά χρόνια στη Νέα Αλικαρνασσό, η άσωτη ζωή και οι υποψίες για τρίτο πρόσωπο που όπλισαν το χέρι του
Αρχές Δεκέμβρη, ένας άνδρας και μια γυναίκα περνούν το κατώφλι κάποιου καταστήματος στο Ηράκλειο Κρήτης. Ο καταστηματάρχης τους γνωρίζει καιρό. Η πανέμορφη Αδαμαντία και ο περίεργος Κοσμάς. Η φινετσάτη Πατρινιά και ο αγροίκος από τη Νέα Αλικαρνασσό. Ετσι σκέφτεται κάθε φορά που τους βλέπει μαζί – δεν είναι ο μόνος, οι ίδιοι συνειρμοί, σημάδια μιας βαθιάς αντίφασης, σχηματίζονται στον νου σχεδόν όλων όσοι τους γνωρίζουν.
Δεν είναι μόνο τα 21 χρόνια που τους χωρίζουν, μία άβυσσος τέμνει κάθε πτυχή της κοινής τους ζωής: «Τι μπορώ να κάνω για εσάς;», ρωτάει ο έμπορος, εναλλάσσοντας διακριτικό χαμόγελο με παγωμένα χείλη καθώς ρίχνει το βλέμμα του πρώτα στη γυναίκα και μετά στον άνδρα. Ο 54χρονος Κοσμάς εξηγεί τον λόγο της επίσκεψής τους, ο καταστηματάρχης ενημερώνει για το κόστος, η 33χρονη Αδαμαντία ψελλίζει μια αντιπρόταση, η απόλυτη σιγή καλύπτει για δευτερόλεπτα πρόσωπα και φωνές. Ο Κοσμάς δεν σηκώνει αντιρρήσεις, όλοι το γνωρίζουν αυτό, πώς τόλμησε εκείνη να μιλήσει, πώς της πέρασε από το μυαλό να εκφέρει γνώμη, πώς διανοήθηκε να ξεστομίσει άποψη; Περνά το χέρι από το πρόσωπό του, κουνάει αργά το κεφάλι, κάτι μουρμουρίζει σαν να συνομιλεί με τον εαυτό του, η πόρτα κλείνει πίσω τους, με τους δυο τους να επιβιβάζονται σε ένα Citroen: εκείνη με σφιγμένη χείλη, εκείνος με σφιγμένες γροθιές…
Ο οξύθυμος Κοσμάς και η αλλοδαπή
Μιλάει αργά, απόρροια της προσπάθειάς του να συλλέξει μνήμες και να συνθέσει εικόνες μιας άλλης εποχής. Τότε που ο Κοσμάς ήταν πιο νέος, «αλλά το ίδιο παράξενος». Πού και πού ο λόγος του διακόπτεται από στεναγμούς «για το ριζικό της κοπέλας που ’ρθε στον τόπο μας για να σπουδάσει και κατέληξε στο χώμα», και ύστερα επιστρέφει ξανά στον παράξενο τύπο με το ξυρισμένο κεφάλι και τα παραπανίσια κιλά: «Ο Κοσμάς, ο μοναδικός γιος του κυρ Γιάννη, ενός άγιου ανθρώπου που σήμερα δεν είναι πλέον καλά στην υγεία του. Εχει τρεις αδελφές, αλλά εκείνος ήταν από παιδί για τους δικούς του ο κόσμος όλος. Η μητέρα του έφυγε νωρίς χτυπημένη από τον καρκίνο, ο κυρ Γιάννης έμεινε πίσω με τέσσερα παιδιά. Και τι δεν έκανε ο πατέρας του για εκείνον, όλα τα καλά τού πρόσφερε, ο ίδιος ωστόσο ήταν από μικρός παράξενο παιδί. Εκεί που τον έβλεπες να είναι ήρεμος και κοινωνικός, ξάφνου γινόταν μπουρλότο ικανό να κάψει όποιον στεκόταν δίπλα του. Την ίδια στιγμή που φαινόταν μαλακός και συζητήσιμος, έφτανε μια κουβέντα που δεν του ταίριαζε για να τον μετατρέψει σε ένα οξύθυμο και επιθετικό πλάσμα. Σε έναν άνδρα που δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του», λέει ο συνομιλητής μου, και συνεχίζει:
