«Κυριακή απόγευμα συζητώντας με μία παρέα από 6 μαθητές αγόρια & κορίτσια στην πλ. Καζούλη…»

ΓΙΑ ΤΟ ΩΡΑΙΟΤΕΡΟ “ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ”!
Κυριακή απόγευμα μία παρέα από έξι μαθητές αγόρια και κορίτσια
βρίσκετε στην πλατεία Καζούλη κάθονται σε ένα πάγκο και λένε τα δικά
τους. Τους πλησιάζω και εγώ και τους ρώτησα εάν με δέχονται στην παρέα
τους και στην συζήτηση τους. Με μια φωνή και με πολύ ευγένεια όλοι
μαζί με προσκάλεσαν στην παρέα τους. Ρωτώντας τους σε ποιες τάξεις
πηγαίνουν, μου απήντησαν ότι είναι μαθητές της δευτέρας και τρίτης
λυκείου. Συζητώντας λοιπόν διάφορα, ήλθε η στιγμή που τους ρωτάω, τι
σκοπεύουν να σπουδάσουν. Οι περισσότεροι με μια φωνή, μου απήντησαν,
δάσκαλοι. Στην ερώτησή μου ξανά γιατί δάσκαλοι:
Μου απάντησαν, «γιατί είναι το ωραιότερο επάγγελμα». Αλήθεια με τη
σιγουριά και την αγάπη που πιστεύουν γι΄ αυτό το επάγγελμα
–λειτούργημα – έμεινα άφωνος για μερικά λεπτά. Αφού στο τέλος τα
ευχαρίστησα που με δέχτηκαν στην παρέα τους και για την ωραία κουβέντα
που κάναμε, τους ευχήθηκα να πραγματοποιηθούν τα όνειρα τους και να
συνεχίζουν να αγαπούν αυτό το ωραίο επάγγελμα.
Φεύγοντας θυμήθηκα τα μαθητικά μου χρόνια, τους δασκάλους μου και
γενικά τους δασκάλους εκείνης της εποχής.
ΚΑΘΕ εποχή έχει τους δασκάλους της. Ανεξάρτητα από τα εκπαιδευτικά
συστήματα, τις εγγενείς αδυναμίες της ελληνικής Παιδείας, την
«ποιότητα» των εκάστοτε μαθητών κ.ά., αυτοί που διαμορφώνουν τις
μελλοντικές γενιές και σηματοδοτούν τις εξελίξεις μιας χώρας είναι οι
εκπαιδευτικοί. Είναι αυτοί που παρασύρουν και «συγκλονίζουν» τις ψυχές
των μαθητών τους∙ κι όταν είναι οι ίδιοι εμπνευσμένοι, τότε διαχέουν
και στους άλλους τον ενθουσιασμό για μάθηση και για αγώνες ζωής.
ΑΥΤΟΣ που επιλέγει συνειδητά να γίνει εκπαιδευτικός (που δεν τον
στέλνει, δηλαδή, εκεί τυχαία το… μηχανογραφικό του Υπουργείου
Παιδείας), αντιλαμβάνεται νωρίς πως αναλαμβάνει βαρύ έργο: αν δεν
αγαπήσει αυτό που κάνει, θα κουβαλάει πάντα μια μιζέρια -το
ανικανοποίητο στη ζωή του. Ειδικά, σε εποχές κοινωνικοοικονομικής
κρίσης, η ύπαρξη σωστών δασκάλων είναι εκ των ων ουκ άνευ. Αυτοί  σαν
άλλη «μαγιά», θα αποτελέσουν το ισχυρό ανάχωμα στην κακή πολιτική και
την καταστροφική πορεία μιας χώρας. Πώς; Δημιουργώντας τα κατάλληλα
«αντισώματα» στη νεολαία.
ΒΕΒΑΙΑ, το να είναι κανείς σωστός δάσκαλος, δεν συνίσταται μόνο στις
επαρκείς γνώσεις του πάνω στο αντικείμενο που διδάσκει. Έγκειται
κυρίως στην ικανότητα να υπερβαίνει την καταθλιπτική καθημερινότητά
του. Πώς; Με ένα πηγαίο χαμόγελο, με την «ενσυναίσθηση» (να μπαίνει
στη θέση του άλλου) και τη φαντασία του. Ο εκπαιδευτικός του 2017
καλείται να παίξει πολλούς ρόλους: είτε έχει να κάνει με ελληνόπουλα
υποβαθμισμένων περιοχών είτε με κατατρεγμένα προσφυγόπουλα.
Παραμερίζοντας τις δικές του στρεσογόνες έγνοιες, γίνεται φορέας
αγάπης και πάθους για ζωή και μάθηση: ακούει προσεκτικά τον άλλο,
δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης, επικοινωνεί με όλους, σέβεται και τον
σέβονται. Εκλαϊκεύει τη γνώση, αναλύει τις δυσκολίες, προσαρμόζεται
στις ανάγκες των μαθητών του, προσελκύει την προσοχή τους με κάθε
τρόπο. Είναι ευδιάθετος με τους γονείς, διαθέτει χιούμορ, δέχεται κάθε
ερώτηση, γνωρίζει από τεχνολογία, επιβάλλεται στην τάξη με την
προσωπικότητά του, εξισορροπεί τις διαφορές. Μοιράζεται με τους
συναδέλφους του τις εμπειρίες και δέχεται τις παρατηρήσεις τους.
Ενημερώνεται συνεχώς, δημιουργεί κίνητρα μάθησης, έχει υπομονή, είναι
ανεκτικός.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ, φυσικά, και στιγμές λιποψυχίας: αναρωτιέται μήπως οι
προσπάθειές του είναι μάταιες, προβληματίζεται, έρχεται αντιμέτωπος με
διλήμματα, συγκρούεται με τον εαυτό του και τους άλλους που σκέφτονται
διαφορετικά. Όμως, επιμένει στον τελικό στόχο του, όπως όλοι οι
αξιόλογοι παιδαγωγοί (1). Προσπαθεί, όταν όλα είναι εναντίον του, να
συνδυάσει όνειρο και πραγματικότητα εφαρμόζοντας νέους καινοτόμους
τρόπους προσέγγισης της γνώσης και αφήνοντας  τη φαντασία των μαθητών
του να δουλέψει ελεύθερα.
ΑΛΛΑ, τί σημαίνει σωστός δάσκαλος σε μια «έρημη χώρα», όπως  η Ελλάδα
μας; Μήπως είναι είδος εν ανεπαρκεία και εμείς απλά ονειροπολούμε;
Κατά την άποψή μας, βασικό χάρισμα ενός σωστού δασκάλου, πάνω από
εποχές και συνθήκες εργασίας (2), είναι η τέχνη της επικοινωνίας, η
καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων. Όχι τόσο οι γνώσεις (αυτές
αποκτούνται σιγά σιγά), ούτε η εξοικείωση με την εκπαιδευτική
διαδικασία (που αλλάζει με κάθε κυβέρνηση),  αλλά εκείνη η σπάνια
δεξιότητα που έχει ένας παιδαγωγός να διαμορφώνει το εύπλαστο υλικό
που του εμπιστεύεται η κοινωνία. Χειρίζεται με ιδιαίτερη αγάπη τους
μαθητές του, έχει συνεχές ενδιαφέρον και πάθος γι αυτούς, αφιερώνεται
στο έργο του «ερωτικά». Σίγουρα οι παραπάνω δεξιότητες δεν είναι
έμφυτες σε όλους. Πολλές τους όμως καλλιεργούνται. Έτσι, «καλοί» ή
«κακοί» εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να γίνουν όλοι καλοί, αν το ήθελαν.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ απαιτεί πολλά από ένα «μάχιμο» εκπαιδευτικό, ενώ του
προσφέρει ελάχιστα. Οι κυβερνήσεις, οποιασδήποτε ιδεολογικής
απόχρωσης, συνήθως διάκεινται «εχθρικά» απέναντί του, επειδή τον
φοβούνται! Γι αυτό τον θέλουν υποχείριό τους, υποταγμένο, μετέωρο
(χωρίς οργανική θέση), να μετακινείται σε 3-4 σχολεία τον «εξορίζουν»
για χρόνια στην επαρχία, τον υποβιβάζουν μισθολογικά, τον υποτιμούν
κοινωνικά, τον εγκλωβίζουν σε ανούσιες εγκυκλίους υποδεικνύοντάς του
τί και πώς θα διδάξει! Όμως, ένας σωστός εκπαιδευτικός γνωρίζει πως
την ποιότητα ενός σχολείου την καθορίζουν τα άτομα και όχι τα
τυποποιημένα άνωθεν μοντέλα (εγκύκλιοι, τρόποι διαχείρισης της τάξης,
«μέθοδοι» διδασκαλίας, εγχειρίδια κ.ά.)
