Ο Αρχαίος Ισραήλ | Του Νίκου Παπαχαρτοφύλη

Ο ΑΡΧΑΙΟΣ  ΙΣΡΑΗΛ, Ο ΑΓΙΟΣ,  ΕΚΛΕΚΤΟΣ,  ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΣ  ΛΑΟΣ  ΤΟΥ

ΣΑΒΑΩΘ =  ΘΕΟΥ  ΤΩΝ  ΟΠΛΩΝ , ΓΙΑΧΒΕ.

ΟΛΕΘΡΙΑ  ΣΧΕΣΗ,  ΑΓΑΠΗΣ  ΚΑΙ  ΜΙΣΟΥΣ:  Ο ΚΥΡΙΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΠΙΣΤΗ  ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ  :

‘’ ΔΕΣ,  ΣΕ  ΕΧΩ  ΖΩΓΡΑΦΙΣΕΙ  ΣΤΙΣ  ΠΑΛΑΜΕΣ  ΜΟΥ … ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ  ΤΟ

  ΕΓΓΡΑΦΟ  ΤΟΥ  ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ  ΤΗΣ  ΜΗΤΕΡΑΣ  ΣΑΣ  ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ  ΤΗΝ  ΕΔΙΩΞΑ ; ‘’

                                                                                                      Ησαϊας, 49, 16  και  50,1.

Ο ΝΕΟΣ ; ‘’  ΟΙ ΧΕΙΡΕΣ  ΥΜΩΝ  ΠΛΗΡΕΙΣ  ΑΙΜΑΤΩΝ   ΕΙΣΙΝ ’’

Ησαϊας,  1,15.

‘’ ΚΑΙ  Η  ΜΑΧΑΙΡΑ  ΤΟΥ  ΚΥΡΙΟΥ  ΘΑ  ΤΟΥΣ  ΚΑΤΑΦΑΕΙ,  ΘΑ  ΧΟΡΤΑΣΕΙ   ΚΑΙ

                    ΘΑ  ΜΕΘΥΣΕΙ   ΑΠΟ  ΤΟ  ΑΙΜΑ  ΤΟΥΣ…’’  Ιερεμίας,  46, 10.

Του Νίκου Παπαχαρτοφύλη.

‘’ Φυλάξατε την διαθήκην  μου και έσεσθε  μοι λαός περιούσιος από πάντων των εθνών…’’εξ.19.

‘’σας  ξεχώρισα απ τους  λαούς για να είστε δικοί μου, επειδή  είμαι  άγιος  εγώ,  θα  είστε  άγιοι  και  σείς….’’ Λευϊτικό, 20,26.

‘’ Ισχύει και για  τους απογόνους  σας  που είναι  αγέννητοι…’’ Δευτ. 29, 13-14.

‘’ Τίθημι  διαθήκην  και  ποιήσω  ένδοξα,  ά  ού  γέγονεν  εν πάση  τη  γή…’’   ‘εξ.  34, 10.

‘’ ο Κύριος  τους  έρριξε  πέτρες  και  έστειλε  σφήκες  και  τους  αποτελείωσε…’’ Ιησ. του Ν.10,14 και  24, 12.

 ‘’ γιατί αυτό  θα είναι  απόδειξη  της  σοφίας και της  σύνεσης  σας  στα  μάτια  των  άλλων λαών, όταν θα μάθουν  όλους αυτούς  τους νόμους  θα  πούν:  <<  το μεγάλο αυτό έθνος  θα πρέπει να είναι λαός πολύ σοφός και μυαλωμένος …! >>  Υπάρχει άλλο έθνος… που να έχει τόσο δίκαιους νόμους  και  εντολές  όπως  ολόκληρος  αυτός  ο νόμος  που εγώ  σας  δίνω  σήμερα ; ‘’

’’ Θα διώξω τα έθνη  από μπροστά  σου και θα επεκτείνω  τα όρια του δικού σου έθνους  και  σύ να εμφανίζεσαι  τρεις φορές το χρόνο  μπροστά  στον  Κύριο…’’   εξ. 34, 24.

 Ο Ιησούς του Ναυή : ‘’ Αν όμως  δεν σας αρέσει να  λατρεύετε  τον Κύριο, τότε  διαλέξτε  σήμερα τους  θεούς  που θέλετε  να  λατρεύετε… Εγώ  όμως και η  οικογένεια μου  θα  λατρεύουμε  τον Κύριο…’’  Ιησούς του Ναυή, 24,15.

Μέρος,  πρώτο.

