Γράφει η Πόπη Λαδή
Α’ Κυριακή της Ορθοδοξίας, Πρώτη Κυριακή των γιλλών για εμάς στο Απέρι. Αυτή την ημέρα γιορτάσαμε ξανά στο χωριό μας το παλαιό μας έθιμο, τις Γίλλες.
Η ονομασία Γίλλα προέρχεται από τη λέξη νεογιλλός (τα πρώτα δόντια του νεογέννητου). Πρόκειται για ένα κατασκεύασμα άρτου σε οβάλ σχήμα, διακοσμημένο με καρυδια και αμύγδαλα. Γίλλα παίρνουν να λειτουργηθεί στην εκκλησία τα ζευγάρια που παντρεύτηκαν και όσοι έγιναν γονείς την χρονιά αυτή.
Μετά από τη λειτουργία μαζεύονται όλοι στο Μέγαρο και αυτοί που έχουν γίλλες κερνούν μεζεδάκια και κρασί. Αρχίζουν οι μαντινάδες και το γλέντι ανάβει με τα τραγούδια της Βαλαντούς. Αργά το απόγευμα ο εορτασμός κλείνει με χορό.
Τι είναι λοιπόν αυτό το έθιμο που κρατιέται ζωντανό ως τις μέρες μας, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση συλλόγων για την αναβίωση του;
Είναι το έθιμο που οι ρίζες του φτάνουν μεχρι το μακρινό 1840, σύμφωνα με τον εξ Όθους σπουδαίο λαογράφο Μιχαηλίδη Νουάρο. Συναντάται στη συνοικία της Βαλαντούς (όπου και εορτάζεται ακόμα) και κατά το έτος 1911 επεκτάθηκε ο εορτασμός στις συνοικίες του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννου Λώρων.
Το έθιμο αυτό το έφεραν μαζί τους οι ξενητεμένοι Απερίτες από την Μικρά Ασία. Μαζί με τις γίλλες έφεραν μαζί τους και πολλά Μικρασιάτικα τραγούδια που τραγουδιούνται αυτή την μέρα μόνο στην Βαλαντού.
Οι σύλλογοι της Ομόνοιας Αττικής και Αμερικής τιμούν το έθιμο και το εορτάζουν κάθε χρόνο. Έτσι κρατιέται ζωντανό, όχι μόνο στο Απέρι, αλλά και στις παροικίες μας.
Τα τελευταία χρόνια τα γειτονικά χωριά Βωλάδα, Όθος και Πηγάδια “υιοθέτησαν“ το έθιμό μας, παίρνοντας γίλλες στους ναούς τους.
