«Το κακόν πηγή ζωής» του Νίκου Παπαχαρτοφύλη

ΤΟ ΚΑΚΟΝ  ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ ;

του  Νίκου Παπαχαρτοφύλη.

Φιλολόγου.

‘’HOMO  HOMINI  LUPUS : Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος’’ Thomas Hobbes. Λεβιάθαν.

Να προσθέσουμε mansuetus = εξημερωμένος ; Διαχρονικά επιβεβαιώνεται αυτή η ωμότητα. Εγκλήματα κάθε είδους, μάς ταυτίζουν με τις ’’αγριότητες’’ των τετραπόδων, τα οποία από το ένστι- κο  της αυτοσυντήρησης καταβροχθίζουν τα πιο αδύνατα, ο  άνθρωπος όμως ‘’ ευφραίνεται’’ όταν  διαπράττει το κακόν.

Οι ‘’παντοδύναμες’’ θρησκείες στην αναχαίτιση του ΚΑΚΟΥ  περιορίζονται μόνο στη φιλοσοφία  της ελπίδας και της υπομονής,  στην Γραμματική της ψευδαίσθησης και του πόνου: η ΕΥΚΤΙΚΉ του είθε, μακάρι = γένοιτο,η σπαρακτική,παρακλητική  ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΉ, ο χρόνος ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ της παρηγορίας,  του θα, θα, το ανεκπλήρωτο των παρελθοντικών Χρόνων του Παρατατικού και Παρακειμένου, ο Ενεστώτας της Οριστικής : το αέναον, αβάστακτο  παρόν: ‘’τήκομαι’’ λιώνω και ούκ εισακούομαι… ινατί υπνοίς’’   ως μεταφορά είτε ως κυριολεξία!

Η γλώσσα της Γεωμετρίας, συναισθηματικά  λογοκρατική :  το άθροισμα  των γωνιών ενός  τριγώνου ισούται  με  180 μοίρες… Και οι θεοί υποκλίνονται περιχαρείς  στην αποδεικτική αυτή κυριολεξία!

Επονται τρία  χαρακτηριστικά, παράλληλα  υποδείγματα, το ένα απ  την Ιερά Βίβλο των Εβραίων,(7ος αι.πΧ )σε διαφορετικά πολιτικοκοινωνικά συστήματα σε συνάφεια με άλλα δεδομένα του σημερινού πολιτισμού. Να προσέξουμε τη δραματική ειρωνεία των κειμένων.

1.‘’ να θυμηθείς, Κύριε, τις υποσχέσεις που μου έδωσες, πάνω σ αυτές στήριξα τις ελπίδες μου. Συνετρίβη η ψυχή μου περιμένοντας την ΣΩΤΗΡΊΑ μου, στηριγμένος στα λόγια σου. Κουράστηκε η ψυχή μου να περιμένει.Τα μάτια μου κινδυνεύουν να χάσουν το φώς τους, από την προσήλωση στα λόγια σου και τότε λέω πότε θα με παρηγορήσεις; Απελευθέρωσε  με απ αυτή τη φυλακή!

‘’και ιδού οι αμαρτωλοί αποκτούν πλούτο που αδιακόπως (εις αιώνα)αυξάνεται και όμως ευτυχούν.

Και είπα: μήπως μάταια ήμουνα αγνός στην καρδιά και ένιψα τα χέρια μου,αθώα από κάθε αδικία  μαζί με τους αθώους; Ολη την ημέρα δεχόμουνα το μαστίγιο των θλίψεων και απ  το πρωϊ  ήμουνα σε διλημματικό αυτοέλεγχο… Είμαι χαμένος, τιποτένιος, (εξουδενωμένος) αποκτηνωμένος μπροστά

σου!

Αν έλεγα: <<θα διηγηθώ σ άλλους τους  δισταγμούς της κλονισμένης πίστης μου, όπως  μούρχονται  αυθόρμητα, θα ήμουνα για τις νεότερες γενιές, πρότυπο αμφισβήτησης της πίστης; >>!

Τα πόδια μου τρικλίζουν, σαν ζαλισμένος, ΖΗΛΕΨΑ, επειδή οι παράνομοι, οι εγκληματίες αποκτούν τα κέρδη τους χωρίς να κοπιάζουν, καλοπερνούν μέσα στην ευτυχία, αλαζονικά, είναι προκλητικοί. Τα σατανικά σχέδια τους, μεγαλόφωνα φτάνουν μέχρι τον ουρανό… και επιβάλλονται σ όλη τη γη. Και λένε αδιάντροπα οι παράνομοι : << άραγε  ο θεός ενημερώνεται; Τι γνωρίζει; Ο θεός εγκατέλει ψε τους πιστούς του, ορμήστε πάνω τους και ξεζουμίστε τους γιατί δεν υπάρχει αυτός που θα τους σώσει…ούκ έστιν ο ρυόμενος >> !!  Ψαλμοί, 118ος 43,49,81 και 72^ος 2,3,11-15, 22

Μια απάντηση, εν μέρει πειστική δίνει ο Θουκυδίδης : ‘’όσο η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια, εκπαιδευμένη για να είναι  απαράλλακτη, τόσο η (αυτο)καταστροφική επιθετική  συμπεριφορά  του ανθρώπου διαιωνίζεται…’’Αυτό επιβεβαιώνεται, έστω και ως διαπίστωση, απ τον Ουίλσον (Χάρβαντ) στο βιβλίο του‘’Κοινωνιοβιολογία’’ ισχυρίζεται ότι  ο άνθρωπος  έχει εγγενώς, γενετική  προδιάθεση επιθετικής –καταστροφικής συμπεριφοράς ατομικά και μαζικά που αλληλοεπιδρά με την κοινωνική μάθηση.

Είναι χιλιοειπωμένο ότι οι δομές και αξίες της αστικής κοινωνίας  γεννούν  την (αυτο)καταστροφικό    τητα  και παθογένειες αλλά και υλική πρόοδο απ την επίπονη εργασία των εργαζόμενων. Ομως γιατί  ο πεπτωκώς υπαρκτός, παρά τα θετικά του, σοσιαλισμός, αν και ανέτρεψε τους ‘’κεφαλαιοκράτες’’ και τη ‘’ταξική  πάλη,’’ εξέτρεφε πισωγυρίσματα – αποσύνθεση :  η ισότητα της φτώχειας, κοινωνική αδικία, αντιδιαλεκτικά  χαστούκια στην ίδια την διαλεκτική = θέση- αντίθεση – σύνθεση; ‘’

Το σύνολο  των υλικών και κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών, η βάση της κοινωνίας: η υποδομή, και το εποικοδόμημα: το πολιτικό σύστημα, θεσμοί, νόμοι, Παιδεία, θρησκεία, τέχνη σφάκτηκαν,κατεδα φίστηκαν!

Ιστορικά αποδεδειγμένα, όλες οι επαναστάσεις κοινωνικές και τεχνολογικές  τρώνε τα παιδιά  τους!

2.Ισοκράτη,’’ Αρχίδαμος,’’ 4^ος αι.πΧ : ’’ Οι μέν κεκτημένοι τας ουσίας ήδιον άν εις την θάλασσαν τα σφέτερα αυτών εκβάλοιεν ή τοίς δεομένοις επαρκέσειαν, οι δε καταδεέστερον πράττοντες ουδ αν ευρείν δέξαιντο μάλλον ή  τα εχόντων  αφελέσθαι’’:

‘’αυτοί που απόκτησαν περιουσίες θα  έριχναν με περισσότερη ευχαρίστηση στη θάλασσα  τα πλούτη τους, παρά να βοηθήσουν αυτούς που έχουν ανάγκη και εκείνοι που είναι φτωχοί πιο πολύ δεν θα δέχονταν την ελεημοσύνη των εύπορων παρά να προτιμούν να τα αρπάξουν δια της βίας’’…!

Η ταξική σύγκρουση της εποχής του Ισοκράτη αγεφύρωτη…

3. Κάρλ Μάρξ : ‘’ Σημείωμα πάνω στην παραγωγική εργασία’’ 1860 : το κείμενο αυτό, απόσπασμα απ την ανάλυση για την υπεραξία στο έργο,’’Κεφάλαιο’’:

             ‘’ Ενας φιλόσοφος παράγει ιδέες, ένας ποιητής στίχους, ένας ιεραπόστολος κηρύγματα, ένας καθηγητής εγχειρίδια κτλ.

Ενας  εγκληματίας παράγει εγκλήματα.  Αν κοιτάξουμε από κάπως πιο κοντά τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτόν το παραγωγικό κλάδο και στο σύνολο της κοινωνίας, θα απόβάλουμε αρκετές προλήψεις.

Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα, παράγει και το ποινικό Δίκαιο  και κατά συνέπεια και τον καθηγητή που διδάσκει το ποινικό Δίκαιο μέχρι και το απαραίτητο εγχειρίδιο με το οποίο πλασάρει στη γενική αγορά τις διαλέξεις του σαν ‘’ εμπόρευμα.’’ Χωρίς να λογαριάσουμε και την ιδιωτική απόλαυση που προσφέρει το γράψιμο στο συγγραφέα του, όπως μας το βεβαιώνει ένας αρμόδιος γνώστης, ο καθηγητής Roscher.Ο εγκληματίας παράγει επιπλέον την Αστυνομία, την ποινι κή  δικαιοσύνη, τους δικαστές, τους ενόρκους, τους μπράβους, τους δήμιους…

Και ο καθένας από τους διάφορους αυτούς επαγγελματικούς κλάδους που αποτελούν αντίστοιχες  κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού, αναπτύσσει και διαφορετικές ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος  δημιουργώντας  νέες ανάγκες και νέους τρόπους για να ικανοποιηθούν αυτές τις ανάγκες.

Μόνο και μόνο τα βασανιστήρια έχουν προκαλέσει τις  πιο επιτηδευμένες μηχανικές  εφευρέσεις και έχουν απασχολήσει για την παραγωγή των οργάνων τους  ένα πλήθος από τίμιους τεχνίτες.

