Γιορτή Μανταρινιού το 1929. Φωτογραφία από αρχείο Σταύρου Γεωργαλλίδη
Αρχές Δεκεμβρίου 2024 και στην Κάλυμνο η συγκομιδή και διάθεση των εσπεριδοειδών και κυρίως μανταρινιών και πορτοκαλιών καλά κρατεί, μετά και τις βροχές Ξεκίνησε προς το τέλος του Οκτωβρίου και συνεχίστηκε με μεγαλύτερες ποσότητες το Νοέμβριο με τα μανταρίνια να είναι αρκετά πιο νόστιμα μετά και τις βροχές. Με επίκεντρο την εύφορη κοιλάδα του Βαθύ, οι παραγωγοί φορτώνουν καθημερινά τα αγροτικά τους αυτοκίνητα με φρέσκους καρπούς, προσφέροντάς τους στην αγορά της Πόθιας.
Η Καλλιέργεια του Μανταρινιού στην Κάλυμνο: Από το Παρελθόν στο Παρόν
Η Καλλιέργεια του μανταρινιού ήλθε στην Ελλάδα από τη Νότια Κίνα. Η ιστορία του μανταρινιού στην Κάλυμνο ξεκινά στα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1850 , δύο Καλύμνιοι έμποροι, ο Θέμελης Ολυμπίτης και ο Γιάννης Κουντούρης, το έφεραν από τη Χίο και τη Λακωνία όπου ήδη καλλιεργείτο. Σύντομα, η καλλιέργεια αναπτύχθηκε με επίκεντρο τη γόνιμη κοιλάδα του Βαθύ. Η φυσική γεωγραφία της περιοχής, που λειτουργεί ως φυσικό θερμοκήπιο χάρη στους γύρω ορεινούς όγκους, μαζί με το πλούσιο σε υγρασία έδαφος και την εξαιρετική ποιότητα νερού, αποτέλεσαν τους παράγοντες της επιτυχίας. αργότερα η καλλιέργεια του εξαπλώθηκε και σε άλλες περιοχές του νησιού Πάνορμος, Πόθια.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η παραγωγή μανταρινιών στην Κάλυμνο γνώρισε άνθηση. Η ετήσια συγκομιδή ξεπερνούσε τους 1.500 τόνους, με τις εξαγωγές πριν τον πόλεμο να έχουν προορισμό τη Ρωσία. Καϊκια ξύλινα φορτωμένα με μανταρίνια ,ξεκινούσαν από Κάλυμνο για Ρωσία
Μοναδικές στιγμές της εποχής, ήταν η γιορτή του μανταρινιού, που συγκέντρωνε πλήθος κόσμου, από Κάλυμνο ,αλλά και επισκέπτες από γύρω νησιά .Χαρακτηριστική η φωτογραφία από το αρχείο του Σταύρου Γεωργαλλίδη, από τη γιορτή μανταρινιού το έτος 1929 στην Πόθια.
Η Χρυσή Εποχή των Εξαγωγών
Μετά τον πόλεμο οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 αποτέλεσαν την κορύφωση της εξαγωγικής δραστηριότητας σε Γερμανία και Ιταλία.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά της εφημερίδας Ροδιακή, αριθ. φύλλου 3179, πριν 63 χρόνια το 1961 για την αποστολή 10 τόνων μανταρινιών στη Δυτική Γερμανία.
Ημερομηνία Πέμπτη, 9 Νοεμβρίου 1961
ΑΠΕΣΤΑΛΗΣΑΝ ΕΙΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΝ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΑΝΔΑΡΙΝΙΑ ΧΘΕΣ
ΚΑΛΥΜΝΟΣ (του ανταποκριτού μας).
Απεστάλησαν χθες 10 τόννοι μανδαρινιών εις την Δυτικήν Γερμανίαν. Η αποστολή αύτη είναι η πρώτη που πραγματοποιείται εφέτος, η τιμή δέ που προσεφέρθη είναι κατά μέσον όρον 2 δραχμαί. Εκπρόσωπος της Αγροτικής Τραπέζης εις Κάλυμνον εδήλωσεν ότι εφ’ όσον δεν σημειωθή πτώσις χαλάζης, η εσοδεία θα είναι εξαιρετική και θα υπερβή τους 1.200 τόνους
Οι καρποί συσκευάζονταν προσεκτικά σε ξύλινα τελάρα ή σε αδιάβροχες χάρτινες κούτες, ενώ το λιμάνι της Ρίνας στο Βαθύ έβλεπε τακτικά καΐκια φορτωμένα με μανταρίνια να αναχωρούν για διάφορους προορισμούς. Αρχές Δεκεμβρίου κατέπλεε στο λιμάνι της Ρίνας του Βαθύ, Μοτορσίπ , στο οποίο φορτωνόντουσαν τα μανταρίνια συσκευασμένα, για να ταξιδέψουν στον προορισμό τους.