«…Παλαιότερα, π.χ., μέχρι τη δεκαετία του 1980, το δημόσιο σχολείο
της κάθε ελληνικής γειτονιάς ήταν σχολείο σκληρής εργασίας και
απαιτητικότητας. Βάζοντας τους πραγματικούς βαθμούς, επαινώντας,
προβιβάζοντας, αφήνοντας μετεξεταστέους, περνούσε το μήνυμα στο μαθητή
ότι το να εργάζεται και να αποδίδει στο σχολείο είναι η δουλειά του.
Και ότι η δουλειά είναι κάτι που τιμούμε και υπηρετούμε με αφοσίωση
και στόχο… Αντιθέτως, εμείς, τα τελευταία 40, περίπου, χρόνια, καθώς
δημιουργήσαμε μια κοινωνία παρασιτική, χωρίς αξίες, χωρίς ηθικές αρχές
και απαιτητικότητα, οδηγήσαμε και την Παιδεία μας σε αντίστοιχους
δρόμους και πρακτικές… Η δημιουργία πλήθους “αριστούχων” δίνει κακό
εφαλτήριο στους μαθητές, ετοιμάζει το έδαφος για κακούς πολίτες. Γιατί
επιβραβεύει την έλλειψη προσπάθειας. Eτσι, πολλοί νέοι που βγαίνουν
από ένα τέτοιο σύστημα δεν έχουν συναίσθηση των εννοιών της
εργατικότητας, της υπευθυνότητας, του ορίου, της συστηματικής δουλειάς
για την επίτευξη ενός στόχου. Δημιουργήσαμε δούλους τού τίποτα. Γιατί
ελευθερία δεν είναι η ασυδοσία. Είναι η έννοια του μέτρου, της
εσωτερικής πειθαρχίας, του ορίου ως προς τον εαυτό σου και τους
άλλους…»
ΓΙ ΑΥΤΟ και χρειαζόμαστε σήμερα «επιστροφή» των καλών δασκάλων… έως
τελειώσουν αυτά τα παιδιά….
Τώρα όσα για τα δίκαια αίτημα των εκπαιδευτικών είναι οι «καλύτερες
συνθήκες εργασίας» στα σχολεία, κάτι που συνεπάγεται και «καλύτερες
συνθήκες μάθησης». Όμως, προσωπικά θυμάμαι πάντα με θαυμασμό τους
δασκάλους μου στο χωριό μου και τις «συνθήκες» τους. «Η εκπαίδευση
είναι η ίδια η ζωή, και όχι προετοιμασία για μία μελλοντική ζωή» John
Dewey
ΚΕΝΑ (άδεια) “ΔΑΙΜΟΝΙΑ” ΚΑΙΓΟΜΑΣΤΕ;
Τι στο καλό “επιχειρούν” κάθε τόσο με την παιδεία; Μετά την,
τάκα-τάκα, αφαίρεση της Αντιγόνης και του Επιταφίου, έστειλαν
ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ εγκύκλιο για τις έμφυλες ταυτότητες; Τι είδους νεολαία
θέλουμε να εκπαιδεύσουμε; Ποιος, ποιοί και ποια μακροχρόνια έρευνα
έκρινε ότι τα παιδιά των 12, 13, 14 ετών είναι όλα έτοιμα να
πληροφορηθούν και να πάρουν το σωστό μήνυμα -για το όντως- πολύ
σημαντικό θέμα;
• Ποιος αποφασίζει ότι ο τάδε καθηγητής(πολύ καλός στο μάθημά του)
μπορεί να διδάξει καθηγητές, γονείς και εκπαιδευτικούς για το θέμα;
• Ποιος αποφασίζει -έστω- ότι ο δείνα “ειδικός” σεξολόγος ας πούμε
είναι και ειδικός να το παρουσιάσει στη σχολική κοινότητα;
• Τι είδους προγραμματισμός έγινε ώστε να φτάσει να δύναται η σχολική
και εκπαιδευτική κοινότητα να μιλήσει ανοικτά για θέματα που ακόμα και
σήμερα είναι ταμπού για αρκετές ελληνικές οικογένειες;
• Άντε σας ρίχνουμε στη θάλασσα και αν θέλετε μαθαίνετε να κολυμπάτε
αλλιώς κακό της… κεφαλής σας;
• Διαβάζω με τον Ραν ταν πλαν και τα ζωάκια της στήλης τον σάλο που
έχει ξεσηκωθεί για την ξαφνική “εισαγωγή” του θέματος στα σχολεία από
μια “πίσω” πόρτα.
