23 Απριλίου 1933, η αποφράδα ημέρα -Μέρος πρώτο
Ένα πρωινό του 1933, ξαφνικά, σε μια στιγμή, τα τμήματα που βρίσκονται και από τις δύο πλευρές του παραπάνω ρήγματος (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) του δίαυλου Κω-Νισύρου, κινήθηκαν με σφοδρότητα και ακολούθησαν τη φορά που δείχνουν τα κόκκινα βέλη. Το ημερολόγιο έλεγε Κυριακή του Θωμά και εορτή του Αγίου Γεωργίου, μια ξεχωριστή ημέρα. Η ώρα ήταν 8.05, πολλοί από τους κατοίκους κατευθύνονταν προς τις εκκλησίες, ενώ άλλοι ήδη παρακολουθούσαν την Θεία λειτουργία. Ευτυχώς οι περισσότεροι δε βρίσκονταν στα σπίτια τους ή δεν κοιμούνταν. Ένας ξαφνικός σεισμός σημειώνεται το πρωί. Ήταν μία σεισμική δόνηση έντονη και εκτεταμένη. Τα 25 δευτερόλεπτα ήταν αρκετά να αλλάξουν και να μετατρέψουν την πόλη της Κω σε ένα σωρό από ερείπια. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Ο απολογισμός ήταν 178 νεκροί εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί ήταν παιδιά και εκατοντάδες οι σοβαρά τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών, κάτω από τα ερείπια του σπιτιού του, θα βρει τραγικό θάνατο, πάμφτωχος και τυφλός, ένας από τους μεγαλύτερους εραστές της Κωακής φύσης, ο Ιάκωβος Ζαράφτης. Εκατοντάδες τραυματίες μεταφέρονται με πολεμικά πλοία στη Ρόδο και τη Λέρο για να νοσηλευθούν στα εκεί νοσοκομεία.
Ο ισχυρός σεισμός που έπληξε την περιοχή μας είχε το επίκεντρό του κάπου μεταξύ Κω και Νισύρου (συντεταγμένες 36,80-27,30). Χωρίς καμιά προειδοποίηση, έτσι ξαφνικά, συνέβη το μοιραίο. Τα περισσότερα δημόσια οικοδομήματα γκρεμίστηκαν με μοναδική εξαίρεση τα ιταλικά αντισεισμικά κτίρια που αντιστάθηκαν και είχαν μόνο κάποιες μικρές ζημιές. Τα σπίτια της συνοικίας Άσπας πλήγηκαν λιγότερο και δεν υπέστησαν φθορές όπως εκείνες της Χώρας. Ο σεισμός άφησε πίσω του κατεστραμμένα ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα και διάχυτη την μυρωδιά θανάτου πάνω από τα συντρίμμια. Οι συνέπειες του ήταν απερίγραπτες καθώς οι τοίχοι των σπιτιών ράγισαν αμέσως και κατέρρευσαν ενώ δρόμοι άνοιξαν. Τα χαλαρά εδάφη, απομεινάρια ενός παλιού βάλτου, της Χώρας δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στις διαδοχικές δονήσεις. Οι στενοί δρόμοι και τα γραφικά σπιτάκια της Χώρας μετατράπηκαν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα σε ένα νεκροταφείο. Παντού ερείπια και συντρίμμια. Χώματα, πέτρες και ξύλα γέμισαν τους παλιούς δρόμους καθιστώντας τους αδιαπέραστους. Το υπέδαφος του συμπαγούς υπερυψωμένου βράχου της Άσπας σεισμικά δονήθηκε πολύ λιγότερο με αποτέλεσμα τα κτίρια να μη υποστούν φθορές. Από την καταστροφή της πόλης έμειναν ανέπαφες: η Πλατεία Διαγόρα, η οδός Απελλού και η οδός Ηφαίστου.
