Η β΄φάση των έργων αποκατάστασης των δωμάτων και συντήρησης των τοιχογραφιών της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου Πάτμου, εντάσσεται στο Περιφερειακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2021 – 2027»
Ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος υπέγραψε την απόφαση ένταξης του έργου, δημόσιας δαπάνης 357.473,79 €
Την ένταξη στο Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2021 – 2027», της β΄φάσης των έργων αποκατάστασης των δωμάτων και συντήρησης των τοιχογραφιών της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου Πάτμου, υπέγραψε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος.
Το έργο, συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 357.473,79 €, εντάσσεται στην Προτεραιότητα «Ανάπτυξη και βελτίωση κοινωνικών υποδομών» και στη Δράση «Δράσεις για την προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς». Συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Η εμβληματική βυζαντινή μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ιδρύθηκε το 1088 από τον όσιο Χριστόδουλο. Στο καθολικό και στην τράπεζα του μοναστηριού διατηρούνται εξαίρετης τέχνης τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 12ο έως τον 15ο αιώνα Το μνημείο έχει περιληφθεί στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (1999).
Το έργο περιλαμβάνει, με τη μόνωση και την αποκατάσταση των δωμάτων του μνημείου, την αντιμετώπιση της υγρασίας, όπως επίσης και τη συντήρηση των τοιχογραφιών του. Αναλυτικότερα το έργο περιλαμβάνει τις ακόλουθες επεμβάσεις:
-Γενική ανάσυρση των δωμάτων του συγκροτήματος, συνολικής επιφάνειας 1.670 τ.μ., με προτεραιότητα στην ανατολική πλευρά, όπου παρατηρούνται τα μεγαλύτερα προβλήματα,
– Καθαρισμό και επισκευή των υφιστάμενων υδρορροών για τη διευθέτηση των ομβρίων.
– Στεγανοποίηση αρχιτεκτονικών προεξοχών, ιδίως της ανατολικής πλευράς, ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή απορροή των – υδάτων.
-Αρμολόγημα σε συγκεκριμένες επιφάνειες των τοιχοποιιών του μοναστηριακού τείχους, ιδίως της ανατολικής πλευράς συνολικής έκτασης 970 τ.μ.
-Αποκατάσταση εσωτερικών επιχρισμάτων στην τράπεζα της μονής με σκοπό την πλήρη ανάδειξη του μνημειακού συνόλου.
-Συντήρηση τοιχογραφιών του ιερού βήματος, του δυτικού σταυροθολίου του καθολικού και της τράπεζας έκτασης 154 τ.μ. (στερέωση των αποκολλημένων από την τοιχοποιία και αποσαθρωμένων κονιαμάτων, καθαρισμός των τοιχογραφημένων επιφανειών, σποραδική αφαίρεση αλάτων και επιζωγραφίσεων, απομάκρυνση πέπλων αλάτων).
-Τεκμηρίωση του έργου με την προμήθεια φορητού φασματογράφου υπερύθρου FTIR για τη διάγνωση χρωστικών ουσιών, τοιχογραφικών φάσεων, μεταγενέστερων επεμβάσεων (λ.χ. επιζωγραφίσεων, βερνικιών) και ανίχνευση τυχόν υποκείμενων ζωγραφικών στρωμάτων και με την φωτογράφιση με πολυφασματική κάμερα για την ανάγνωση φθαρμένων επιγραφών.
-Προβολή-παρουσίαση του έργου (εν γένει και ειδικότερα για τα ΑμεΑ) με την παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού-βίντεο που θα προβάλλεται σε ήδη διαμορφωμένη αίθουσα του συγκροτήματος της Ιεράς Αποκάλυψης, την έκδοση έντυπου ενημερωτικού υλικού στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και σε γραφή Braille, τη δημιουργία πινακίδας προβολής και την πραγματοποίηση ειδικής επιστημονικής ημερίδας για την παρουσίασή του στο ευρύ κοινό.
Η Πράξη στη Β΄ φάση της περιλαμβάνει εργασίες που αφορούν στην επανεγκατάσταση ηλεκτρολογικών και υδραυλικών δικτύων, όπως επίσης και εργασίες τεκμηρίωσης και προβολής του έργου (παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού-βίντεο, έκδοση έντυπου ενημερωτικού υλικού στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και σε γραφή Braille, δημιουργία πινακίδας προβολής και πραγματοποίηση ειδικής επιστημονική ημερίδας). Επίσης, την ολοκλήρωση των εργασιών μόνωσης και αποκατάστασης των δωμάτων συνολικής επιφάνειας 1.078 τ.μ.
Ως ημερομηνία έναρξης του έργου ορίζεται η 01/01/2024 και λήξης η 30/06/2026.
Δικαιούχος του έργου είναι ο Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου.
Η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο αποτελεί ίσως το σημαντικότερο μοναστηριακό συγκρότημα του Αιγαίου Πελάγους. Ιδρυτής της μονής υπήρξε ο όσιος Χριστόδουλος (1088), ο οποίος με χρυσόβουλο του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού έλαβε το νησί της Πάτμου απαλλαγμένο από φορολογικές υποχρεώσεις.
Xτισμένη στην κορυφή βουνού, προφανώς στη θέση του ναού της Aρτέμιδος και μίας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, η μονή περιβάλλεται από ακανόνιστο ορθογώνιο αμυντικό περίβολο που χρονολογείται από το τέλος του 11ου αι. μέχρι τον 17ο αι.
Το καθολικό της μονής ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο και μάλιστα στην παραλλαγή του τετράστυλου. Προσθήκες, επεμβάσεις και τροποποιήσεις πραγματοποιούνταν κατά διαστήματα στον κεντρικό πυρήνα έως ότου λάβει το μοναστήρι την τελική του μορφή, σύμφωνα με τις επιταγές των οικοδομικών προγραμμάτων κάθε εποχής. Aπό τη βυζαντινή περίοδο διατηρούνται το καθολικό, η τράπεζα, η εστία και τα κελλιά. Δεν είναι βέβαιη η χρονολόγηση των βοηθητικών χώρων, όπως το μαγκιπείον, το μυλωνείον, το δοχείον, το ωρείον κλπ.
Το καθολικό της μονής διασώζει τοιχογραφικό διάκοσμο των αρχών του 17ου αι., ενώ στο παρεκκλήσι της Παναγίας, στη νότια πλευρά του καθολικού, ο ζωγραφικός διάκοσμος χρονολογείται στις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αι. Την ίδια εποχή και λίγο αργότερα τοιχογραφήθηκε η τράπεζα της μονής, η οποία βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία του καθολικού.
Περίφημη θεωρείται η πλουσιότατη Βιβλιοθήκη του μοναστηριού και η Συλλογή των κειμηλίων του, τα σημαντικότερα δείγματα της οποίας μπορεί να θαυμάσει κανείς στο επισκέψιμο σκευοφυλάκιο.
Το Γραφείο Τύπου
