Βασίλης Χατζηβασιλείου: ΤΑ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΚΩ Συγκρίσεις – Διαφορές

Επίκαιρο Άρθρο

ΤΑ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΚΩ

Συγκρίσεις – Διαφορές

του κ. Βασίλη Χατζηβασιλείου, Νομικού-Ιστορικού Συγγραφέα

Μεγάλη είναι η ιστορική σημασία των δυο Ασκληπιείων της Επιδαύρου και της Κω. Είναι αλήθεια ότι στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου η λατρεία του Ασκληπιού αρχίζει από το β΄ μισό του 6^ου π.Χ. αιώνα, ενώ στην Κω η δημόσια λατρεία του Ασκληπιού μαρτυρείται επιγραφικά μετά τα μέσα του 4^ου π.Χ. αιώνα. Είχε όμως προηγηθεί, τουλάχιστον από τον 5^ο π.Χ. αιώνα, η λατρεία του Απόλλωνα του Κυπαρισσίου, που σηματοδοτεί και τον αρχικό κύριο του Κωακού Ασκληπιείου.

Ο Παυσανίας (110 μ. Χ.- 180 μ. Χ.) επισκέφθηκε το Ασκληπιείο της Επιδαύρου κι έγραψε αναλυτικά γι’ αυτό. Το δε Ασκληπιείο της Κω γνώρισε ο Στράβων (64 π.Χ.-23 μ. Χ.), που το χαρακτηρίζει «σφόδρα ένδοξον», η περιγραφή του οποίου συμφωνεί με όσα παλαιότερα τόνισε ο Ηρώνδας (3^ος π. Χ. αι.) στο μίμο του: «Ασκληπιώ ανατεθείσαι και θυσιάζουσαι».

Ο μεγάλος δωρικός ναός του Ασκληπιού, στο τρίτο άνδηρο του Ασκληπιείου της Κω, έχει διαστάσεις 15,96Χ31,17 μ. και είναι κατά πολύ μεγαλύτερος του ναού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, ο οποίος έχει διαστάσεις 11,76Χ23,15 μ., σύμφωνα με τις μετρήσεις των αρχαιολόγων.

Ο φυσικός χώρος–τοπίο του Ασκληπιείου της Κω με την ανδηρωτή του διαμόρφωση, που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, σίγουρα υπερτερεί κατά γενική εκτίμηση του αντίστοιχου χώρου-τοπίου του Ασκληπιείου της Επιδαύρου.

Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, που ανασκάφτηκε από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία, θεωρείται κυρίως τόπος λατρείας του Ασκληπιού, ενώ το Ασκληπιείο της Κω ξεχωρίζει, γιατί σ’ αυτό, εκτός από τη λατρεία του Ασκληπιού, ασκήθηκε πραγματικά η ιατρική επιστήμη επί αιώνες, όπως ρητά ομολογεί και ο καθηγητής της Κλασσικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Βασίλης Λαμπρινουδάκης, ο οποίος ήταν επικεφαλής των αρχαιολόγων που συνέχισαν μέχρι τελευταία τις ανασκαφές στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου. (Βλέπε περιγραφή του στο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ: Ελλάδος περιήγησις. Επίδαυρος).

Η φήμη του Ασκληπιείου της Κω στην αρχαιότητα επισκίασε τη φήμη του Ασκληπιείου της Επιδαύρου χάρη στον Ιπποκράτη και στους διαδόχους του ιατρούς της Κω. Η Ιατρική, μάλιστα, Σχολή της Κω ξεχώρισε ανάμεσα σε όλες τις άλλες. Γι αυτό και στο Ασκληπιείο της Κω αναγνωρίστηκε Πανελλήνια, μετά το 260 π.Χ., το δικαίωμα της ασυλίας («άσυλον είναι το ιερόν του Ασκληπιού») και της εκεχειρίας («δέχεσθαι την εκεχειρίαν») κατά τη διάρκεια των πανηγυρικών εορτασμών των «Μικρών & Μεγάλων Ασκληπιείων», όπως μαρτυρεί το πλήθος των επιγραφών που βρέθηκαν στο χώρο του Ασκληπιείου. Στο Επιγραφικό, άλλωστε, Μουσείο του Ασκληπιείου της Κω οι κατά πολλές χιλιάδες κατ’ έτος επισκέπτες, Έλληνες και ξένοι τουρίστες, πληροφορούνται με σύγχρονο τεχνολογικά τρόπο για τον τεράστιο πλούτο που μας κληροδότησε η λειτουργία του αρχαίου αυτού θεραπευτηρίου. Για το Ασκληπιείο της Κω σεμνύνονται σήμερα οι ιατροί όλου του κόσμου, γεγονός που κάμνει τους Κώους να αισθάνονται ιδιαίτερα περήφανοι για το μνημείο τους αυτό. Ο ισχυρισμός κάποιων ότι το πολύπαθο από αλλεπάλληλους σεισμούς, καθιζήσεις, προσχώσεις και συλήσεις Ασκληπιείο της Κω δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO, γιατί αναστηλώθηκαν μερικά μέλη του από τους Ιταλούς και προβάλλεται ως κτίσμα της ρωμαϊκής περιόδου, καταπίπτει από το γεγονός ότι η αρχαιολογική σκαπάνη ανέδειξε, εκτός των ρωμαϊκών, και τα λείψανα του Βωμού των αρχών του 4^ου π. Χ. αιώνα καθώς και των δυο ναών των αφιερωμένων στον Ασκληπιό, που είναι κτίσματα καθαρά ελληνιστικής εποχής. Ο μεν πρώτος μικρός ναός ιωνικού ρυθμού του 300-250 π. Χ. στο δεύτερο άνδηρο, ο δε άλλος μεγάλος ναός δωρικού ρυθμού, του α΄ μισού του 2^ου π. Χ. αιώνα στο τρίτο άνδηρο αναγνωρίζεται σήμερα αρχαιολογικά ως «ο μεγαλύτερος από τους ναούς του ελληνικού κόσμου, που ήταν αφιερωμένοι στον Ασκληπιό» (Δημήτρης Μποσνάκης: Το Ασκληπιείο της Κω, Αθήνα 2014, Έκδοση Υπουργείου Πολιτισμού. Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών, σ. 60)-

Ασκληπιείο Κω:

Ασκληπιείο Επιδαύρου: