Νίκος Στ.Μανούσης:
8 Μαΐου 1945
Σύντομη Ιστορική Αναφορά
8 Μαΐου 1945 – Σύμη: Επέτειος της υπογραφής του Πρωτόκολλου παράδοσης της Δωδεκανήσου στους συμμάχους, από τον αρχηγό των γερμανικών Δυνάμεων κατοχής, στρατηγό Wagener, στο Άγγλο Αρχιστράτηγο των Δυνάμεων της Μέσης Ανατολης, Page , στους Άγγλους, ταξίαρχο Moffat καί ναύαρχο Tennant και στον Ιερό Λόχο του συνταγματάρχη Χριστόδουλου Τσιγάντε.
Με αφορμή την επέτειο συμπλήρωσης 72 χρόνων από την υπογραφή του Πρωτοκόλλου παράδοσης στη Σύμη και ανατρέχοντας το ιστορικό αρχείο, η εφημερίδα «Το Βήμα» στο πρωτοσέλιδο της, με τίτλο «ΓΑΛΑΖΙΟ ΟΡΑΜΑ,Η ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΕΓΙΝΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΣ», στις 12 Μαΐου 1945, αναφέρει για το σπουδαίο αυτό ιστορικό γεγονός, για τη Δωδεκάνησο:
«Αιώνες μαρτυρικής δουλείας την εμαστίγωσαν την Ελληνικήν Δωδεκάνησον, που επανέρχεται τώρα εις την Μητρικήν αγκαλιά, και την εβύθισαν εις το πένθος και το αίμα, αλλά δεν της συνέτριψαν το φρόνημα και την ψυχήν που έμειναν πάντα ελληνικά, δηλαδή υπερήφανα και αδούλωτα. Κάθε καρδιά ήταν ένα γαλάζιο όνειρο ενώσεως με την Μητέρα Ελλάδα. Άνδρες και γυναίκες, παιδιά κάθε γενεάς, εσυνέχιζαν δίχως κάμψη και έδειχναν την τίμιαν έχθρα τους προς κάθε κατακτητή, και εφύλαγαν υπερήφανη και αμόλυντη τη σημαία μας.
Από σήμερα οι χάρτες σημειώνουν με τα άγια ελληνικά χρώματα τα νησιά που, πάντα ελληνικά εις τη ψυχή τους,εσημειώνοντο όμως με ξένα χρώματα ξένων πατρίδων. Οι αύρες του Αιγαίου μεταφέρουν τα μηνύματα της μεγάλης εθνικής χαράς, που πλημμυρίζει την Ελλάδα. Είναι η πρώτη χαρούμενη δόνησις, ύστερα από τόσες πικρίες, που υπενθυμίζει εις την ηρωική καρδιά της Ελλάδος, ότι η Δικαιοσύνη, δεν έχει χαθεί από τον κόσμον της μεγάλης Νίκης κατά του φασισμού, δια την οποίαν η ίδια έδωσε τα πάντα. Είναι τόσον αυτονόητα, τόσον αδιαφιλονίκητα, τόσον απαράγραπτα τα εθνικά δίκαια της Ελλάδος, όπως ήταν και η επάναδος της Δωδεκανήσου, ώστε δικαιούμεθα να προσδωκούμε με πίστιν εις νέα αγγέλματα εθνικής χαράς, που θα σημειώσουν την ολοκλήρωσιν των εθνικών μας πόθων».
«Απόψε κρυφομίλησε η λευτεριά με μένα.
Πάψετε, Δωδεκάνησα, νάστε συλλογισμένα»
Όπως βρίσκεται σε βράχο, έξω από το σπίτι της Σύμης, όπου και υπεγράφη το Πρωτόκολλο, χαραγμένο το παραπάνω επίγραμμα του Ρόδιου καθηγητή Φώτη Βαρέλη.
Παρατίθεται ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό της ιστορικής ημέρας:
