Μεγάλη Εβδομάδα
Η πιο δραματική εβδομάδα της θρησκείας μας.
Αυτή που θρηνούμε τον
θάνατο του Θεανθρώπου. Μαζί με τον Χριστό αναθυμούμαστε κι εμείς όλοι
μας κι ο καθένας χωριστά τους δικούς του θανάτους και τις δικές του
απώλειες. Συγγενείς, γνωστούς και φίλους. Οσο μεγαλώνουμε, ο κατάλογος
περισσεύει. Ολο και πιο πολλοί απουσιάζουν από το προσκλητήριο
παρόντων. Κι ο καθείς από αυτούς που λείπουν έχει την αξία του μέσα
μας.
Άλλοι, πλήρεις ημερών, άλλοι, νεώτεροι. Για κάποιους, τους πιο
κοντινούς, που δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τον χαμό τους, θρηνούμε
ακατάπαυστα. Κι όλο είναι μέσα στις συζητήσεις και μέσα στην σκέψη
μας. Ανακαλούμε στην μνήμη μας στιγμές, κουβέντες, περιστατικά που
ζήσαμε. Αλλά και πράγματα που δεν ειπώθηκαν, αισθήματα που κρύφτηκαν.
Αλλους τους πιο μακρινούς από μας, τους θυμόμαστε αραιότερα. Φτάνει
όμως μια στιγμή, μια κίνηση, ένα περιστατικό για να μας επισκεφτούν.
«Θυμάσαι που γλεντούσαμε τότε με τον τάδε;»
«Θυμάσαι που με τη δείνα καταστρώναμε σχέδια για το μέλλον στη δουλειά;»
«Πού είχαμε πάει μαζί εκδρομή;»
Ολοι όμως μετράνε στο προσωπικό μας λογαριασμό ανθρώπων και
αναμνήσεων. Αλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Δεν έχει σημασία το
πόσο. Ο καθείς μάς σημαδεύει με τον τρόπο του.
Όταν ήμουν νεότερος αναρωτιόμουν γιατί θρηνούμε όταν κάποιος πεθαίνει.
– Αφού η θρησκεία μας πιστεύει στην ανάσταση κι αφού είμαστε σίγουροι
πως οι νεκροί πάνε σε ένα καλύτερο κόσμο δεν πρέπει να κλαίμε και να
χτυπιόμαστε, διακήρυττα με περισσή σιγουριά.
Σήμερα ξέρω, πως στην ουσία κλαίμε και θρηνούμε γι’ αυτό που εμείς
χάνουμε. Για τη δική μας απώλεια. Τη δική μας στέρηση κλαίμε και το
χάσιμο των δικών μας στηριγμάτων.
Αναλογίζομαι όμως, πως υπάρχουν κι άλλες απώλειες εξίσου οδυνηρές με τον θάνατο.
Οι Έλληνες του σήμερα, αναπολούμε τον καιρό προ κρίσης και θρηνούμε
την απώλεια της πρότερης ευημερίας.
Οι απανταχού της γης πρόσφυγες, αναπολούν κι αυτοί παλιότερους
καλύτερους καιρούς και θρηνούν την απώλεια της πατρίδα και της εστίας
των.
Θέλω να πιστεύω και το εύχομαι από την καρδιά μου, πως όπως ακριβώς
στην θρησκεία μας υπάρχει λύτρωση, θα υπάρξει για όλους τους
δυστυχείς, καταφρονεμένους και πονεμένους κάποια στιγμή, Ανάσταση.
Το μήνυμα της Ανάστασης
Παραμονές του Πάσχα και όλοι οι χριστιανοί με κατάνυξη αναμένουν την
επανάληψη του θείου δράματος. Την προδοσία, τη σταύρωση, την ανάσταση.
Ο Χριστός σταυρώνεται και ξανασταυρώνεται πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια
τώρα, με παρόντες πάντα τους Γραμματείς, τους Φαρισαίους, τους
Πόντιους Πιλάτους.
Οι χριστιανοί θα ξανασταθούν με αναμμένα κεριά να υμνήσουν το Χριστό,
ξεχνώντας προς στιγμήν, πως αγίασε μία πόρνη και πήρε μαζί του στον
παράδεισο ένα ληστή.
Το άγιο φως θα περάσει από τα φυλάκια των Ισραηλινών, που κρατάνε ένα
ολόκληρο λαό δέσμιο, θα πετάξει πάνω από τα αεροπλανοφόρα που σπέρνουν
το θάνατο και αφού διασχίσει τον ουρανό των στρατοπέδων συγκέντρωσης
των καιόμενων ως λαμπάδα προσφύγων, θα προσγειωθεί ως αρχηγός κράτους
στο αεροδρόμιο.
Θα τοποθετηθεί σε λιμουζίνα, θα περάσει σφαίρα μέσα από τις φωτεινές
λεωφόρους με τις ουρές των συσσιτίων και θα καταλήξει στους λαμπερούς
ιερούς ναούς για να στείλει σε όλους μας το μήνυμα της ανάστασης.
Μεγαλυνάρια
Τα εγκώμια αποδίδουν την κατανυκτική αναπαράσταση του θείου δράματος.