Σε κάθε σεισμικό γεγονός το πρώτο ωστικό κύμα ανασηκώνει τα κτίρια από το έδαφος και η σειρά των ωστικών κυμάτων που ακολουθεί τα μετατοπίζει προς τα πλάγια. Τα καλοχτισμένα κτίρια, θεμελιωμένα γερά πάνω σε βραχώδες δάπεδο μπορούν να αντέξουν σε πολύ ισχυρούς σεισμούς. Αν αντίθετα ένα κτίριο έχει τα θεμέλια του πάνω σε χαλαρά αμμώδη εδάφη, τα ωστικά κύματα ενισχύονται κατά το πέρασμα τους μέσα από την άμμο και η ζημιά είναι μεγαλύτερη. Αν μάλιστα η άμμος είναι υγρή, τα ωστικά κύματα ενισχύονται και η άμμος ρευστοποιείται με αποτέλεσμα τα κτίρια να βουλιάζουν.
Ωστόσο, η τραγική μέρα δε σταμάτησε εκεί. Η μετακίνηση του πληθυσμού μετά το στιγμιαίο σεισμικό γεγονός στην παραλία και τα Κρητικά θα μπορούσε να αποβεί περισσότερο οδυνηρή. Ήταν μία λανθασμένη κίνηση, που ευτυχώς δε δημιούργησε περισσότερα προβλήματα. Αμέσως μετά τη δόνηση η θάλασσα υποχώρησε λίγα μέτρα κάτω από την ακτή και μετά ανυψώθηκε και πάλι με τη μορφή ενός αφρισμένου παλιρροϊκού κύματος, το οποίο έγινε ιδιαίτερα αισθητό στις ακτές της Μικράς Ασίας αλλά και στο νησί μας. Κάποια λεπτά αργότερα από το σεισμικό συμβάν ένα κύμα ύψους 2-3 μέτρων σηκώνεται από τη θάλασσα και εισβάλει στην ξηρά. Η περιοχή της Ιεράς Μητρόπολης της Κω, η λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου και η λεωφόρος Γεωργίου Παπανδρέου καθώς και το Ψαλίδι, σύμφωνα με μαρτυρίες παρευρισκομένων, προσβάλλεται από τσουνάμι, ένα φαινόμενο, που συχνά συνοδεύει τις πολύ ισχυρές σεισμικές δονήσεις. Ευτυχώς όμως δεν ήταν καλοκαίρι και δεν υπήρχε κόσμος στην παραλία, αλλιώς τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν πολύ χειρότερα. Το ρήγμα του δίαυλου έδωσε για άλλη μια φορά θαλάσσιο κύμα (τσουνάμι) μεγέθους 2 της εξαβάθμιας κλίμακας του Sieberg και όχι 4+, όπως είχε συμβεί το 554 μ.Χ.
Αυθημερόν οι Ιταλοί στήνουν σκηνές στην παραλία, στο παλαιό στάδιο του Ανταγόρα και στην περιοχή των Κρητικών και ακολουθούν βροχοπτώσεις όπως συνήθως συμβαίνει σε όλα αυτά τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Τις επόμενες ώρες του σεισμού, μετά την ισχυρή βροχόπτωση, ακολούθησε καθάρισμα των δρόμων από τα συντρίμμια των κτιρίων και τη λάσπη που «έπνιξε» χωριά και πόλεις. Αρκετές ημέρες ύστερα απο τον καταστροφικό σεισμό, οι ισχυρές βροχοπτώσεις και οι έντονες μεταβολές στο κλίμα εξακολουθούσαν να πλήττουν την περιοχή μας.
Όμως, λίγες ώρες πριν απο τον μεγάλο σεισμό του 1933, το πιο χαρακτηριστικό απο τα διάφορα φαινόμενα που είχαν εκδηλωθεί, ήταν το γεγονός ότι τα νερά στις πηγές του νησιού, είχαν εξαφανιστεί. Γιατί συνέβησαν όλα αυτά; Παρατηρείται συχνά στα σεισμικά φαινόμενα να παγιδεύουν το ελεύθερο νερό με το οποίο τροφοδοτούν τους υπόγειους υδροφόρους ταμιευτήρες. Οι σεισμοί τις περισσότερες φορές μετατοπίζουν το υπόγειο νερό μεταβάλλοντας τον υδρολογικό κύκλο και μειώνοντας την τροφοδοσία των πηγών ή είναι δυνατόν ακόμη να τις στερέψουν. Τα ορυκτά απο τα οποία αποτελούνται τα πετρώματα, περιέχουν ποσότητα νερού. Μόλις τα πετρώματα δεχτούν πιέσεις αλλά και αύξηση της θερμοκρασίας, αλλάζουν τις συνθήκες που συγκρατούν το νερό και το απελευθερώνουν.
Ο μεγαλύτερος μετασεισμός έγινε την ίδια ημέρα μετά τον κύριο σεισμό, την ώρα 18:07, με μέγεθος 4,7 Ρίχτερ, ενώ ακολούθησε σημαντική μετασεισμική δραστηριότητα. Οι σεισμικές δονήσεις διαδέχονταν η μια την άλλη και εξασθένησαν μετά την παρέλευση 2-3 ημερών. Σύννεφο ομίχλης και σκόνης επικάλυψε αμέσως την κατεστραμμένη πόλη. Εκτός από τα τσουνάμι, υπήρξαν και άλλα γεωδυναμικά φαινόμενα, που συνήθως συνοδεύουν τέτοιους σεισμούς. Παρατηρήθηκαν ρευστοποιήσεις, κατολισθήσεις και καταπτώσεις βράχων. Μεγάλες κατολισθήσεις συνήθως συμβαίνουν όταν έχουμε σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου των 6 Ρίχτερ, ενώ σπάνια παρουσιάζονται σε σεισμούς με μέγεθος μικρότερο των 4 Ρίχτερ. Συνήθως οι ισχυροί σεισμοί παρεμβαίνουν και μεταβάλλουν τα φυσικά τοπία γύρω μας. Ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις και πλάγιες μετακινήσεις συνέβησαν σε πολλά σημεία κυρίως της παραλιακής ζώνης. Επί αρκετές ημέρες μετά από το σεισμικό επεισόδιο του 1933 η θάλασσα από τα Ντάμια, περιοχή κάτω από το Δίκαιο ως τον Άγιο Φωκά, χόχλαζε αναδύοντας φυσαλίδες και πίδακες νερού στις παραλίες.
Μετά από αυτό το τρομερό γεγονός ακολούθησε σχέδιο ανοικοδόμησης της πόλης, το οποίο γίνεται με την λογική ότι τα κτίρια στους δρόμους που είχαν κατεύθυνση παράλληλη με εκείνη του σεισμικού κύματος επλήγησαν λιγότερο από εκείνα που έτεμναν διαγωνίως αυτόν τον άξονα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι τα μονώροφα κτίρια δέχτηκαν μικρότερο πλήγμα από τα πολυώροφα, ενώ περιοχές που ένιωσαν περισσότερο το χτύπημα του Εγκέλαδου αποκλείστηκαν από τη μελλοντική οικοδόμηση. Τι έγινε όμως εκείνη την «αποφράδα» ημέρα; Πώς, έτσι ξαφνικά, έγινε το μοιραίο; Υπήρξαν άλλα πρόδρομα φαινόμενα εκτός από το νερό, που να προανήγγειλαν το επερχόμενο γεγονός; Γιατί κάποιοι προσεισμοί δεν προειδοποίησαν για την επερχόμενη κακιά στιγμή;
Χάρτης από το σεισμικό γεγονός του 1933
Πηγή-Γεωστοχασμοί
Γιατί έγινε ο σεισμός του 1933 -Μέρος δεύτερο
Ο σεισμός του 1933, είχε μέγεθος 6,6 της κλίμακας Ρίχτερ και είχε βάθος λιγότερο από 5 χιλιόμετρα. Έπληξε το γειτονικό νησί της Νισύρου και τις γύρω περιοχές, ενώ έγινε ιδιαίτερα αισθητός και στη Μικρά Ασία, όπου προκάλεσε αρκετές βλάβες. Εκτός από την πόλη της Κω, καταστράφηκαν μερικώς ή ολικώς η Αντιμάχεια, το Ασφεντιού, η Καρδάμαινα και το Πυλί. Ωστόσο, είχε πολλά θύματα εξαιτίας του πανικού που επικράτησε αλλά και του συνωστισμού των κατοίκων, κατά τη διάρκεια του σεισμού, στα στενά σοκάκια του νησιού. Πρόκειται για ένα γεγονός, το οποίο θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα, πριν από τις όποιες αναπλάσεις και παρεμβάσεις γίνουν στην πόλη της Κω.
Το σεισμικό φαινόμενο προήλθε για μια ακόμη φορά από το σύστημα ρηγμάτων του δίαυλου Κω-Νισύρου και όταν αυτό ενεργοποιείται, δίνει ισχυρότατους και καταστροφικούς σεισμούς ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο και πάντοτε με εκατοντάδες θύματα. Πρόκειται για ένα υποθαλάσσιο σύστημα ρηγμάτων αρκετά γνωστό και χαρτογραφημένο σήμερα, μήκους περίπου 60 χιλιομέτρων, με αζιμούθιο διεύθυνσης 50º, κλίση 48º και με γωνία ολίσθησης -78º. Όμως τι πραγματικά έγινε εκείνη την ημέρα; Γιατί χτύπησε ο Εγκέλαδος τόσο βίαια την περιοχή μας; Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κάθε σεισμικό γεγονός έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Κάθε σεισμός που συμβαίνει στο νησί μας, δεν εκδηλώνεται τυχαία αλλά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές, εκεί όπου υπάρχουν ρήγματα, δηλαδή σπασίματα του γήινου φλοιού. Τα ρήγματα αυτά βρίσκονται σε πολλά σημεία του νησιού μας. Δε διακρίνονται εύκολα και με γυμνό μάτι. Όμως, όταν ξεκινά κάποιο σπάσιμο στα πετρώματα του εδάφους του, κανείς δεν ξέρει πώς και πού θα καταλήξει. Ο μηχανισμός διάρρηξης των πετρωμάτων που μας δίνει ένα σεισμό, εξαρτάται από τη γεωμετρία του ρήγματος απ’ όπου προέρχεται, τις ιδιότητες του πετρώματος που σπάει καθώς και από τις ασκούμενες τάσεις πάνω σ’ αυτό.
Το σπάσιμο του πετρώματος γίνεται σε κάποιες περιοχές που ονομάζονται «φράγματα». Αυτά είναι θέσεις πάνω στο ρήγμα με μεγάλη αντοχή, συγκριτικά με τις γύρω περιοχές. Τα φράγματα δρουν ως χώροι συγκέντρωσης τάσεων και είναι σημαντικά για την κατανόηση της επαναλαμβανόμενης δράσης των ρηγμάτων. Πειραματικές έρευνες έδειξαν ότι στα πρωταρχικά στάδια του σπασίματος του ρήγματος, τα αδύνατα φράγματα που είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα στο ρήγμα, σπάζουν σταδιακά, προκαλώντας έτσι μικρούς σεισμούς τους «προσεισμούς». Στη συνέχεια και ως συνέπεια της αύξησης της τάσης, σπάζει το ισχυρότερο φράγμα, όταν η τάση φτάσει στο όριο θραύσης τους, δίνοντας τον κύριο σεισμό, που προκαλεί έτσι την κύρια ολίσθηση του ρήγματος. Μέσα από μια τέτοια διάρρηξη, τα φράγματα που παρέμειναν άθραυστα ευθύνονται για την τοπική αύξηση των τάσεων. Από την άλλη, η τεκτονική τάση που ελαττώθηκε λίγο, αυξάνει σιγά σιγά με το χρόνο, μέχρι το επόμενο σπάσιμο και την επαναδραστηριοποίηση του ρήγματος.
Στη δικιά μας περίπτωση δεν παρατηρήθηκε ολίσθηση πριν τον κύριο σεισμό, γι’ αυτό και είχαμε την απουσία προσεισμών. Η ολίσθηση παρουσιάστηκε μετά τον κύριο σεισμό και αυτό προκάλεσε την έντονη μετασεισμική ακολουθία. Μετά το σεισμό είχαμε ανακατανομή των τάσεων και ανομοιόμορφη κατανομή, που αποτυπώθηκε με πολλούς σεισμούς, που ακολούθησαν τον κύριο. Συνήθως πριν από τα μεγάλα σεισμικά γεγονότα που συμβαίνουν στο νησί μας, δεν παρατηρείται προσεισμική δραστηριότητα. Τα φαινόμενα αυτά όμως συνοδεύονται από άλλα πρόδρομα φαινόμενα, όπως η μετακίνηση των νερών και το στέρεμα των πηγών, η μεταβολή του ραδονίου, η διαφυγή αερίων από τον πυθμένα της θάλασσας και η μεταβολή στην ένταση του ηλεκτρικού πεδίου. Όμως, πρέπει να τονίσω ότι τους σεισμούς (της περιοχής μας) δεν τους αισθάνονται μόνο οι άνθρωποι. Έχει παρατηρηθεί ότι και τα ζώα της περιοχής μας παρουσιάζουν μια ασυνήθιστη συμπεριφορά, που οφείλεται είτε σε μεταβολές του μαγνητικού πεδίου της περιοχής μας είτε σε απελευθέρωση τοξικών αερίων από το σεισμογόνο χώρο. Τα σκυλιά, τα φίδια, οι αγελάδες, τα ψάρια και τόσα άλλα αισθάνονται αυτό το φαινόμενο πριν συμβεί, συνήθως σε χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από κάποιες ημέρες έως και 12 ώρες πριν κατά μέσο όρο.
Όμως, ο σεισμικός κίνδυνος στο νησί της Κω μπορεί να προέλθει εκτός από την ενεργοποίηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων, που ήδη σας ανέφερα, και από ρήγματα που βρίσκονται στην ξηρά. Τα χερσαία ρήγματα έχουν ένα σημαντικό δυναμικό και μπορούν να δώσουν σεισμούς από 5,5-6 της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ τα αντίστοιχα υποθαλάσσια έχουν δυνατότητα ανάπτυξης σεισμικών γεγονότων έως 7,8 της κλίμακας Ρίχτερ. Αν προσπαθούσαμε να αναλύσουμε τη σεισμική δράση στο βάθος του χρόνου, θα παρατηρούσαμε ότι τα τελευταία 5.000.000 χρόνια, στο κεντρικό τμήμα του νησιού, έγιναν σεισμοί που αναλογούν σε 1,5-2,5 χιλιόμετρα αθροιστικής παραμόρφωσης. Αυτό μας δείχνει ότι στην περιοχή της Αντιμάχειας η παραμόρφωση που οφείλεται σε σεισμούς είναι περίπου 0,05 εκατοστά το χρόνο.
Τα ρήγματα, εκτός από καταστροφικά με τις συνεχείς τους ενεργοποιήσεις, θεωρούνται και υπεύθυνα για τα μαγευτικά τοπία της περιοχής μας. Το νησί μας διασχίζεται από πολλά ρήγματα, στη δράση των οποίων οφείλεται η διαμόρφωση του Κωακού τοπίου, οι θερμές πηγές του Άγιου Φωκά, τα γεωθερμικά πεδία της Κεφάλου και Νισύρου. Τα μεγάλα χερσαία ρήγματα βρίσκονται στα όρια της πεδιάδας με την ορεινή περιοχή του Δίκαιου. Από τα ρήγματα που κατατέμνουν το νησί μας μόνο ορισμένα μπορούν να προκαλέσουν σεισμούς. Τα μικρά σε μήκος ρήγματα δίνουν σεισμούς μικρού μεγέθους.