Πρωτοπόρος της συστηματικής εξαγωγής υπήρξε ο αείμνηστος βουλευτής και Υπουργός Νικόλαος Μικέ Κουντούρης, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μανταρινιών της Καλύμνου, εκείνη την εποχή. Η ετήσια παραγωγή του σε μανταρίνια ξεπερνούσε τους 300 τόνους, ενώ ήταν και ο πρώτος που ανέπτυξε τη συσκευασία και εμπορία μανταρινιών. Τα μανταρίνια συσκευαζόντουσαν σε ειδικές χάρτινες αδιάβροχες κούτες που έφεραν τη σήμανση ” ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ ΚΑΛΥΜΝΟΥ, Νικόλαος Μ.Κουντούρης” . Το όνομα της Καλύμνου έγινε συνώνυμο της ποιότητας στα μεγάλα αστικά κέντρα και στο εξωτερικό. Μάλιστα ο Νικόλαος Κουντούρης συνέγραψε και ένα οδηγό καλλιέργειας των μανταρινιών
Στις 8 Νοεμβρίου κάθε έτους , ημέρα γιορτής της Σύναξις των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ είχε καθιερωθεί να γίνεται στο Βαθύ ο αγιασμός για την έναρξη της συγκομιδής των μανταρινιών.
Το εργατικό προσωπικό της Καλύμνου δεν ήταν αρκετό και οι παραγωγοί έφερναν για τη συγκομιδή προσωπικό για το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου από Κέφαλο και Αντιμάχεια της Κω . Μάλιστα για 2 χρονιές, που η παραγωγή ήταν πολύ μεγάλη, έφεραν εργατικό προσωπικό από τη Νάουσα, που είχε εμπειρία από μάζεμα των ροδακίνων.
Η Σύγχρονη Εποχή και οι Προκλήσεις
Η εξαγωγική δραστηριότητα σε Γερμανία και Ιταλία μειώθηκε από τη δεκαετία του 1970 λόγω του αυξημένου κόστους μεταφορών. Παρόλα αυτά, τα μανταρίνια Καλύμνου διατήρησαν τη φήμη τους στις εγχώριες αγορές Αθήνας και Θεσσαλονίκης .
Μάλιστα λόγω της ποιότητας, του μεγέθους και της νοστιμιάς τους , τα μανταρίνια Καλύμνου ήταν περιζήτητα και πουλιόντουσαν 2 δραχμές ακριβότερα από τα μανταρίνια Χίου και Πελοπονήσου.
Ωστόσο, η δεκαετία του 1980 έφερε πτώση στην παραγωγή, ενώ οι νέες γενιές στράφηκαν σε άλλους τομείς εργασίας, αφήνοντας την καλλιέργεια στο περιθώριο.
Σήμερα, η αγροτική παραγωγή στη κοιλάδα του Βαθύ δεν μπορεί να συγκριθεί με τις παλιές καλές εποχές. Τα περιβόλια συνεχίζουν να καλλιεργούνται από τους Βαθιώτες παραγωγούς σε οικογενειακό επίπεδο, χωρίς πλέον συνεταιρισμούς ή χρηματοδοτήσεις από το κράτος. Οι Βαθιώτες παραγωγοί συνεχίζουν με αφοσίωση, προσφέροντας φρούτα υψηλής ποιότητας, παρά τις δυσκολίες. Η επιστροφή στη βιώσιμη γεωργία, με σύγχρονες πρακτικές και προβολή των μοναδικών χαρακτηριστικών των μανταρινιών Καλύμνου, θα μπορούσε να αναβιώσει τη δόξα τους.
Μια Παράδοση που Αξίζει να Διατηρηθεί
Τα μανταρίνια της Καλύμνου δεν είναι απλώς προϊόντα καλλιέργειας. Αντιπροσωπεύουν μια παράδοση αιώνων, γεμάτη γεύση, άρωμα και ιστορική σημασία. Με την υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας και την ανάδειξη της μοναδικής τους ταυτότητας, τα μανταρίνια Καλύμνου μπορούν να συνεχίσουν να γράφουν τη δική τους ιστορία στις καρδιές και τα τραπέζια των ανθρώπων.
Σ.Σ: Για το θέμα του μανταρινιού της Καλύμνου το Kalymnos News πρόκειται να επανέλθει με περισσότερα στοιχεία και φωτογραφικό υλικό. Ήδη η δημοσιογραφική μας έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη,
____________________________________________________________________________
Από τον αγαπητό Γιάννη Χειλά λάβαμε την παρακάτω φωτογραφία, που παραθέτουμε. Όπως μας γράφει στο σύντομο μήνυμα του πρόκειται για φόρτωση εσπεριδοειδών (μανταρίνια , πορτοκάλια) από το λιμάνι της Ρίνας στο Βαθύ Καλύμνου (Δεν υπήρχε ο δρόμος). Τα μανταρίνια τοποθετημένα σε ξύλινα κιβώτια ή σε κοφίνες θα μεταφερθούν προς πώληση με καΐκια στην Πόθια ή και σε άλλα νησιά της Δωδεκανήσου ή θα μεταφορτωθούν σε πλοία της ακτογραμμής για Πειραιά και Θεσσαλονίκη
Σ.Σ : Ευχαριστούμε τον πάντα ενημερωμένο φίλο και συνεργάτη μας Γιάννη και με την ευκαιρία παρακαλούμε όσους αναγνώστες μας διαθέτουν φωτογραφικό υλικό ή έχουν στοιχεία για τα μανταρίνια της Καλύμνου να μας τα αποστείλουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας Kalymnos News για να τα συμπεριλάβουμε στο εκτενές δημοσίευμα μας που ετοιμάζουμε. Ευχαριστούμε εκ των προτέρων
πηγη: https://kalymnos-news.gr