«Θυμάμαι πως ο πατέρας του τού έδωσε ό,τι και όσα μπορούσε προκειμένου να τον εξασφαλίσει οικονομικά. Πριν από περίπου 15 χρόνια, όταν η Νέα Αλικαρνασσός αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα ύδρευσης, του είχε αγοράσει περί τα 2.000 ντεπόζιτα νερού από τα οποία ο Κοσμάς είχε βγάλει πολύ καλά λεφτά. Ταυτόχρονα είχε στο όνομά του και 3-4 γκαρσονιέρες τις οποίες νοίκιαζε λαμβάνοντας κάθε μήνα ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό. Ελεγε ότι εργάζεται και ως υδραυλικός, εγώ ωστόσο δεν τον είχα δει ποτέ να δουλεύει. Τα τελευταία χρόνια γυρνούσε με μια Mercedes από μαγαζί σε μαγαζί και από καφετέρια σε καφετέρια, όπου τον κερνούσαν καφέ και ρακή. Με τον πατέρα του δεν είχε πλέον σχέση, κάποιοι λένε πως είχαν τσακωθεί πολύ άσχημα παρά τα όσα έκανε για εκείνον. Σας είπα, παράξενο παιδί. Εκείνη την εποχή είχε στο πλάι του μια αλλοδαπή -αν δεν κάνω λάθος η κοπέλα ήταν από την Αγγλία-, την οποία σύστηνε ενίοτε ως γυναίκα του. Δεν νομίζω ότι την είχε παντρευτεί ποτέ, ωστόσο είμαι βέβαιος πως η κοπέλα υπέφερε στο πλάι του. Είχα ακούσει ότι έτρωγε πολύ ξύλο και πως μετά από ένα διάστημα δεν άντεξε τον εκρηκτικό χαρακτήρα του και την κακοποίηση και γύρισε στην πατρίδα της. Οταν ένας άντρας σηκώσει χέρι σε μια γυναίκα θα το κάνει και στην επόμενη. Αυτό είναι νόμος, γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι άρρωστοι. Οταν λοιπόν μάθαμε πριν από περίπου 10 χρόνια για τη σχέση του με την Αδαμαντία, μία καλλονή από την Πάτρα, όλοι φοβόμασταν για την τύχη αυτού του κοριτσιού».
Ο έρωτας με την Αδαμαντία
«Καλλονή». Αυτή είναι η λέξη με την οποία περιγράφουν την 33χρονη Αδαμαντία από την Πάτρα, κόρη αστυνομικού, όσοι τη γνώρισαν. Η γυναίκα που μου μιλά για εκείνη δεν θα πει ούτε μια φορά το όνομά της. Λέει πως δεν αντέχει, ότι όλα όσα συνέβησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της 22ας Δεκεμβρίου μοιάζουν με ένα κακό ψέμα: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ το χαμόγελό της, και κυρίως πως ακόμη και στα δύσκολα είχε τη δύναμη να χαμογελά. Αντεξε πολλά, για χρόνια έκανε το λάθος να πιστεύει πως όλα θα αλλάξουν και στο τέλος το πλήρωσε με τη ζωή της», λέει, και συνεχίζει: «Με αυτόν τον άνθρωπο, τον Κοσμά, γνωρίστηκε όταν ήρθε να σπουδάσει στα ΤΕΙ εδώ στο Ηράκλειο. Κοντά στην είσοδο των ΤΕΙ υπήρχε μία καφετέρια την οποία είχε κάποιος συγγενής του Κοσμά. Εκείνη δούλεψε για ένα φεγγάρι στο καφέ, εκείνος σύχναζε στο ίδιο μέρος και κάπως έτσι γνωρίστηκαν και έγιναν ζευγάρι. Οχι, στην αρχή δεν ήταν βίαιος μαζί της, ούτε καν επιθετικός. Υπήρχαν κάποιες