Ιστορικοφιλολογική  κριτική προσέγγιση:

Στο σύνολο της,  η  Βίβλος,  πέρα απ  τα  ασυναγώνιστα  ποιητικά  κείμενα,    τα  επαναστατικά  πολιτικοκοινωνικά  μηνύματα  και άλλα  τόσα  επικίνδυνα  οπισθοδρομικά,   αφηγείται την  ιστο  ρία  του λαού  του Ισραήλ  που  κληρονομεί   μέσω της  Διαθήκης  μια  οντότητα – ταυτότητα  σε βάρος των γειτονικών  λαών.

Εδώ  η συλλογική  ταυτότητα του  Ισραήλ  που θεμελιώνεται  στη ‘’συμφωνία – συμβόλαιο,’’ ρητά  παρουσιάζεται ως  επινόηση,  αυθαίρετη  κατασκευή,  ενάντια  στη  φύση  και το παρελθόν  της υπόλοιπης  ανθρωπότητας,  μοναδικό  και αποκλειστικό  γεγονός  ως   ΜΥΘΟΣ.

 Ο μύθος αυτός  ως αχαλίνωτη  φαντασίωση  συλλογικότητας,  κτίζεται  σε  πολυεπίπεδο  σχήμα :  μια  γη- επικράτεια,  ένας  λαός,  ένα έθνος,   ένας  θεός,  μια συλλογική  μνήμη,   μια συμμαχία που απειλεί με τη  ΒΙΑ  του αποκλεισμού,  της  αποκλειστικότητας  και  μοναδικότητας   του εκλεκτού  λαού!

‘’ Eγώ ο θεός ο εξαγαγών  σε εκ  χώρας Χαλδαίων ώστε δούναι σοι την γήν  Χαναάν, εις την γήν της Επαγγελίας, ρέουσα  μέλι  και γάλα  από του ποταμού  Αιγύπτου έως  του ποταμού Ευφρά του ‘’ Γεν.15, 5-21.

‘’Εγώ,  που σας σήκωσα  σε φτερά  αετού  και σας  έφερα  κοντά  μου…’’   Εξ. 19,4.

Το αρχαίο  Ισραήλ  ιδρύεται  με αυτή την σκηνή,  σχηματίζοντας  ένα λαό  και ένα έθνος. Η πρώτη διαθήκη ( τανάκ) με τον Αβραάμ. Στον  βιβλικό μύθο της Εξόδου, ο λαός του Ισραήλ είναι  αιχμάλω τος  στην  Αίγυπτο,  ελευθερώνεται  και του  δίνεται  με θεϊκή  εντολή  μια πατρίδα,  τη   Χαναάν    που  καταλαμβάνει  βιαίως και  ανηλεώς.

Η ‘ Εξοδος’ νομιμοποιεί  ηθικά  την  λογική  του κατακτητή!   Από θύμα,  θύτης  ο Ισραήλ εναλλάξ :   το ‘’οφθαλμόν  αντί  οφθαλμού ‘’ μετατρεπόμενο σε ιμπεριαλιστικό, οικουμενικό  ως  απορρόφη ση,  ισοπέδωση  όλων  των  διαφορών  μέσα  στον   ολοκληρωτισμό  :    Ολοι  είμαστε   ΕΝΑ.

Σαφέστερα : μια  είναι  η  ΜΟΝΑΔΙΚΗ   αλήθεια,  η  ΑΛΗΘΕΙΑ  του Ιουδαϊκού  μονοθεϊσμού, του  γεννήτορος  των  δύο άλλων  μονοθεϊσμών :  τέκνων του, Χριστιανισμού και Ισλαμισμού,  οι άσπο  νδοι  φίλοι,  ερίζοντες  θανασίμως   περί  του  ιδίου  θεού  τους : ‘’ ούκ  έσονται σοι  θεοί  έτεροι     πλήν  εμού ’’ εξ. 20, 3.

Στον διάδοχο του Μωϋσή,  Ιησού του Ναυή, αρχηγό του λαού προς τη γη της Επαγγελίας  ο Κύριος είπε :

‘’ δεν σε διατάζω εγώ;  Γίνε ισχυρός,  μην φοβάσαι, επειδή μαζί σου είμαι όπου κι αν πας…’’  ‘’40 χιλ. στρατιώτες  παρήλασαν  πριν τις μάχες  ενώπιον του θεού,  προπορευόμενη  η  κιβωτός του μαρτυρίου  στις πεδιάδες της Ιεριχούς … και όταν σάλπισαν με τις σάλπιγγες,  τότε ο  λαός αλάλαξε ένα μεγάλο  αλαλαγμό  και το τείχος  κατέπεσε …και εξόντωσαν  με  μαχαίρια  όλους όσους  ήταν μέσα  στην πόλη,  άνδρες, γυναίκες,  παιδιά,  γέροντες,  βόδια και όλα τα άλλα ζώα,  κατακαίγοντας  τα  πάντα!!!

 Σώθηκαν  μόνο το ασήμι, το χρυσάφι,  τα χάλκινα,  τα σιδερένια  σκεύη,  αφιερωμένα   στον Κύριο και στον οίκο του… Και στη Ραάβ, τη πόρνη και την οικογένεια της  και σε όλα όσα είχε,  ο Ιησούς του Ν. διαφύλαξε  τη ζωή… και κατοικεί μέχρι σήμερα στο Ισραήλ  γιατί  έκρυψε τους κατασκόπους που  απέστειλε ο Ιη. για να κατασκοπεύσουν  την Ιεριχώ… ‘’     Ιησούς του Ναυή, 4,13 και 6, 20-25.

‘’ παρέδωσα στα χέρια σας  την πόλη όχι  με τα όπλα σας, τους έστειλα σφήκες  και τους  έδιω ξαν, σας έδωσα  γη για  την οποία δεν κοπιάσατε,  πόλεις  που δεν κτίσατε και κατοικίσατε και τρώτε από αμπελώνες  και  ελαιώνες  που δεν φυτέψατε. Τώρα,  λοιπόν,  να φοβηθείτε  τον θεό  και να τον λατρεύετε  με  ειλικρίνεια  αποβάλλοντας  τους  θεούς  των  πατέρων  σας…’’  Ιησ.του Ν.2,12-15.

Οι συμβαλλόμενοι στη  δεύτερη διαθήκη  στο Σινά δεν είναι ίσοι…’’ και ομοθυμαδόν  πάς  ο λαός απεκρίθη :  πάντα όσα  είπεν  ο θεός   ποιήσομεν  και ακουσόμεθα…’’   Όμως   ‘’ όλος  ο  λαός έτρεμε,  και  όταν ο Μωϋσής  μιλούσε,  ο θεός  απαντούσε με  αστραπές  και βροντές,  πάνω στο πυκνό σύννεφο  στην  βουνοκορφή ,  απειλώντας τους,  όποιος πλησιάσει θα τους πετροβολήσει !’’  εξ. 19, 8.

Ο Γιαχβέ  εισορμά  στην  ιστορία  και  απαιτεί  ο λαός  που ιδρύει,  να  συμμορφώνεται  με  τους  νόμους  που  αυτός  θεσπίζει.  Και ανάμεσα  στις υπόλοιπες  διατάξεις  του  νόμου  και των  Δέκα εντολών  του,  όμως  ο ίδιος ο  Γιαχβέ, ως  πολεμιστής  παραβιάζει  το  νόμο  του,‘’ού φονεύσεις’’!  

Σ όλες τις διαθήκες,  χιλιάδες  σύμφωνα  με τους  Ραβίνους,  υπάρχουν  καταπατήσεις, ανανεώσεις  των  συμφωνιών,  άμετρος   εκνευρισμός  του  Γιαχβέ,   θηριώδεις  απειλές  του   για  ακραίες  ποι νές  και άμεση  εκτέλεση τους,  θρηνητικές δεήσεις,    ‘’ κατέσφαξες,  Κύριε,  και δεν  λυπήθηκες’’   (Θρήνοι Ιερεμία, 3,21.)   ένας  ατέλιωτος   ψυχολογικός  πόλεμος – δοκιμασία  με  κατάληξη,  την  αμοιβαία  μεταμέλεια  και την  αποδοχή  των συμφωνηθέντων , αφού  ο  Γιαχβέ  με  την άπειρη  μεγαθυμία  του  υποχωρεί  και  συγχωρεί  τα απειθή  δημιουργήματα  του!

Ένα  ασταμάτητο  κάλεσμα  για μετάνοια  του  αμφίθυμου,  άφρονα,  ανισόρροπου  λαού,  (ναβάλ)   καθ   υποτροπήν,  κατ εξακολούθηση  παραβάτη,  παρά τις  συνεχείς  ικεσίες  του  για συγχώρεση! Ιερεμίας, 4, 22.

‘’Εγεννήθητε  μοι  εις  πλησμονήν ‘’ :  μπούχτισα,  (χόρτασα)  σας  βαρέθηκα…! ‘’ Ησαϊα, 1,14.

Με την παράδοξα, χαοτικά  κυκλοθυμική  αυτή συμπεριφορά  του   επιβάλλει έναν  μονοθεϊσμό  που  η  ταυτότητα, τού εκλεκτού λαού του  εξαρτάται απ την  άρνηση, καταδίκη  και εξαφάνιση του  Άλλου, του ξένου και την αδιαπραγμάτευτη  υποταγή  του Ισραήλ. ‘’

‘’  θα είμαι ο θεός τους  και αυτοί θα είναι  ο  λαός μου ‘ ’ Ιερεμίας,  31, 33 . Διαπραγματεύεται μονομερώς , με εκβιασμό !

Η  πολυθεϊα   μαχόμενη,  αποδομούσα   ολίγον  κατ ολίγον  τον  μονοθεϊσμό,  είναι  διάχυτη  στην  Παλαιά  Διαθήκη  σ όλη την  διάρκεια,  τής  μακροχρόνιας  συγγραφής της, (1200 πΧ – 100 πΧ )  με αιματοχυσία  και των  δύο πλευρών  σε μια εμφύλια  αλληλοεξόντωση :  επί   της  βασιλείας   Αχαάβ  και  Ιεζάβελ   στο βόρειο  βασίλειο του  Ισραήλ,  ο ’’ Ηλίας ο μόνος  διασωθείς  προφήτης  έσφαξε    450  προφήτες  του θεού  Βάαλ στο χείμαρρο  Κεισών…’’ Α, Βασιλέων, 18, 40.

‘’ πρόσεχε, μην υπογράψεις  συνθήκη με τους κατοίκους  της  γής  που επισκέπτεσαι και παγιδευ

τείς,  να καταστρέψεις  τους  βωμούς,  τα είδωλα  και τα άλση τους.  Μην προσκυνήσεις άλλον θεό…’’

‘’Ο  γάρ  Κύριος  ο θεός,   ζηλωτόν  όνομα  αυτού,  ζηλωτής = ζηλιάρης …’’ έξ.  34,  1-14.

Όταν  οι Ισραηλίτες  λοξοδρομούν  και λατρεύουν  άλλους  θεούς ( Βάαλ)  και  όταν  περιφρονούν  οι πλούσιοι  τους  νόμους  της  δικαιοσύνης,  εκμεταλλευόμενοι  τους  πένητες,  ο  Γιαχβέ,  ασυγκράτητα  οργίλος,  ευφραίνεται  να  τους  τιμωρεί  με απίστευτη  αγριότητα.  Με τον  ίδιο  σκληρό  σωφρονισμό  αντιμετωπίζει  τους  λαούς  που  έστειλε  για  να  ισοπεδώσουν  τον  αποστά  τη  λαό του,  Ισραήλ ! .

Επίσης η  απιστία  προς  τον  Γιαχβέ  αντιπαραβάλλεται  μεταφορικά – συμβολικά  με την  ερωτική  απιστία,  ταυτίζοντας  τον  μονοθεϊσμό  με  την  μονογαμία!  Οι τιμωρίες  που επιβάλλει  στην   μοιχαλίδα  =   Ισραήλ, αδιανόητα  βασανιστικές ! (στο δεύτερο μέρος : ενδεικτικά και κραυγαλέα.)

Και  μετά  το καταλάγιασμα  της  θανατηφόρου  οργής  του,   ο Γιαχβέ   διαγράφει,   ξεχνώντας  τα ειδικότερα  ανομήματα τους,  καλώντας  όλα τα έθνη και το Ισραήλ  σε μεταμέλεια :  ‘’ σχίστε τις καρδιές  σας και  όχι  τα ιμάτια σας, κλάψτε  όλοι σας  και σεις  ΙΕΡΕΙΣ  και λειτουργοί  του Κυρίου… που τρώτε   τις  αμαρτίες  του λαού μου  και έχετε  την  ψυχή σας  προσηλωμένη  στην ανομία τους.  Τρώτε  τις αμαρτίες τους  και  δεν χορταίνετε …! ‘’  Ωσηέ, 4, 8.

‘’ Λυπήσου μας,  Κύριε,  μην  μας  εγκαταλείψεις  και  μας  παραδώσεις  ως  όνειδος  στα έθνη  και  μας  κυριεύσουν  για   να   πούν   ανάμεσα   στους  λαούς :  πού  είναι  ο  ΘΕΟΣ   τους… ; ‘’  Ιωήλ,  2, 12  κ  εξ.