ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ Ο Ιταλικός αγροτικός οικισμός του Λινοπότη («Anguillara», «Primavera» ή «Fiorenza» – Συλλογή Αλ. Μαρκόγλου)

ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ

Με αφορμή την εκδήλωση του Σαββάτου με θέμα: «Διάσωση-αξιοποίηση του πρώην αγροτικού οικισμού Λινοποτίου Κω», ο εκπαιδευτικός – συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής Αλέκος Μαρκόγλου μας έστειλε για δημοσίευση μια πολύ ενδιαφέρουσα σύντομη ιστορική αναφορά και υλικό τεκμηρίωσης (φωτογραφίες της περιόδου 1936-38).

ΟΙ ΙΤΑΛΙΚΟΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΩ

Στην Κω την περίοδο της ιταλοκρατίας και συγκεκριμένα τη διετία 1936-38, ιδρύονται και κατασκευάζονται δύο πρότυπα αγροκτήματα (αγροτικοί οικισμοί), το ένα στην περιοχή του Λινοπότη με τις ονομασίες “Anguillara” ή “Primavera” ή ”Fiorenza”, και το άλλο στην περιοχή της Λάμπης με το όνομα “Torre di Lampi”. Το πρώτο κάλυπτε έκταση 9.100 στρεμμάτων, εκ των οποίων καλλιεργήσιμα ήταν τα 3.500 στρέμματα με 400 στρέμματα αμπελώνες. Το δεύτερο αγρόκτημα στην περιοχή της Λάμπης κάλυπτε έκταση 4.200 στρεμμάτων, από τα οποία τα καλλιεργούνταν τα 1.600 με 320 στρέμματα αμπελώνες.

Για το νησί μας η Ιταλική Διοίκηση τρέφει μεγάλες ελπίδες για την εγκατάσταση μεγάλου αριθμού Ιταλών γεωργών από τη νότια Ιταλία, εποίκων για την καλλιέργεια κυρίως της σταφίδας «σουλτανίνα», ειδικά στην περιοχή του Λινοπότη, σχέδιο που υλοποιείται στο πλαίσιο της εποικιστικής πολιτικής των κατακτητών, με στόχο την εθνολογική αλλοίωση της σύνθεσης του πληθυσμού των νησιών μας. Για το λόγο αυτό πραγματοποιούνται στην περιοχή μεγάλης κλίμακας έργα παρεμβάσεων και κατασκευών. ΄Ετσι, αποφασίζεται η κατασκευή της οδού που συνδέει την πόλη με την περιοχή (σημερινός επαρχιακός) και του δρόμου του Τιγκακιού, συνολικής έκτασης 15 χιλιομέτρων, κατά μήκος των οποίων και σε αραιά διαστήματα θα κτιστούν περί τις 80 αγροτικές οικίες. Από τις πρώτες ενέργειες της Διοικήσεως στην περιοχή είναι η κατασκευή αρδευτικών έργων, για να είναι δυνατή η άρδευση της πεδινής αυτής έκτασης. Έτσι κατασκευάζονται αρδευτικά κανάλια και εγκαθίστανται μηχανήματα για την αξιοποίηση του νερού της Λίμνης του Πυλιού και του νερού της Ζιάς, που μόνη της έδινε στην περιοχή 3,5 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο. Παράλληλα πραγματοποιούνται εκτεταμένα έργα εξυγίανσης του εδάφους, ενώ η επιχείρηση εφοδιάζεται με σύγχρονα για την εποχή γεωργικά μηχανήματα και εργαλεία. Στο μέσον σχεδόν του αγροτικού οικισμού, κατασκευάζεται το διοικητικό κέντρο (πρώην στρατόπεδο 282) που το αποτελούν το κτίριο του Δημαρχείου, το οίκημα του φασισμού, η καθολική εκκλησία (σημερινός Αγ. Παύλος), το κτίριο της αστυνομίας, καταστήματα κ.ά. Για το όλο έργο προβλέφθηκε κονδύλιο 20.000.000 λιρετών, η απόσβεση του οποίου θα γινόταν από τους εποίκους σε διάστημα 18 ετών. Την οικονομική και διοικητική εποπτεία της επιχείρησης ασκούσε η Ιταλική Διοίκηση.

Με το διάταγμα της 22ας Ιανουαρίου 1936 για τις απαλλοτριωθείσες εκτάσεις δαπανήθηκαν 34.815 λιρέτες. Η απαλλοτρίωση έγινε κατά παράβαση και αυτών των διατάξεων του Ιταλικού κυβερνητικού διατάγματος του Μ. Λάγκο της 11^ης Ιανουαρίου 1931. Για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που έγιναν στα δύο αυτά αγροκτήματα διαμαρτυρήθηκε η ελληνική κυβέρνηση. Στις διαμαρτυρίες αυτές απάντησε ο ίδιος ο Ντε Βέκκι στον Ιταλό Υπουργό Εξωτερικών Τσιάνο στις 31 Οκτωβρίου 1937, ο οποίος μεταξύ άλλων αναφέρει: «…Πρόκειται για απαλλοτριώσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον προκάτοχό μου (εννοεί το Μ. Λάγκο) με διάταγμα της 26^ης Σεπτεμβρίου 1936 και αφορούν τα εδάφη στις βαλτώδεις και προσβλημένες από ελονοσία περιοχές Λινοπότης και Λάμπη. Οι αυτόχθονες φυσικά καλλιεργούν αυτά τα εδάφη, αλλά με τρόπο όχι και τόσο αποτελεσματικό. Με τον ίδιο άσχημο τρόπο καλλιεργούν και τα πιο γόνιμα εδάφη του νησιού… Τον Απρίλιο αυτού του έτους, όταν ολοκληρώθηκαν οι προκαταρτικές εργασίες εγγειοβελτίωσης, είχα ήδη τοποθετήσει εκεί δέκα οικογένειες γεωργών από τη Μητρόπολη, τους οποίους είχε καλέσει ένας σύλλογος συμπατριωτών, για να αρχίσουν τις πρώτες καλλιέργειες. Αξίζει κανείς να αναρωτηθεί γιατί η Ελληνική Κυβέρνηση αντιλήφθηκε τώρα τι έχει συμβεί και δε βλέπει την προσπάθεια των Ιταλών γεωργών και της Κυβέρνησης των Νήσων του Αιγαίου ως ένα παράδειγμα προς μίμηση…»