Ένα φυσιολογικό, σεισμικά ενεργό ρήγμα κινείται με ρυθμούς που μπορεί να κυμανθούν από 10-15 δέκατα του χιλιοστού ως και 10 χιλιοστά, το χρόνο ενώ εκείνα που βρίσκονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών διευρύνουν τα όρια τους με ταχύτητες της τάξης του ενός εκατοστού το χρόνο κατά μέσο όρο. Στην περίπτωση μεγάλων σεισμικών φαινομένων, όπως εκείνος του 1933 στην περιοχή μας, σημειώθηκε κατακόρυφη μετακίνηση της τάξης του 1-1,50 μέτρου. Η μεγαλύτερη μετακίνηση, που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα ήταν στο σεισμικό γεγονός (9,3 Ρίχτερ) της Σουμάτρα του 2004, όπου είχαμε μετατόπιση περίπου 20 μέτρων.
Όταν ξεκινάει μία μικρή διάρρηξη του φλοιού πάνω σε μια ομάδα ρηγμάτων, θα δώσει σίγουρα ένα σεισμό, αλλά το πόσο μεγάλος θα είναι εξαρτάται από την ταυτότητα του συστήματος των ρηγμάτων. Ωστόσο, όπως όλα τα πράγματα στη φύση έτσι και οι σεισμοί έχουν τα όριά τους και η διάρρηξη που ξεκίνησε από μια πηγή δε συνεχίζεται ενεργοποιώντας τα γειτονικά ρήγματα. Πειράματα που έχουν γίνει σε σεισμολογικά μοντέλα έδειξαν ότι τα ρήγματα διαθέτουν «μνήμη» και θυμούνται την ιστορική τους πορεία, με αποτέλεσμα μια περιοχή μετά από 100, 500 ή 1.000 χρόνια να επαναδραστηριοποιείται ξαφνικά. Το ρήγμα διατηρεί αυτή τη μνήμη και επαναλαμβάνει τη συνήθεια που έχει αποκτήσει όλο αυτό το διάστημα για πολλές χιλιάδες χρόνια, μέχρι να νεκρωθεί και να σταματήσει να δίνει σεισμούς.
Στο νησί μας, εκτός από τα μεγάλα και καταστροφικά γεγονότα, σεισμοί γίνονται κάθε στιγμή. Οι μικροί σεισμοί είναι ένα καθημερινό φαινόμενο και συνήθως είναι τυχαίοι, ενώ οι μεγάλοι συσσωρεύονται με το πέρασμα του χρόνου. Όμως, ο φλοιός μετακινείται αδιάκοπα και καθημερινά. Η κίνηση συνοδεύεται και από μια υπόκωφη βοή που γίνεται αντιληπτή μόνο κατά τη διάρκεια των μεγάλων και καταστροφικών γεγονότων. Το τρομερό βουητό που ακούγεται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, και σύμφωνα με αρκετές μαρτυρίες επαληθεύτηκε και στο σεισμικό γεγονός του 1933, οφείλεται στον ερχομό των πρώτων σεισμικών κυμάτων από το εσωτερικό του φλοιού της Γης. Πρόκειται για τα επιμήκη κύματα που μεταδίδονται στην ατμόσφαιρα σαν ακουστικά κύματα και τα αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο αυτί σαν υπόκωφη βοή. Μετά από αυτά ακολουθούν τα επώδυνα σεισμικά κύματα, τα εγκάρσια. Οι ήχοι αυτοί στην πραγματικότητα οφείλονται στις κινήσεις των ρηγμάτων και στις ανακατατάξεις που συντελούνται από τις υπόγειες ολισθήσεις. Γιατί όμως στον τόπο μας να γίνονται συνεχώς μικροί, μεγάλοι και καταστροφικοί σεισμοί εδώ και χιλιάδες χρόνια; Γιατί παρά τη μικρή του έκταση, να εκδηλώνονται τέτοια βίαια σεισμικά γεγονότα.