φορές που τσακώνονταν λόγω της αφόρητης ζήλιας του Κοσμά, αλλά μέχρι εκεί. Η αφόρητη ζήλια, παρότι είναι το καμπανάκι μιας προβληματικής συμπεριφοράς, δυστυχώς για πολλές γυναίκες ισοδυναμεί με ένα είδος κολακείας. Κάπως έτσι την πάτησε κι εκείνη προχωρώντας μαζί του σε γάμο. Και εκεί ακριβώς η ζήλια έγινε βία λεκτική και ύστερα ταπείνωση και πιο μετά χαστούκι και αργότερα ξύλο. Στη συνέχεια, ο Κοσμάς τής ζητούσε συγχώρεση, εκείνη το έκανε και μετά τα ίδια ξανά από την αρχή. Τα τελευταία χρόνια έμοιαζε σαν να ’χει παραλύσει, σαν να έχει παραιτηθεί από κάθε πιθανότητα σωτηρίας. Οι δικοί της ήταν μακριά, οι φιλίες απαγορευμένες, η προοπτική μιας άλλης ζωής χαμένη στον κύκλο της βίας. Οταν, δε, πριν από τέσσερα χρόνια ήρθε στον κόσμο και ο γιος τους, ένα παιδάκι με κάποιο πρόβλημα, τα πράγματα έγιναν χειρότερα από ποτέ».
Ξύλο και απέραντη σιωπή
Ολοι ήξεραν τις διαφορές τους. Οι περισσότεροι άκουγαν τους καβγάδες τους. Πολλοί λένε πως είχαν δει τον Κοσμά να χτυπά την Αδαμαντία ακόμη και στη μέση του δρόμου. Ελάχιστοι είχαν το σθένος να μιλήσουν διότι, όπως ισχυρίζονται σήμερα, «δεν θεωρούσαμε ότι ήταν ικανός να φτάσει στο φονικό». Σύμφωνα με μαρτυρίες, το ζευγάρι, ειδικά τα πρώτα χρόνια του γάμου, είχε πολλούς καβγάδες και δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Κοσμάς είχε δείρει τη γυναίκα του ακόμα και μέσα στη μέση του δρόμου με τους γείτονες να προσπαθούν να τους χωρίσουν. Κάποιες φορές είχε κληθεί μέχρι και η Αστυνομία, η οποία περιοριζόταν απλώς σε… επιπλήξεις: «Τη ζήλευε παθολογικά. Ελεγε ότι έχει δίπλα του ένα μανεκέν και πως όποιος τολμούσε να την κοιτάξει θα το πλήρωνε ακριβά», λέει κάτοικος της περιοχής, και συνεχίζει: «Ηθελε να είναι σε όλα αφέντης, σε όλα αρχηγός. Από το πού και το πώς θα διέθεταν τα χρήματά τους έως το τι θα φορά η Αδαμαντία. Εκείνος κυκλοφορούσε σαν γαμπρός, εκείνη ντυμένη απλά, όλα τα βλέμματα έπεφταν πάνω της και ο Κοσμάς τρελαινόταν. Κάποια στιγμή η Αδαμαντία δεν άντεξε, πήρε τα πράγματά της και επέστρεψε στους δικούς της. Ο Κοσμάς την ακολούθησε, την έπεισε ότι θα αλλάξει, εκείνη επέστρεψε, τα πράγματα ηρέμησαν. Για λίγο, σαν ξαστεριά πριν από την επόμενη μεγάλη καταιγίδα. Οι φωνές, οι καβγάδες και το ξύλο επανήλθαν, με την Αδαμαντία να μοιάζει παραδομένη στο κακό ριζικό της. Δίσταζε να μιλήσει στους δικούς της, ντρεπόταν να ομολογήσει την επαναλαμβανόμενη κακοποίησή της, φοβόταν σαν μικρό παιδάκι πως αν μιλούσε η τιμωρία της θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Ηθελε να σωθεί, ήθελε να ξεφύγει, αλλά δεν είχε πλέον τις αντοχές για να το πράξει. Ο τρόμος είχε συνθλίψει κάθε της αντίσταση».
