Το «Παγόβουνο» ήταν ένα σκάφος που δεν προοριζόταν για αυτές τις δουλειές. Βλέποντας τη στενή του γάστρα ένα άπειρο μάτι μπορεί να το κατέτασσε στην κατηγορία «σφήνας». Η ιπποδύναμη των δύο εσωλέμβιων μηχανών του το καθιστούσε αναμφίβολα γρήγορο, το σκαρί του όμως δεν ήταν φτιαγμένο για αγώνες ταχύτητας. Ηταν ένα 15μετρο τουριστικό ταχύπλοο, τουρκικής σημαίας, με όλες τις ανέσεις. Στο εσωτερικό του είχε κρεβατοκάμαρα για δύο άτομα, κουζίνα, ακόμη κι ένα εντοιχισμένο ντουλάπι αποθήκευσης κρασιών. Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι στη μικρή πλωριά καμπίνα του θα μπορούσε κάποιος διακινητής να «πακτώσει» δεκάδες ανθρώπους;
Σχεδόν ένα χρόνο πίσω, στις 18 Νοεμβρίου 2018, το περιπολικό 605 του Λιμενικού Σώματος εντόπισε το λευκό πολυεστερικό σκάφος δυτικά της νήσου Ψερίμου. Στο χειριστήριο βρισκόταν ένας 31χρονος Τούρκος, με συγκυβερνήτη έναν ανήλικο συμπατριώτη του. Η καμπίνα ήταν άδεια. Τρεις μαρτυρίες, όμως, ενός Ελληνα ερασιτέχνη αλιέα που το ίδιο πρωί έριχνε πετονιά στο λιμανάκι Λιμνιώνα και δύο Σύρων που εντοπίστηκαν περιπλανώμενοι μαζί με άλλους νεοαφιχθέντες πρόσφυγες στον Κέφαλο της Κω, έδιναν την εικόνα ότι κάτι ύποπτο μπορεί να είχε προηγηθεί. Αυτά τα στοιχεία, μαζί με τις προανακριτικές μαρτυρίες του πληρώματος, σκιαγράφησαν τη δομή ενός κυκλώματος διακινητών, τοποθετώντας στην κορυφή έναν εύπορο Τούρκο τουριστικό πράκτορα και στις κατώτερες βαθμίδες μεσάζοντες για την παραλαβή χρημάτων, οδηγούς βαν για τη μεταφορά στην ακτή, ακόμη και έναν μυστηριώδη ελληνικό σύνδεσμο στην Κω, ο οποίος θα παραλάμβανε το ανθρώπινο φορτίο.
Η πρώτη δικάσιμος είχε οριστεί πριν από δύο εβδομάδες, στις 15 Οκτωβρίου. Εκείνη την ημέρα στο πινάκιο του Μονομελούς Εφετείου Κω προηγούνταν τρεις παρόμοιες υποθέσεις. Σε όλες οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν ελλείψει στοιχείων, καθώς μαρτυρίες επιβαινόντων στις φουσκωτές λέμβους τους παρουσίαζαν ως μεταφερόμενους και όχι ως διακινητές. Οι εμπλεκόμενοι για την υπόθεση του «Παγόβουνου» δεν πρόλαβαν να καθίσουν στο εδώλιο. Δόθηκε αναβολή και αναμένεται ο ορισμός νέας δικασίμου. Ο χειριστής του σκάφους, έχοντας ανακαλέσει την προανακριτική του κατάθεση, αρνείται πλέον οποιαδήποτε εμπλοκή.
Η ιδιαιτερότητα στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι ο τύπος του σκάφους που φέρεται να χρησιμοποιήθηκε για τη διακίνηση ανθρώπων σε αυτές τις θάλασσες. Κατά καιρούς κυκλώματα διακινητών έχουν χρησιμοποιήσει τουριστικά σκάφη, ακόμη και ιστιοφόρα κυρίως στο Ιόνιο με προορισμό την Ιταλία. Δεν είναι όμως μια συνηθισμένη πρακτική. Ενδεικτικά τον τελευταίο μήνα, σε 11 περιστατικά, οι τουλάχιστον 171 πρόσφυγες και μετανάστες που διασώθηκαν από τις λιμενικές αρχές στην Κω επέβαιναν σε φουσκωτές λέμβους, κάποιοι εξ αυτών χωρίς σωσίβια. Τα ξημερώματα της 23ης Οκτωβρίου περιπολικό σκάφος του Λιμενικού συγκρούστηκε με μία αντίστοιχη γκρι φουσκωτή βάρκα, με αποτέλεσμα τον θάνατο ενός τρίχρονου αγοριού από τη Συρία.
Οι μαρτυρίες
Το πρωί της 18ης Νοεμβρίου 2018 ένας ερασιτέχνης ψαράς στο λιμανάκι Λιμνιώνα παρατήρησε ένα ταχύπλοο που έκανε αδέξιες κινήσεις. Ηταν λευκό και στην πρύμνη του έφερε τα στοιχεία «Iceberg Istanbul». «Κατά την πρυμνοδέτηση χτύπησε στην προβλήτα», είπε αργότερα στους λιμενικούς ο ψαράς, προσθέτοντας ότι μόλις το σκάφος έδεσε αποβιβάστηκαν πολλοί αλλοδαποί. Η μαρτυρία του κινητοποίησε τις Αρχές σε στεριά και θάλασσα. Τη στιγμή που το περιπολικό σκάφος 605 ακινητοποιούσε το ταχύπλοο προτού αυτό επιστρέψει στα τουρκικά παράλια, συνάδελφοί τους από τον λιμενικό σταθμό Καρδάμαινας εντόπιζαν στον Κέφαλο της Κω 36 ανθρώπους χωρίς νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα. Προέρχονταν από Ιράκ, Παλαιστίνη, Συρία, Υεμένη, Λίβανο, Σομαλία, Αίγυπτο και σύμφωνα με τη δικογραφία που σχηματίστηκε είχαν φτάσει στο νησί με ένα ταχύπλοο.