Ο εγκληματίας παράγει μια αίσθηση, εν μέρει ηθική εν μέρει τραγική, ανάλογα, και προσφέρει έτσι μια ‘’υπηρεσία’’ στα αισθητικά και ηθικά συναισθήματα  του κοινού που συγκινεί. Παράγει επίσης τέχνη, λογοτεχνία, μυθιστορήματα ακόμα και τραγωδίες  όπως το αποδεικνύουν τα Die Schuld (το λάθος)  του Mullner, Die Rauber ( οι ληστές) του Schiller αλλά και ο Οιδίπους και ο Ριχάρδος ο 3 ος.

Ο εγκληματίας σταματά  την καθημερινή μονοτονία… και ασφάλεια της αστικής ζωής. Ετσι την προφυ λάσσει  από την στασιμότητα και προκαλεί αυτή την ένταση και την ανήσυχη διέγερση χωρίς  τις οποίες θα εξασθένιζαν τα ίδια τα ερεθίσματα για ανταγωνισμό… στις παραγωγικές δυνάμεις.

Το έγκλημα εξαλείφει από την αγορά εργασίας ένα μέρος του πλεονάζοντος πληθυσμού και με αυτόν τον τρόπο μειώνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους εργαζόμενους και εμποδίζει, ως ένα σημείο,  το  μισθό  της εργασίας  να πέσει κάτω από ένα μίνιμουμ, ενώ την ίδια στιγμή η πάλη κατά του εγκλή  ματος απορροφά ένα άλλο μέρος του πληθυσμού…!Ετσι ο εγκληματίας παρεμβαίνει σαν ένα από τα  φυσικά ‘’αντισταθμίσματα’’ που διαμορφώνουν ένα σωστό επίπεδο και που ανοίγουν μια ολόκληρη γκάμα  από ‘’χρήσιμους’’ επαγγελματικούς κλάδους…

Θα μπορούσε κανείς να δείξει λεπτομερειακά την επιρροή που ασκεί ο εγκληματίας πάνω στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Μήπως οι κλειδαριές θα μπορούσαν  να είχαν φτάσει τη σημερινή τους τελειότητα, αν δεν υπήρχαν κλέφτες; Το τύπωμα των τραπεζογραμματίων θα είχε ποτέ φτάσει  τις σημερινές τις σημερινές τους λεπτομέρειες, αν δεν υπήρχαν πλαστογράφοι; Το μικροσκό πιο θα  είχε ποτέ καταφέρει να εισχωρήσει στην τρέχουσα εμπορική  σφαίρα  χωρίς τη νοθεία στο εμπόριο;Μήπως η Χημεία δεν  συμβάλλει  εξίσου  στην εξακρίβωση της νοθείας και της παραποίησης   των εμπορευμάτων και στην αναπόφευκτη εντιμότητα…  μέσα στην παραγωγή τους;

Το έγκλημα, με τα όλο και νέα μέσα στην επίθεση του ενάντια στην ιδιοκτησία οδηγεί στη γέννηση όλο και νέων μέσων για την υπεράσπιση της και με τον τρόπο αυτό, η επίδραση που έχει στην εφεύ ρεση μηχανών είναι εξίσου παραγωγική.

Και αν εγκαταλείψουμε τη σφαίρα του ιδιωτικού εγκλήματος:  χωρίς εθνικά εγκλήματα, θα είχε ποτέ γεννηθεί η παγκόσμια αγορά; ή και τα ίδια τα έθνη; Και από την εποχή του Αδάμ, το δέντρο της αμα ρτίας  δεν  είναι συγχρόνως το δέντρο της γνώσης;

Στο Fable of the Bees ( Μύθος των μελισσών) 1705, ο Mandeville  είχε αποδείξει την παραγωγικότητα όλων των δυνατών επαγγελμάτων και είχε χαράξει γενικά την πορεία όλης επιχειρηματολογίας :

<< Ο,τι ονομάζουμε στον κόσμο αυτό, Κακό, τόσο ηθικά όσο και φυσικά, αυτό αποτελεί τη μεγάλη αρχή που μας κάνει κοινωνικά πλάσματα, αυτό αποτελεί τη γερή βάση, τη ζωή και το στήριγμα όλων των επαγγελμάτων και όλων ασχολιών χωρίς εξαίρεση. Εκεί πρέπει να βρούμε  την πραγματική πηγή όλων των τεχνών και όλων των επιστημών. Και από τη στιγμή που θα έπαυε το να υπάρχει το ΚΑΚΟ,  η κοινωνία αναγκαστικά θα υποβιβαζόταν, αν δεν διαλυόταν τελείως… >>

Μόνο που ο Mandeville  είχε ασφαλώς πολύ περισσότερη τόλμη και εντιμότητα από τους  Φιλισταί ους*  απολογητές της αστικής  κοινωνίας’’…

*Άξεστος, αμαθής  και υποκριτής.

49