Το μοιραίο τέλος
Ξημερώματα Κυριακής 22 Δεκεμβρίου 2019. Στην οδό Ηροδότου, στην Νέα Αλικαρνασσό, δύο πυροβολισμοί ξυπνούν τη γειτονιά. Κάποιοι εικάζουν το κακό, κάποιοι άλλοι είναι βέβαιοι γι’ αυτό. Τα σκάγια της κυνηγετικής καραμπίνας του Κοσμά έχουν καρφωθεί στην κοιλιά και στον θώρακα της άτυχης Αδαμαντίας. «Τίποτα δεν προμήνυε το κακό, λίγες ώρες πριν οι δυο τους διασκέδαζαν σε κάποια ταβέρνα», σπεύδουν να «καταθέσουν» οι πρώτοι μάρτυρες». Κι όμως, όλα προμήνυαν το κακό: η χρόνια κακοποίηση, η παθολογική ζήλια, οι μόνιμες υποψίες και μια βαθιά αδυναμία που μεταμορφωνόταν ολοένα και συχνότερα σε αρρωστημένη δύναμη ήταν αρκετά για να συνθέσουν την τραγωδία. «Εκείνο το βράδυ έφαγαν στην ταβέρνα κάποιου συγγενή του Κοσμά και στη συνέχεια πήγαν σε άλλο μαγαζί για ένα ποτό», λέει κάτοικος της περιοχής, και συνεχίζει: «Οταν επέστρεψαν στο σπίτι ξέσπασε μεταξύ τους ακόμη ένας μεγάλος καβγάς. Το μείγμα ζήλιας και αλκοόλ που έτρεχε στις φλέβες του Κοσμά δεν θα μπορούσε παρά να αποβεί μοιραίο για τη ζωή της Αδαμαντίας. Οταν σκότωσε τη γυναίκα του, πήρε το καημένο το παιδάκι του μπροστά στο οποίο συνέβη το κακό, και απ’ ό,τι ακούγεται πήγε σε κάποιο μπαρ για να πιει.
Οταν οι άνδρες εκεί δεν του επέτρεψαν την είσοδο, άφησε το παιδί σε κάποιο συγγενικό του πρόσωπο και στη συνέχεια γύρισε ξανά σε περιοχή κοντά στο σπίτι του και έκατσε σε ένα μαγαζί για να συνεχίσει το πιοτό. Εκεί βρίσκονταν δύο αστυνομικοί με τους οποίους έπιασε κουβέντα λέγοντάς τους ότι η σύζυγός του τον απατούσε. Πως ο ίδιος είχε τοποθετήσει κοριούς στο σπίτι και στο αυτοκίνητο και είχε ακούσει συνομιλία της με κάποιον άλλον άνδρα. Οτι δεν άντεξε να τη χάσει και τη σκότωσε. Πως το πτώμα της κείτεται στο διαμέρισμά τους στη Νέα Αλικαρνασσό. Οι αστυνομικοί αρχικά δεν τον πίστεψαν, αλλά όταν εκείνος επαναλάμβανε ξανά και ξανά την ίδια ιστορία ενημέρωσαν την υπηρεσία τους. Λίγο αργότερα, ένα περιπολικό στεκόταν έξω από το σπίτι της Ηροδότου με τους αστυνομικούς να επιβεβαιώνουν το μακάβριο θέαμα. Η Αδαμαντία ήταν νεκρή».