• Και όχι. Δεν είμαστε κατά μίας σοβαρά οργανωμένης ενημέρωσης, στο
λύκειο όμως, για τις έμφυλες ταυτότητες. Αλλά ούτε και υπέρ της
προχειρότητας της οργάνωσης ενός τόσο σοβαρού θέματος.
• Μεταξύ όσων διαβάσαμε, λοιπόν, ήταν και το “Μικρό θυμωμένο
Ημερολόγιο” του Πολυχρόνη Κουτσάκη με τίτλο: “Μπορούν να πετάξουν και
διαστημόπλοιο”. Το “υιοθετεί” ο Ραν ταν πλαν και παραθέτει κάποιες από
τις επισημάνσεις του:
• «Ο σημαντικός Έλληνας συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης, σε πρόσφατη
συνέντευξή του απάντησε ως εξής για το τι θα άλλαζε στην Ελλάδα: “Η
μεγάλη αδυναμία της χώρας είναι η προχειρότητα, και το συμπέρασμα στο
οποίο οδήγησε εμένα είναι ότι η δική μου συνεισφορά σε μια
“επανάσταση” θα ήταν να κάνω καλά τη δουλειά μου”….
• Προχειρότητα, λοιπόν. Αυτό σκεφτόμουν όσο διάβαζα την τελευταία
τεράστια -και επικίνδυνη- ανοησία του υπουργείου Παιδείας, που έχει
ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις… Μόνο που για να συζητήσεις για γκέι και
τρανσέξουαλ ταυτότητες χρειάζεσαι δύο πράγματα: κοινό ώριμο για να
ακούσει και εξειδικευμένους ομιλητές…
Τα παιδιά του Γυμνασίου, ειδικά της πρώτης τάξης που έχουν μόλις
τελειώσει το δημοτικό αλλά και της δευτέρας Γυμνασίου, ποιος έκρινε
ότι είναι έτοιμα να ακούσουν στο σύνολό τους για το θέμα;…  Και
κυρίως, αυτοί οι Ελληνες καθηγητές πόσες γνώσεις πρέπει να έχουν
επιτέλους για να διδάσκουν στο ελληνικό σχολείο; Μήπως να τους βάλουμε
να πιλοτάρουν και διαστημόπλοια, ή να κάνουν εγχειρήσεις ανοιχτής
καρδιάς;
…Απλώς, εκεί στο υπουργείο και στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής
σκέφτηκαν πόσο σούπερ προοδευτικό και “αριστερό” θα ήταν να το έβαζαν
το θέμα στα σχολεία. Μετά σκέφτηκαν πως θα ήταν ακόμα πιο σούπερ αν το
έβαζαν στα Γυμνάσια, ώστε να ενημερωθούν τα παιδιά από πολύ μικρή
ηλικία. Και ενθουσιάστηκαν τόσο πολύ με τη σκέψη ώστε έστειλαν μια
εγκύκλιο γραμμένη στο πόδι, σαν κακογραμμένη έκθεση ιδεών από αυτές
που γράφαμε στο σχολείο, και πέταξαν το μπαλάκι στους εκπαιδευτικούς.
• Γιατί το θέμα σε αυτή τη ζωή είναι να έχεις σπουδαίες ιδέες, και να
έχεις και εξουσία.
Μετά, όλο και κάποιους καημένους θα βρεις για να τρέχουν να
υπηρετήσουν την μεγαλοφυΐα σου».
Αλήθεια, στα πόσα τέτοια κενά (άδεια) “δαιμόνια” καιγόμαστε;