Η απάντηση βρίσκεται στη λιθόσφαιρα που βρίσκεται κάποια χιλιόμετρα κάτω από το νησί μας. Στη γειτονιά μας συναντώνται η Ευρασιατική και η Αφρικανική πλάκα. Η Ευρασιατική περιλαμβάνει όλο τον ευρωπαϊκό χώρο, τη Μικρά Ασία, την Ελλάδα, τη Σιβηρία και την Κίνα ενώ η Αφρικανική αποτελείται από την Αφρική και τμήματα του Ινδικού και του Ατλαντικού ωκεανού. Το όριο σύγκρουσης μεταξύ των δύο πλακών για την Ελλάδα αρχίζει από τα Ιόνια νησιά, περνάει νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου, νότια της Κρήτης και νοτιοανατολικά της Ρόδου. Αυτή η σύγκρουση επηρεάζει το καθετί που μας περιβάλλει. Η Ευρωπαϊκή πλάκα αποτελείται από μικρότερα κομμάτια, όπως τη μικροπλάκα του Αιγαίου και τη μικροπλάκα της Ανατόλιας. Η πολύπλοκη κίνηση αυτών των μικροπλακών, αλλά και το σπρώξιμο που δημιουργεί η γειτονική Αραβική πλάκα, που κινείται προς τα βόρεια σαν σφήνα, δίνουν τους καταστροφικούς σεισμούς που παρατηρούμε στην περιοχή μας.
Το νησί μας γειτονεύει με μια περιοχή, όπου έχουμε πληθώρα συνάθροισης ρηγμάτων που ενεργοποιούνται λόγω της συσσώρευσης τάσης από την κίνηση των πλακών. Ένα από τα πιο μεγάλα και επικίνδυνα συστήματα ρηγμάτων και πιο επικίνδυνα του νοτιοανατολικού Αιγαίου βρίσκεται στην περιοχή μας. Πρόκειται για μια μεγάλου μήκους φονική ρωγμή κάτω από τη θάλασσα που ξεκινά από τα μικρασιατικά παράλια και χάνεται μέσα στη λεκάνη Κω-Αστυπάλαιας. Είναι μία κατακόρυφη, υποθαλάσσια επιφάνεια, κατά μήκος της οποίας μετακινούνται δύο χωριστά τεμάχια του εξωτερικού φλοιού της Γης. Το υποθαλάσσιο αυτό τεράστιο ρήγμα μετά από τόσους σεισμούς συνεχίζει να ολισθαίνει με αργό ρυθμό χιλιοστό χιλιοστό, χωρίς να γίνεται αντιληπτό στην καθημερινότητα μας. Μετά το σεισμό του 1933, δηλαδή έπειτα από 77 χρόνια ολίσθησης, έχει ήδη μετατοπιστεί 10-15 εκατοστά, αναζητώντας στο χρόνο νέες συνθήκες ισορροπίας. Όμως τα ρήγματα δεν ολισθαίνουν μόνο σιγά σιγά, κάποια στιγμή σπάνε απότομα και τότε δημιουργείται ο σεισμός, που χτυπά ύπουλα και ξαφνικά σε αντίθεση με την ολίσθηση που εκδηλώνεται με αργούς ρυθμούς. Είναι ένα επικίνδυνο δίκτυο ρηγμάτων, που έχει να δώσει μεγάλο σεισμό από το 1933, αλλά κάποια στιγμή να είστε βέβαιοι ότι θα το ξανακάνει.
Βλέπετε, ενώ για μας τους ανθρώπους τα σεισμικά ενεργά ρήγματα είναι τόσο καταστροφικά, για τον πλανήτη μας η λειτουργία τους είναι μια υγιής διαδικασία εκτόνωσης. Κάποια στιγμή τα ρήγματα της περιοχής μας θα εκτονωθούν ξανά. Οι σεισμοί δεν είναι τυχαία γεγονότα αλλά στάδια μιας εξελικτικής ακολουθίας που διαρκεί πάρα πολλά χρόνια και το μεγάλο κακό με αυτούς είναι ότι δε συγχρονίζονται ποτέ με τις καθημερινές δραστηριότητες μας.
Πηγή-Γεωστοχασμοί –http://www.geodifhs.com/4/post/2010/06/23-1933.htmlhttp://www.geodifhs.com/4/post/2010/06/-1933.html
