H ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 1923
ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ
ΣΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ.
Άρθρο του κ. Βασίλη Χατζηβασιλείου, Δικηγόρου-Ιστορικού Συγγραφέα.
Βρισκόμαστε στην περίοδο της Ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων, η οποία άρχισε το έτος 1912. Στις 24 Ιουλίου του 1923 εξέπνευσε κάθε ελπίδα για ένωση των νησιών αυτών με την Ελλάδα, καθώς στη Λωζάννη υπογράφτηκε Συνθήκη, με την οποία η μέχρι τότε πολεμική κατοχή των Ιταλών στα Δωδεκάνησα μετατράπηκε σε νομική, με αποτέλεσμα την προσάρτηση των νησιών αυτών ως «Κτήσης» (Possedimento) στην Ιταλική Επικράτεια. Σύμφωνα με το άρθρο 15 του Παραρτήματος της Συνθήκης της Λωζάννης: «Η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των κάτωθι απαριθμουμένων νήσων, τουτέστι της Αστυπαλαίας, Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου, Κάσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης και Κω, των κατεχομένων υπό της Ιταλίας και των νησίδων των εξ αυτών εξαρτωμένων, ως και της νήσου Καστελλορίζου». Με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης άρχισε και επίσημα η δεύτερη μεγάλη περίοδος της Ιταλοκρατίας στα νησιά μας. Θ’ ακολουθήσει το 1943 η Γερμανική κατοχή και το 1945, με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανική στρατιωτική διοίκηση, για ν’ αποδοθούν τελικά τα Δωδεκάνησα το 1947 στην Ελλάδα.
Επιβάλλεται όμως εδώ να τονίσουμε ότι η παραίτηση της Τουρκίας υπέρ της Ιταλίας επί παντός δικαιώματος και τίτλου της επί όλων των νησιών του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος καθώς και επί των νησίδων που εξαρτώνται απ’ αυτά, σύμφωνα με το πιο πάνω άρθρο του Παραρτήματος της Συνθήκης της Λωζάννης, συνιστά μείζον νομικό και πολιτικό θέμα, που αποτελεί ισχυρότατο όπλο στη φαρέτρα της ελληνικής διπλωματίας και εξωτερικής πολιτικής ενάντια στις κατά καιρούς έντονες τουρκικές αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις δικαιωμάτων επί των νησιών, νησίδων, βραχονησίδων και βράχων μας. Νησίδες, βραχονησίδες και βράχοι που σήμερα πια ανήκουν, σύμφωνα με την Ιταλοτουρκική Συμφωνία (Πρωτόκολλο) της 28/12/1932 για την οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης, στο κράτος που διαδέχθηκε την Ιταλία, το οποίο είναι η Ελλάδα. Και τούτο γιατί στους ειδικούς όρους της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου του 1947 εντάχθηκε και το άρθρο 14, σύμφωνα με το οποίο η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα την πλήρη κυριαρχία σε όλα τα νησιά του Δωδεκανησιακού Συμπλέγματος και στις παρακείμενες σε αυτά νησίδες.
Αλλ’ η Τουρκία έκτοτε πλείστες φορές αθέτησε τις υπογραφές της, περιφρονώντας και παραβιάζοντας τα συμπεφωνημένα, διεκδικώντας έναν αριθμό νησίδων και βραχονησίδων της Δωδεκανήσου κι εκτοξεύοντας παντός είδους απειλές κατά της Ελλάδας, παραμένει δυστυχώς μέχρι σήμερα έκθετη στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Ακολουθεί τη γνωστή τακτική του να προβάλλει ένα ανύπαρκτο θέμα ως αμφισβητούμενο και μετά να ζητά να γίνουν διαπραγματεύσεις. Στόχος της είναι η ανατροπή του status quo στο Αιγαίο, γι αυτό επιδιώκει να παρασύρει την Ελλάδα σε διάλογο «εφ’ όλης της ύλης», που έχει όμως να κάνει με τα αδιαπραγμάτευτα κυριαρχικά μας δικαιώματα στα Δωδεκάνησα και σε ολόκληρο το Αιγαίο. Επιμένει στην αποστρατικοποίηση των νησιών, ώστε να καταστούν αυτά εύκολη λεία από μέρους της και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της νόμιμης άμυνας (άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών) στην πατρίδα μας. Δικαίωμα, που είναι ένα από τα σπουδαιότερα της διεθνούς δικαιικής τάξης κι έχει χαρακτήρα αναγκαστικού δικαίου με αυξημένη νομική ισχύ, που υπερισχύει όλων των άλλων διεθνών κανόνων. Οι χώρες της Δύσης (ΗΠΑ και ΕΕ) έχουν τη δυνατότητα, αλλά και το χρέος, να επιβάλουν επιτέλους στην Τουρκία, με ριζοσπαστικές και ρηξικέλευθες αποφάσεις, τη συμμόρφωση προς τους διεθνείς κανόνες και την έννομη τάξη. Ιδιαίτερα τώρα που διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας, τα οποία σχετίζονται με τον υποθαλάσσιο ορυκτό της πλούτο και την ευρύτερη γεωστρατηγική θέση των νησιών μας.