Δύο ημέρες αργότερα, παραμονή Χριστουγέννων, οι συγγενείς της τη συνοδεύουν στην τελευταία κατοικία της στην Πάτρα. Την ίδια σχεδόν ώρα ο Κοσμάς περνάει το κατώφλι των φυλακών. Πίσω, σε συγγενικά πρόσωπα του Κοσμά μένει ένα τετράχρονο παιδάκι να ζητάει απεγνωσμένα τη μαμά του. Η τελευταία, όμως, δεν θα επιστρέψει ποτέ…
«Κακοποιεί κι αυτός που δεν μιλά…»
Η άτυχη Αδαμαντία, παρά τη χρόνια κακοποίησή της, δεν είχε απευθυνθεί ούτε μία φορά σε κάποια αρμόδια αρχή. Αν το είχε πράξει, σήμερα τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές της Ε.Ε., μία στις τρεις γυναίκες στην Κρήτη έχει υποστεί κάποια μορφή βίας από άτομο της οικογένειάς της, με τα περισσότερα από τα περιστατικά αυτά να αφορούν σε σωματική και ψυχολογική βία και τον αριθμό τους να ακολουθεί τα τελευταία χρόνια ανοδική πορεία. Οπως σημειώνει η κυρία Μαίρη Παχιαδάκη, πρόεδρος του Συνδέσμου Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου: «Τα ποσοστά αυτά είναι υψηλά και δεν χωρούν καμία αμφισβήτηση. Δυστυχώς η κακοποίηση ορίζει πίσω από κλειστές κοινωνίες και σφραγισμένες πόρτες τη ζωή πολλών γυναικών. Ο θύτης πάντα δίνει σημάδια, ελάχιστοι ωστόσο είναι αυτοί που νοιάζονται για την τύχη κάποιου άλλου, κι αυτό είναι το τραγικότερο όλων. Η απαξίωση της ζωής του άλλου σημαίνει απαξίωση της ζωής εν γένει.
Στις περιπτώσεις της κακοποίησης ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι δεν κακοποιεί μόνο ο θύτης, αλλά και ο γείτονας, ο συγγενής ή ο φίλος που δεν μιλά, που βλέπει και σωπαίνει. Δεν αρκεί να βλέπουμε, πρέπει να μιλάμε. Τα τελευταία δύσκολα χρόνια της κρίσης είχαμε μία αύξηση των περιστατικών βίας, γι’ αυτό και εντείναμε τις παρεμβάσεις μας σε σχολεία και αστυνομικά τμήματα αναφορικά με το θέμα της βίας. Ο κόσμος πρέπει πλέον να γνωρίζει ότι μπορεί να καταγγείλει ανυπόγραφα ένα περιστατικό βίας και ότι οι Αρχές έχουν το δικαίωμα να κινούνται αυτεπάγγελτα κάθε φορά που έρχονται αντιμέτωπες με περιστατικά κακοποίησης.
Εμείς είμαστε εδώ για να προσφέρουμε μέσα από τον Ξενώνα Κακοποιημένης Γυναίκας και Παιδιού ασφαλή διαμονή και ψυχοκοινωνική στήριξη σε κάθε γυναίκα-θύμα, οποιασδήποτε μορφής βίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις τραυματικές εμπειρίες της και να θέσει τη ζωή της σε νέα βάση. Αρκεί ένα τηλεφώνημα στη Γραμμή SOS 801 11 16000, η οποία ισχύει για ολόκληρη την Κρήτη και τα γύρω νησιά, ώστε κάθε γυναίκα να βρει καταφύγιο και λύση στο πρόβλημα της κακοποίησης. Μην αφήνετε τη βία να διαφεντεύει τη ζωή σας. Η σιωπή δεν είναι χρυσός».