Δύο Σύροι εκ των διακινουμένων είπαν στους λιμενικούς ότι είχαν πληρώσει 1.800 ευρώ έκαστος για το ταξίδι. Οπως ανέφεραν, όλες οι συνεννοήσεις τους έγιναν με έναν συμπατριώτη τους στην Αλικαρνασσό της Τουρκίας. Τη νύχτα πριν από τον απόπλου τους μετέφεραν με ένα βανάκι σε άλλο σπίτι εκτός της πόλης. Από εκεί τους παρέλαβε ένα κλειστό φορτηγό. Πέρασαν τρεις ώρες στον δρόμο μέχρι να προσεγγίσουν το σημείο όπου τους περίμενε το σκάφος. «Μας είπαν να τρέξουμε προς τη θάλασσα και μας έβαλαν στο κάτω μέρος, μέσα στην καμπίνα. Ηταν να φορτώσουν έξι άτομα αλλά τελικά μπήκαμε περίπου 30. Ημασταν περίπου δύο ώρες στο νερό», είπε στους λιμενικούς ένας εκ των Σύρων, ο οποίος αναγνώρισε σε φωτογραφία το «Iceberg Istanbul» ως το σκάφος της διακίνησής του.
Προανακριτικά ο χειριστής του «Παγόβουνου» αποδέχθηκε τις κατηγορίες. Είπε ότι μετέφερε 16 ανθρώπους, όχι 36. Υποστήριξε ότι είχε ενημερωθεί για την αποστολή του το ίδιο πρωί από τον ιδιοκτήτη του σκάφους. Πρόσθεσε ότι προτού αποπλεύσουν είδε να αποβιβάζονται από ένα λευκό φορτηγάκι τέσσερις ασυνόδευτοι ανήλικοι και κάλεσε αμέσως το αφεντικό του στην Κωνσταντινούπολη για να διαμαρτυρηθεί. Εκείνος, όμως, φέρεται ότι τον έπεισε να θέσει σε λειτουργία τις μηχανές. Στην Κω υποτίθεται ότι θα τους περίμενε ένας ντόπιος, ο οποίος έχει ταυτοποιηθεί αλλά δεν περιλαμβάνεται στους κατηγορουμένους.
Στον ανακριτή
Ο 16χρονος συγκυβερνήτης παρείχε υπηρεσίες καθαρισμού και ελλιμενισμού. Ενώπιον του ανακριτή τόσο αυτός όσο και ο χειριστής ανακάλεσαν τις ομολογίες τους. Ισχυρίστηκαν ότι οι καταθέσεις τους στους λιμενικούς ήταν αποτέλεσμα πίεσης και βίας. Είπαν ότι δεν μετέφεραν κανέναν αλλοδαπό και ότι βρίσκονταν με το σκάφος στο Γιαλικαβάκ, για να ξεχειμωνιάσουν, όταν ο ιδιοκτήτης τους ζήτησε να μεταβούν στη Μαρμαρίδα. Στη διαδρομή σημειώθηκε μηχανική βλάβη και όσο ο χειριστής προσπαθούσε να τη λύσει, ο ανήλικος φέρεται να οδήγησε εν αγνοία του το σκάφος σε ελληνικά ύδατα. Εκεί τους ακινητοποίησαν οι Ελληνες λιμενικοί.
«Το αφεντικό μου είναι πλούσιο, δεν έχει ανάγκη», υποστήριξε επιπλέον ο χειριστής. «Επειδή έμαθε ότι περάσαμε τα σύνορα νομίζει ότι κλέψαμε το σκάφος και μας έκανε μήνυση». Ο 31χρονος προφυλακίστηκε, ενώ ο ανήλικος επαναπατρίστηκε στην Τουρκία. Εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης κατά του ιδιοκτήτη, ενώ το σκάφος βγήκε σε δημοπρασία στην Ελλάδα αλλά δεν πωλήθηκε.
«Το επίδικο πανάκριβο σκάφος, την αξία του οποίου η ΑΑΔΕ συντηρητικά υπολογίζει στις 150.000 ευρώ χρησιμοποιήθηκε μία μόλις φορά για τη μεταφορά 36 μεταναστών οι οποίοι κατέβαλαν συνολικά από 1.800 ευρώ έκαστος για να βρεθούν στην Ελλάδα. Κάτι δεν πάει καλά με τη λογική των διακινητών σε μία τέτοια περίπτωση, ή κάτι δεν πάει καλά με το διωκτικό δαιμόνιο της ελληνικής Δικαιοσύνης», δηλώνει στην «Κ» ο δικηγόρος Αλέξανδρος Παπαστεριόπουλος, συνήγορος των κατηγορουμένων.