Είναι δημοφιλέστατα και δίδουν ανάγλυφο το μαρτύριο του Χριστού διά
του Σταυρικού θανάτου. Αυτά τα τελετουργικά μεγαλυνάρια θεωρούνται
δημιουργήματα, αποδιδόμενοι σε λαϊκές θρησκευτικές ερμηνείες. Μερικά
διακρίνονται να έχουν ρίζες απ’ τους βυζαντινούς δασκάλους
εκκλησιαστικών χορωδίων (μαΐστορες) και απ’ την αρχαιότητα, που
εγκωμίαζαν την Περσεφόνη και τη Δήμητρα. Εχουν «μιαν απολύτως ηθική
και αισθητική αυτάρκεια» από λογοτεχνική πλευράς. Ομως αν και
θρηνολογούν δεν καταλήγουν σε απόγνωση, διότι προβάλλουν το φως της
Ανάστασης. Είναι δε τόσο παραστατικά, ώστε απασχόλησαν τους ερευνητές
της Βυζαντινής υμνογραφίας και ανέπνευσαν τους αγιογράφους του 10ου
αιώνα.
Ψάλλονται στον Επιτάφιο θρήνο της Μ. Παρασκευής. Αυτά τα Μεγαλυνάρια
δεν ακούγονται όλα, διότι παραλλείπονται πολλά εξ’ αυτών, χάριν
συντομίας. Είναι εν συνόλω 185, 77 για την πρώτη στάση, 61 για τη
δεύτερη και 47 για την τρίτη. Επελέγησαν να ψάλλονται μόνον 33 από την
κάθε στάση, τα καλύτερα και εξ’ αυτών όχι όλα, για εξοικονόμηση
χρόνου. Στην έκδοση “Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς”, 1975 δίδεται η
εξήγηση ότι: «Παραθέτομεν τα υπό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της
Ελλάδος. Εγκρίθηκαν 33 εγκώμια εξ εκάστης των τριών στάσεων, όπως
διορθώθηκαν και εταξινομήθηκαν υπό του μητροπολίτου Κίτρους
Κωνσταντίνου και του πρωτονοτάριου της Αρχιεπισκοπής Εμ. Φερλέκα».
Το θέμα δεν είναι τελετουργικό, συγγραφικό, ούτε ανθολογικό. Είναι
θέμα ουσίας, διότι έχουν εξαλειφθεί ορισμένα μεγαλυνάρια σχέσιν έχοντα
με τους Εβραίους. Είναι πρόσχημα ή επιλογή “χάριν συντομίας”, για να
εξαιρεθούν, όλα όσα αναφέρονται στην “φονική κατά του Χριστού
κακουργίαν” και σε όποια υπάρχει η λέξη Εβραίος ή Ιουδαίος.
Ενδεικτικώς αναφέρω: Από την πρώτη στάση. “Ως πικράς εκ κρήνης…”
“Μιαιφόνον έθνος αλαζών Ισραήλ…”. Απ’ τη δεύτερη στάση. “Αραβιανόν
σκολιότατον γένος…”, “Καν τους εκ νεκρών επεσχύνθητε ως Ιουδαίον…”.
Από την τρίτη στάση “Κατά τον Σολομώντα βόθρος βαθύς…”, “Εβραίων
παρανόμων…”, “Συναπυλαύνται πάντες οι σταυρωτές συν…”, “Διαφθοράς εις
φρέαρ…”.
Κράτησαν ένα στίχο από τη δεύτερη στάση, που είναι θετικός για τους
Ιουδαίους “Σύ ως ων ζωής χορηγός λόγε τους Ιουδαίους εν Σταυρώ τεθείς
ουκ ενέκριωσας, αλ’ ανέστησας και τούτων τους νεκρούς”. Αυτό το
άφησαν. Η εξαίρεση επιβεβαιώνει την άποψη, ότι πρόκειται περί
λογοκρισίας. Οτι οι Εβραίοι τράβηξαν το αυτί κάποιων υψηλά ισταμένων
και τους συνέστησαν, να πράξουν τα… δεόντα! Η Αποστολική διακονία στις
επικρίσεις του Τύπου της περιόδου, που έγινε η περικοπή δεν έδωσε
εξηγήσεις. Ο θόρυβος πήρε διαστάσεις περί το 2003. Οι Συνόψεις πριν το
2003 περιλαμβάνουν όλα τα εγκώμια κυρίως οι εκδόσεις του οίκου “ΑΣΤΗΡ”
του έτους 1969.
Ομολογώ ότι άρθρο γι’ αυτό το θέμα δεν θά ‘γραφα, για να πώ την
αλήθεια μου παραφράζοντας το του Βιργιλίου “φοβού τους Δαναούς και
δώρα φέροντος” με το “φοβού τους Ιουδαίους, διότι δεν έχουν τον… θεό
τους.
Καλό Πάσχα με υγεία.
Άνοιξη, Πάσχα ομορφιά, η πιο μεγάλη σχόλη,
Σαν την ημέρα της λαμπρής να ‘ναι η ζωή σας όλη.
Για το καλό των Χριστιανών, σταυρώσαν τον Μεσσία
κι εγώ για την αγάπη σας θα γίνομαι θυσία.
Εύχομαι η Ανάσταση καρδιές να μαλακώσει,
το αύριο καλύτερο μπορεί να ξημερώσει..
Η φλόγα της Ανάστασης να ανάψει στη καρδιά σας,
για να κρατήσει ζωντανά όλα τα όνειρά σας…
Όσες κροτίδες πέφτουνε το Πάσχα στον αέρα,
τόσες χαρές σας εύχομαι να χετε κάθε μέρα!!
Όσες λαμπάδες φώτισαν ολόκληρη τη φύση,
τόσες χαρές σας εύχομαι σε όλη σας τη ζήση.
Όταν το φως τσ’ ανάστασης ανάψει το κερί σου,
κάθε ακτίνα μια χαρά να είναι στη ζωή σου.
Να φέρει η Ανάσταση στον κόσμο την γαλήνη,
στις χώρες που σκοτώνονται να φέρει την ειρήνη.
[…] AegeaNews […]