«Θα έρθεις στο στενάκι της Φιλικής Εταιρίας στις 10:30 το πρωί. Θα χτυπήσεις το λευκό κουδούνι και θα σου ανοίξουν τη βαριά μαύρη σιδερένια πόρτα» ήταν οι πρώτες οδηγίες του προέδρου του συνεταιρισμού «Φίλιππος»-κάτω από την ομπρέλα του οποίου λειτουργεί το Τεκτονικό Μέγαρο της Θεσσαλονίκης-μετά το κλείσιμο του ραντεβού. Μπαίνοντας στο κτίριο αντικρίζεις μία φαρδιά αριστοκρατική μαρμάρινη σκάλα με ξύλινη κουπαστή, ντυμένη με ένα κόκκινο χαλί,  παρατηρείς επιβλητικούς πολυελαίους και βλέπεις πορτρέτα σπουδαίων τεκτόνων που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο και έγραψαν ιστορία από την ίδρυση του ελληνικού κράτους όπως ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Νικόλαος Σκούφας, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Ρήγας Φεραίος αλλά και ο Παύλος Μελάς.

Μετά τις απαραίτητες συστάσεις ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Α. Συρόπουλος ανέλαβε να μας ξεναγήσει αλλά και να μας «μυήσει» για περίπου μία ώρα στο σπίτι των μασόνων, όπου στεγάζονται σήμερα 25 εργαστήρια συμβολικού τεκτονισμού και επιγενόμενων βαθμών.

Δεσπόζει το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης

Στο ανώγειο του επιβλητικού διατηρητέου κτιρίου βρίσκεται μία μεγάλη αίθουσα αναμονής, οι τοίχοι είναι ντυμένοι με καθρέπτες, αγάλματα και μετάλλια σημαντικών τεκτόνων. Όλο το Μέγαρο ακολουθεί έναν αρχιτεκτονικό ρυθμό του Μεσοπολέμου, όπου η σπατάλη του χώρου είναι εμφανής. Ανεβαίνοντας στον πρώτο και δεύτερο όροφο του κτιρίου συναντάς τις στοές των Μασόνων-γεμάτες με αρχαιοελληνικά και μεσαιωνικά σύμβολα-όπου πραγματοποιούνται καθημερινά τεκτονικές εργασίες. Στο βάθος των στοών δεσπόζει το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία, Ισότης, Αδελφότης». Ο έναστρος ουρανός στο ταβάνι των στοών, το δάπεδο με τα ασπρόμαυρα πλακάκια, περίτεχνα κηροπήγια και δύο μαρμάρινες κολόνες με τα γράμματα B και J γεμίζουν τον επισκέπτη με απορίες για το τι σημαίνουν όλα αυτά αλλά δημιουργούν και ένα κλίμα μυσταγωγίας.

Μιχαήλ Ματτές: Ο τεκτονισμός είναι τρόπος και στάση ζωής

Λίγο μετά το σούρουπο οι τέκτονες κατευθύνονται στο τεκτονικό μέγαρο για «εργασίες» ή κατά κόσμον συνεδριάσεις. Φορούν μαύρα κοστούμια, γραβάτες ή παπιγιόν, μπλέιζερ, ποδιές με ειδικούς συμβολισμούς, λευκά γάντια και μπαίνουν στη Στοά. Υπό τους ήχους κλασικής μουσικής και αφού ορκιστούν πως ό,τι ειπωθεί θα μείνει μεταξύ τους ανοίγουν οι συνεδριάσεις. Κάθε φορά ένας τέκτονας παρουσιάζει ένα διαφορετικό φιλοσοφικό θέμα και αμέσως μετά ξεκινά συζήτηση που οδηγεί καθένα από τα μέλη της Στοάς σε μια προσωπική αναζήτηση.

Μετά το τέλος της συνεδρίασης οι τέκτονες κατευθύνονται στο υπόγειο του Μεγάρου όπου φιλοξενείται εστιατόριο, το λεγόμενο «ποτήριον Αγάπης». Γιατροί, μηχανικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, δικηγόροι, καθηγητές πανεπιστημίου και πολλές ακόμη ειδικότητες χαλαρώνουν, συστήνονται καλύτερα και συζητούν συνοδεία καλού φαγητού και κρασιού.

«Στόχος μας είναι να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας, να εξελιχθούμε πνευματικά αναβαθμίζοντας και την ίδια την κοινωνία» δήλωσε στο ethnos.gr ο Ενδοξότατος Μεγάλος Διδάσκαλος της Μ.Σ.Τ.Ε., Μιχαήλ Ματτές, προσπαθώντας να λύσει το απορημένο μας βλέμμα προς τι όλα αυτά τα σύμβολα.

Αν και έχουν περάσει 40 χρόνια δεν θα ξεχάσει, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, τη μέρα που μυήθηκε. «Αγαπητέ μου ήταν μια σημαδιακή στιγμή και με ακολουθεί σε όλη μου τη ζωή», ανέφερε στο ethnos.gr o Μιχαήλ Ματτές με βαριά φωνή, η οποία διαπερνούσε τη Στοά, κοιτώντας μας στα μάτια. Και πρόσθεσε: «Δεν μπορώ όμως να σας φανερώσω στοιχεία της μύησης. Είναι μια ιδιαίτερη διαδικασία και πάνω απ΄ όλα μυστική που ο καθένας τη βιώνει διαφορετικά».

Σύμφωνα με τον τέκτονα, Μιχαήλ Ματτέ, όλα αυτά τα χρόνια ο Τεκτονισμός, διδάσκει με βιωματικό τρόπο και προτρέπει να μεταδοθεί δια του παραδείγματος σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, η σπουδή της αγάπης, σαν το μοναδικό υλικό πλήρωσης της ελεύθερης συνείδησης του ανθρώπου. Αξιοσημείωτη, όπως τόνισε ο κ. Ματτές είναι και η σημαντική φιλανθρωπική δράση που αναπτύσσουν οι τέκτονες.

«Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι από την πρώτη στιγμή προσφέραμε σημαντική οικονομική βοήθεια στους πληγέντες στο Μάτι. Εξάλλου οι περισσότεροι Τέκτονες είναι σταθερά εθελοντές αιμοδότες. Κάθε χρόνο, στην θεσμοθετημένη πλέον εκδήλωση Αλληλεγγύης της Μ.Σ.Τ.Ε., αλλά και καθημερινά οι Στοές μεμονωμένα, κάνουμε δωρεές όπως το αυτοκίνητο που δωρίθηκε φέτος στο Πυροσβεστικό Σώμα, χορηγούμε υποτροφίες σε αριστούχους σπουδαστές που προτείνονται από επιστημονικές εταιρείες και ιδρύματα και εκδίδουμε διατακτικές τροφίμων που χορηγούνται σε σωματεία διακονίας παιδιών με ειδικές ανάγκες, τις οποίες εξαργυρώνουν σε σούπερ μάρκετ», σημείωσε ο κ. Ματτές και πρόσθεσε: «Θέλουμε να είμαστε αθόρυβοι. Προσφέρουμε το κατά δύναμιν χωρίς τυμπανοκρουσίες».

Ο Μεγάλος Διδάσκαλος της Μ.Σ.Τ.Ε. απορρίπτει τους ισχυρισμούς περί κλειστής ομάδας αλλά και τις θεωρίες συνωμοσιών. «Είμαστε απλοί άνθρωποι και το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι η πνευματική εξέλιξή μας αλλά και η πρόοδος της κοινωνίας μέσω ιστορικών φιλοσοφικών αναζητήσεων και προβληματισμών. Ο τεκτονισμός είναι τρόπος ζωής. Αποκτάς καινούριους φίλους χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ξεχνάς τον προηγούμενό σου περίγυρο. Δεν έχουμε να κρύψουμε κάτι. Γι’ αυτό ανοίγουμε το τεκτονικό Μέγαρο στο κοινό και η συμμετοχή του Μεγάρου στη διοργάνωση του Open House το προσεχές Σαββατοκύριακο αποτελεί πολύ μεγάλο βήμα, αν σκεφτεί κανείς ότι άνοιγε τις πόρτες του μόνο τρεις φορές τον χρόνο στις Λευκές Εορτές για να υποδεχτεί φίλους και συγγενείς των τεκτόνων αλλά και για να παρακολουθήσουν ομιλίες παρόμοιες με αυτές των τεκτονικών εργαστηρίων».

«Σεβόμαστε τη Δικαιοσύνη και τους νόμους του κράτους»

Από την κουβέντα δεν θα μπορούσαν να λείπουν τόσο οι δικαστικές διαμάχες μεταξύ τεκτόνων που απασχόλησαν τα μίντια όσο και οι οικονομικές ατασθαλίες που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. «Οι έριδες μεταξύ των Τεκτόνων ξεκινούν πάντα από τις προσωπικές επιδιώξεις ζηλωτών της εξουσίας και επίδοξων ηγετών. Όταν ένα άτομο γίνεται δεκτό σε μία κοινωνική ομάδα και καλύπτει τη βασική του ανάγκη του «ανήκειν», την ίδια στιγμή για το άτομο αυτό δημιουργούνται άλλες ανάγκες που πριν τη συμμετοχή του στην ομάδα δεν υπήρχαν. Αυτές οι ανάγκες είναι του κοινωνικού κύρους, της προβολής, της απόκτησης εξουσίας και της επιρροής στην ομάδα ή αλλιώς της «επικυριαρχίας»», εξήγησε ο κ. Ματτές και πρόσθεσε: «Η κυριαρχικότητα έχει δύο μορφές, μία «κακή» που είναι παθολογική και εκφράζεται με ακρότητες και μία «καλή» που είναι υγιής, εκφράζεται με ωριμότητα, επιδιώκεται από τον Τεκτονισμό και προάγει τη συλλογικότητα, τη συνεργατικότητα, την ένωση και την ομόνοια της ομάδας με την διακονία των υπόλοιπων μελών για την παραγωγή έργου ενότητας και προαγωγή της αγάπης. Όλοι πρέπει να βιώνουμε μία κοινωνία όπου ο καθένας σεβόμενος την ύπαρξη και τα θέλω των άλλων, να απαιτεί, δηλαδή να επικυριαρχεί, μόνο με το μερίδιο κοινωνικής ισχύος που του αναλογεί, γεγονός που είναι και δίκαιο και αποδεκτό.
Με τον τρόπο αυτό η υγιής κυριαρχικότητα εκδηλώνεται με άμιλλα και προβάλλεται ως ιδανικό. Οι αγαθοί ηγέτες προπορεύονται και οδηγούν αυτούς που τους ακολουθούν σε επιτυχίες, νίκες και θριάμβους μέσα από την αναγνώριση, την συλλογικότητα και την συνεργατικότητα. Οι κακοί ηγέτες ικανοποιούνται με την αυτοπροβολή, την κολακεία, τους υποτελείς και οδηγούν την ομάδα σε αποτυχίες και καταστροφές. Από το 1927, ο Τεκτονισμός στην Ελλάδα σαν θεσμός, εκφράζεται μέσα από το Τεκτονικό Ίδρυμα και είναι πάντοτε σταθερά προσηλωμένος στις Καταστατικές του Αρχές, τους Νόμους του Κράτους και τον οποιονδήποτε θεσμικό έλεγχο, σεβόμενος απολύτως τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης», κατέληξε ο κ. Ματτές.

Λειτουργούσε ως στρατοδικείο το Τεκτονικό Μέγαρο

Η Θεσσαλονίκη λόγω της πυρκαγιάς του 1917 είχε υποστεί μεγάλες καταστροφές. Οι περίπου 40 τέκτονες της στοάς «Φίλιππος» μάζεψαν χρήματα από τις οικονομίες τους και προχώρησαν στην αγορά ενός οικοπέδου για να χτίσουν ένα κτίριο για να στεγάζεται η Στοά τους. Το τεκτονικό Μέγαρο άρχισε να χτίζεται το 1933. Δύο χρόνια αργότερα αποπερατώθηκε η ανατολική πλευρά όπου σήμερα στεγάζεται ο κινηματογράφος «Μακεδονικόν». Σιγά σιγά στεγάστηκαν και οι υπόλοιπες στοές που ήταν διάσπαρτες στην πόλη.

Το Τεκτονικό Μέγαρο θα είναι επισκέψιμο στις 23 και 24 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του Open House Thessaloniki.

Ωστόσο, όπως ανέφερε στο ethnos.gr ο κ. Συρόπουλος ο ερχομός των Γερμανών σημάδεψε αρνητικά το Μέγαρο. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν σπάνια βιβλία της βιβλιοθήκης, ακρωτηρίασαν αγάλματα έκοψαν και έκαψαν κειμήλια και ακριβά αντικείμενα. «Το κτίριο το είχαν επιτάξει οι Γερμανοί. Τόσο η αίθουσα κινηματογράφου που ήταν αίθουσα τεκτονικής βιβλιοθήκης αλλά και οι υπόλοιπες εξυπηρετούσαν υπηρεσίες του στρατοδικείου των Γερμανών. Όταν φύγαν το ‘45 το κτίριο είχε άσχημη φυσική κατάσταση. Και πάλι συνέβαλαν οικονομικά όλοι οι Τέκτονες και το έφτιαξαν και πάλι σιγά-σιγά» είπε στο ethnos.gr ο κ. Συρόπουλος. 

Ακολούθησε ο Εμφύλιος Πόλεμος  και οι Τέκτονες αναγκάστηκαν το 1951 λόγω οικονομικών δυσκολιών να εκμισθώσουν την αίθουσα που είχε προοριστεί για βιβλιοθήκη και αίθουσα εκδηλώσεων σε έναν επιχειρηματία όπου από τότε λειτουργεί ο κινηματογράφος «Μακεδονικόν». Ο Συνεταιρισμός έπαθε άλλη μία ζημιά με το σεισμό του 1978.

Σήμερα ο Συνεταιρισμός λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, τηρεί λογιστικά βιβλία τρίτης κατηγορίας, υποβάλει δηλώσεις φόρου εισοδήματος και μεγάλης ακίνητης περιουσίας, πληρώνει τους αναλογούντες φόρους, και έρχεται σε επαφή με δημόσιες, δημοτικές και άλλες αρχές τής πόλεως, προβάλλοντας έτσι την ύπαρξη ενός καθαρά Τεκτονικού σωματείου στην Θεσσαλονίκη.